«Հասուն տարիք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ մանր-մունր, փոխարինվեց: : → ։ (149), → (57)
Տող 1.
'''Հասուն տարիք (30-ից ,մինչև 60-70 տարեկան),''' [[անհատ]]ի օնտոգենետիկ զարգացման փուլ, որը նախորդում է [[ծերացում|ծերացման]]ը:ը։ Հասունությունը մարդկանց մեծամասնության համար կյանքի ամենաերկարատև շրջանն է:է։ Նրա վերին սահմանը տարբեր հեղինակներ տարբեր կերպ են սահմանում՝ 50-55 տարեկանից մինչև 65-70 տարեկան:տարեկան։ Սովորաբար այս տարիքային փուլի եզրափակումը կապում են կենսաթոշակի անցնելու հետ:հետ։ Ըստ [[Էրիկ Էրիկսոն]]ի՝ հասունությունն ընդգրկում է 25-ից մինչև 65 տարեկանը, այսինքն՝ 40 տարի:տարի։ Եթե հաշվի առնենք, որ հասունության վերին սահմանը կախված է մարդու անհատականությունից, ապա նրա տևողությունը կարող է գնահատվել լայն սահմաններում, ընդհուպ մինչև 50 տարի և ավել:ավել։
[[Պատկեր:J. K. Rowling 2010.jpg|250px|մինի|աջից]]
 
Հասուն տարիքը նշանակալից տարիքային փուլ է, որը պայմանավորում, բնութագրում է մարդու կյանքն ամբողջությամբ:ամբողջությամբ։ Հասունությունը երբեմն համարվում է անձի ամբողջական «ծաղկման» շրջանը, երբ [[մարդ]]ը կարող է իրացնել իր ամբողջ պոտենցիալը, հաջողության հասնել կյանքի բոլոր ոլորտներում:ոլորտներում։ Սա սեփական առաքելության իրականացման ժամանակաշրջանն է, ինչպես մասնագիտական կամ հասարակական [[գործունեություն|գործունեության]], այնպես էլ սերունդների հաջորդականության տեսանկյունից:տեսանկյունից։
== Անձի զարգացման առանձնահատկություններ ==
Հասունության տարիքում, ինչպես և [[Երիտասարդություն|երիտասարդության]] ընթացքում, կյանքի գլխավոր կողմեր համարվում էին մասնագիտական գործունեությունը և ընտանեկան [[հարաբերություն]]ները:ները։ Սակայն դրանք պայմանավորող [[զարգացում|զարգացման]] սոցիալական իրադրությունն էապես փոխվում է. եթե երիտասարդության տարիքում այն ներառում էր ընտրած մասնագիտության տիրապետումը և «կյանքի ընկերոջ» ընտրությունն ու [[ընտանիք]]ի ստեղծումը, այսինքն՝ իշխում էր կյանքի գլխավոր կողմերի ստեղծման, կազմակերպման իրավիճակ, ապա հասուն տարիքում դա սեփական անձի իրացման, սեփական պոտենցիալի բացահայտման իրավիճակն է և մասնագիտական գործունեության մեջ և ընտանեկան հարաբերություններում:հարաբերություններում։
 
Էրիկսոնը հասունության հիմնական խնդիրը համարում էր արդյունավետության և իներտության միջև ընտրությունը, որոնք բնութագրում են համապատասխանաբար զարգացման պրոգրեսիվ և ռեգրեսիվ ուղիները:ուղիները։ Արդյունավետություն [[հասկացություն]]ը ներառում է ինչպես ստեղծագործական և արտադրական արդյունավետությունը, այնպես էլ հաջորդ սերնդի [[Դաստիարակություն|դաստիարակության]] մեջ ներդրումը:ներդրումը։ Արդյունավետության բացակայությունը՝ իներտությունը հանգեցնում է միայն սեփական անձի մեջ պարփակվածության, անձնական [[պահանջմունք]]ներով տարվածության:տարվածության։
 
Հասունության կարևոր առանձնահատկությունն է սեփական կյանքի բովանդակության համար պատասխանատվության գիտակցումը՝ և ուրիշների, և ինքդ քո առաջ: առաջ։
 
Հասուն մարդու անձնային զարգացումը պահանջում է չարդարացված մաքսիմալիզմից հրաժարում, որը բնորոշ է [[պատանեկություն|պատանեկությանն]] ու մասամբ՝ երիտասարդությանը:երիտասարդությանը։ Բանն այն է, որ կուտակված փորձը, [[գիտելիք]]ները, կարողությունները մարդու համար մեծ [[արժեք]] են ներկայացնում, բայց կարող են դժվարություններ առաջացնել նոր առաջընթացային գաղափարների ընկալման ժամանակ, արգելակել նրա ստեղծագործական հնարավորությունների աճը:աճը։ Անցած փորձը խելամիտ ճկունության բացակայության պայմաններում կարող է դառնալ կոնսերվատիզմի, ռիգիդության աղբյուր:աղբյուր։
 
Մարդկանց մի մասի մոտ հասուն տարիքում դրսևորվում է ևս մեկ՝ «ոչ պլանային» [[ճգնաժամ]], որը ծագում է ոչ թե երկու կայուն տարիքային փուլերի սահմանին, այլ նույն տարիքային փուլի ներսում:ներսում։ Դա, այսպես կոչված, 40 տարեկանի ճգնաժամն է:է։ Այն կարող է դրսևորվել և ավելի վաղ, կամ ավելի ուշ:ուշ։ Սա կարելի է ասել, 30 տարեկանի ճգնաժամի, [[Անձնային իմաստներ|կյանքի իմաստ]]ի ճգնաժամի կրկնությունն է:է։ Այն առաջանում է այն ժամանակ, երբ 30 տարեկանի ճգնաժամը չի հանգեցրել էքզիստենցիալ խնդիրների արդյունավետ լուծմանը: լուծմանը։
 
Ինչպես 30 տարեկանի ճգնաժամի արդյունքում, այս տարիքում էլ մարդը զգում է անբավարարվածություն իր կյանքից, կենսական պլանների և դրանց իրացման միջև անհամապատասխանություն:անհամապատասխանություն։
 
Մասնագիտական գործունեության հետ կապված խնդիրներից զատ՝ 40 տարեկանի ճգնաժամը կարող է պայմանավորված լինել նաև ընտանեկան հարաբերությունների սրմամբ:սրմամբ։ Այս ժամանակահատվածում սովորաբար երեխաները սկսում են ապրել ինքնուրույն կյանքով, մահանում են որոշ մոտիկ բարեկամներ, ավագ սերնդակիցներ: սերնդակիցներ։
 
Ամուսինների կյանքի ընդհանուր կողմի՝ երեխաների կյանքին անմիջական մասնակցության, ինչպես նաև որոշ մոտ մարդկանց կորուստը, նպաստում է ամուսանական հարաբերությունների վերջնական գիտակցմանը:գիտակցմանը։ Եվ եթե երեխաներից բացի՝ ամուսիններն ուրիշ նշանակալից բան չի կապում , ընտանիքը կարող է քայքայվել: քայքայվել։
 
40 տարեկանի ճգնաժամի դրսևորման դեպքում մարդը պետք է մեկ անգամ ևս վերակառուցի իր կյանքի մտահղացումը, վերամշակի իր «Ես»-կոնցեպցիան:կոնցեպցիան։ Այս ճգնաժամի հետ կարող են կապված լինել կյանքում տեղի ունեցող լուրջ փոփոխությունները՝ ընդհուպ մինչև մասնագիտության փոփոխություն, նոր ընտանիքի ձևավորում:ձևավորում։
 
Հասունության տարիքի կենտրոնական նորագոյացությունը արդյունավետությունն է՝ որպես ինտեգրալ կազմավորում. մասնագիտական արդյունավետությունը և ներդրումը կյանքում ապագա սերնդի հաստատման և զարգացման մեջ:մեջ։ Այս կերպ, եթե երիտասարդության տարիքում կենտրոնական նորագոյացությունն են համարվում մի կողմից ընտանեկան հարաբերությունները՝ ներառյալ մայրությունն ու հայրությունը, միյուս կողմից՝ մասնագիտական կոմպետենտությունը, ապա հասունության տարիքում նրանց հիմքում ընկած է արդեն միասնական կազմավորում, նախորդ տարիքի նորագոյացությունների զարգացման ինտեգրալ արդունքները: արդունքները։
 
40 տարեկանի ճգնաժամի դրսևորման ժաամանակ կարելի է խոսել նաև հասունության ևս մեկ կարևոր նորագոյացության մասին. կյանքի մտահղացման շտկումների և դրա հետ կապված Ես-կոնցպցայի փոփոխությունների մասին: մասին։
 
Մասնագիտական գործունեության արդյունավետության խնդիրները շատ հեղինակներ կապում են «ակմե»՝ գագաթնակետ, հասկացության հետ:հետ։ Այս հասկացությունն առաջացել է դեռևս անտիկ ժամանակներից:ժամանակներից։ Հին հույների կողմից հասունության հասկացումը որպես «ակմե», իր արտացոլումն է գտել և տարիքային հոգեբանության այն մասում, որն ուսումնասիրում է հասունությունը՝ «[[ակմեոլոգիա]]»:։
[[Պատկեր:Calvin Borel.jpg|250px|մինի|աջից]]
 
Հետազոտողների մի մասը, ինչպես օրինակ՝ Կլապարեդը, ենթադրում են, որ հասուն տարիքում հասնելով իր մասնագիտական գործունեության գագաթնակետին՝ մարդը դադարեցնում է իր զարգացումը, ստեղծագործական պոտենցիալը:պոտենցիալը։ Այնուհետև տեղի է ունենում անկում, մասնագիտական արդյունավետության աստիճանական նվազում, այն ամենալավը, որ մարդը կարողացել է անել իր կյանքում ար մնացել է անցյալում: անցյալում։
 
Հասունության տարիքի ներսում «ակմե»-ի՝ զարգացման գագաթնակետի առանձնացումը, համընկնում է այն կարծիքի հետ, որ հասունության տարիքում մարդկանց մեծ մասի մոտ տեղի է ունենում կենսական էներգիայի և ակտիվության անկում:անկում։ Հասունությունը կարող է լինել ընտանեկան, մասնագիտական և ստեղծագործական կյանքի ծաղկունքի շրջան, բայց դրա հետ մեկտեղ հենց այս տարիքից են մարդիկ շատ հաճախ մտորում այն մասին, որ իրենք մահկանացու են, որ իրենց [[ժամանակ]]ը «գնում» է:է։ Որոշ մարդկանց կյանքի կեսում սկսում է անհանգստացնել իրենց ստեղծագործական պոտենցիալի իրացման և եկող սերնդին ինչ-որ բան թողնելու անհրաժեշտության հարցերը, բաց թողնված հնարավորությունները և այլն: այլն։
 
Անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ հասուն տարիքում մարդկանց մեծամասնության մոտ որոշակի ժամանակահատվածից սկսած [[հոգեկան ֆունկցիա]]ների զարգացման մեջ սկսում են ինվոլյուցիոն գործընթացներ:գործընթացներ։ Դա կապված է սկսվող կենսաբանական ծերացման հետ:հետ։ Դրա հետ մեկտեղ Բորիս Անանևի և նրա աշակերտների աշխատանքը ցույց է տվել, որ հոգեկան ֆունկցիաների զարգացումը հասունության տարիքում բարդ է և անորոշ:անորոշ։
 
Հասունության վաղ և միջին փուլերում շարունակվում է ընդհանուր հատկությունների պրոգրեսիվ զարգացումը:զարգացումը։ Սակայն առկա է և պրոգրեսիվ զարգացման երկրորդ փուլը՝ կապված հոգեկան ֆունկցիաների մասնագիտացման հետ մասնագիտական գործունեության ընթացքում: ընթացքում։ Այսպես օրինակ, կարող են շարունակվել պրոգրեսիվ զարգանալ հատուկ [[Մտածողություն|մտածողության]] տեխնիկական և այլ տեսակները. ստեղծագործական [[երևակայություն]]ը, մասնագիտական [[հիշողություն]]ը և այլն:այլն։
 
Կարելի է առանձնացնել պայմաններ, որոնք նպաստում են «ակմե»-ի օպտիմալ ընթացքին:ընթացքին։ Մի շարք մասնագիտությունների համար արդյունավետության տարիքային գագաթնակետը, օպտիմալ ժամանակը պայմանավորված են հենց նրանց բնույթով:բնույթով։ Դրանք մասնագիտական գործունեության այն տեսակներն են, որոնցում վարպետությունը, [[գիտելիք]]ները և փորձը պետք է համադրվեն ֆիզիկական և ֆունկցոնալ պատրաստվածության հետ:հետ։ [[Օդաչու]]ները, պրոֆեսիոնալ մարզիկները, [[բալետ]]ի դերասանները և այլն, իրենց «ակմե»-ին հասնում են հասունության ամենասկզբում, որից հետո շատ արագ սկսվում է անկումը:անկումը։ Այլ մասնագիտություններում, օրինակ՝ բժիշկ-վիրաբույժի, «ակմե»-ն կարող է դրսևորվել միջին հասնության տարիքում, երբեմն նույնիսկ հասունության երկրորդ կեսում:կեսում։
 
Բոլոր այս դեպքերում մասնագիտական արդյունավետության գագաթնակետը կախված է վարպետության, գիտելիքների, փորձի և մյուս կողմից՝ ֆիզիկական պատրաստվածության օպտիմալ համադրությունից:համադրությունից։ «Ակմե»-ի տևողության վրա ազդում են մարդու անհատական-անձնային առանձնահատկությունները:առանձնահատկությունները։
[[Պատկեր:Chicago 2007-4.jpg|250px|մինի|աջից]]
 
Դրա հետ մեկտեղ շատ մասնագիտությունների համար արդյունավետության գագաթնակետը և դրանից հետո անկումը, բնորոշ չեն:չեն։ Ասենք, օրինակ՝ պարտադիր չէ նշել դերասանի կամ [[Ուսուցիչ|ուսուցչ]]ի մասնագիտական արդյունավետության «ակմե»-ի մասին, և առհասրակ այն մասնագիտությունների ներկայացուցիչների մոտ, որոնցում մասնագիտական վարպետությունը խիստ կախվածություն չունի ֆիզիկական և ֆունկցոնալ պատրաստվածությունից: պատրաստվածությունից։
 
Հատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում «ակմե»-ի խնդիրը ստեղծագործական մասնագիտությունների համար՝ [[գիտնական]]ներ, [[գրող]]ներ, նկարիչներ:նկարիչներ։ Կան ստեղծագործական «փայլուն բռնկումների» բավական հայտնի օրինակներ: օրինակներ։
 
Դրա հետ մեկտեղ կան շատ այլ օրինակներ, որոնք վկայում են մինչև կյանքի վերջ շարունակվող ստեղծագործական բարձրագույն արդյունավետության մասին:մասին։ ([[Լեոնարդո դա Վինչի]], [[Ալբերտ Այնշտայն]] [[Անտոն Չեխով]] և այլոք): ։
 
Ինչպես տեսնում ենք մասնագիտական, ստեղծագործական գագաթնակետի առկայություն շատ մասնագիտությունների համար պարտադիր չէ և որոշվում է մարդու անհատական առանձնահատկություններով:առանձնահատկություններով։ Երբեմն ստեղծագործական արդյունավետության ժամանակավոր կամ վերջնական անկումը կախված է ծանր կենսական հանգամանքներից:հանգամանքներից։ Իհարկե, «ակմե»-ի փուլում որոշիչ նշանակություն ունի անձի ուղղվածությունը, նրա համար գերակա [[Դրդապատճառ (հոգեբանություն)|դրդապատճառ]]ը:ը։
 
== Երեխաների հետ հարաբերություններ ==
Հասունությունը կյանքի բոլոր ոլորտներում արդյունավետության ժամանակահատվածն է:է։ Հասուն մարդու կարևորագույն խնդիրներից մեկը իր երեխաներին մեծացնելն է: է։ Ծնողների մոտ մեծացող երեխաների հետ հարաբերությունները տարբեր կերպ են հաստատվում՝ կախված տարբեր հանագամանքներից:հանագամանքներից։ Որոշիչ գործոններից մեկը երեխայի հետ հուզական կապվածությունն է:է։ [[Հոգեբանություն|Հոգեբանության]] մեջ սովորաբար դիտարկվում է 3 տարբերակ՝ հուզական հիմք կարող է դառնալ անպայման [[սեր]]ը, պայմանական սերը, երեխային մերժումը: մերժումը։
 
Անպայման սիրո պարագայում երեխային սիրում են անկախ նրանից, թե նա ինչպիսին է:է։ Հենց այսպիսի սեր է անհրաժեշտ երեխային, չնայած վերջինս դեռ վերջնականապես չի պայմանավորում նրա բարենպաստ անձնային զարգացումը:զարգացումը։
 
Պայմանական սերը ոչ անկեղծ սերն է:է։ Երեխային սիրում են, և այդ սերը ցույց տալիս այն ժամանակ, երբ երեխան պատասխանում է ծնողների պահանջներին և սպասելիքներին:սպասելիքներին։ Նրան սիրում են, երբ անհանգստություն չի պատճառում, լավ է սովորում, ընտրում է կյանքի այն ուղին, որը նպատակահարմար է ընտանիքի ավագ անդամներին, երբ երեխայի հաջողություններով կարելի է ուրախանալ:ուրախանալ։ Ինչքան քիչ են ծնողների այսպիսի [[ուրախություն]] պարգևող պահերը, այնքան քիչ է երեխան ստանում ջերմություն, սեր:սեր։
 
Երեխային մերժումը տարբեր ընտանիքներում արտահայտվում է տարբեր կերպ, կարող է գիտակցվել կամ չգիտակցվել ծնողների կողմից:կողմից։ Երեխայի համար այսպիսի անբարենպաստ իրավիճակը կարող է առաջանալ ինչպես ոչ բարեկեցիկ, այնպես էլ արտաքնապես բարեկեցիկ ընտանիքներում:ընտանիքներում։
[[Պատկեր:Familia 3510.jpg|250px|մինի|աջից]]
 
Այսպիսի [[վերաբերմունք]]ը վաղ, թե ուշ ազդում է երկու սերունդների հարաբերությունների վրա:վրա։ Երեխայի մեկուսացումը, օտարումը ծնողներից առավել լավ արտահայտվում է [[Դեռահասի հոգեբանություն|դեռահասության տարիք]]ում:ում։ [[Պատանեկություն|Պատանեկության]] և երիտասարդության տարիքում երեխաներին հնարավորություն է ընձեռնվում հեռանալու տնից՝ օգտագործելով տվյալ իրավիճակը, ստեղծելու իրենց սեփական ընտանիքները: ընտանիքները։
 
Սակայն ծնող-երեխա հարաբերությունների առանձնահատկությունները որոշվում են ոչ միայն հուզական հիմքով, այլև դաստիարակության ոճով:ոճով։ Ծնող-երեխա հարաբերությունները կախված են նաև երեխայի անձնային առանձնահատկություններից:առանձնահատկություններից։ Հայտնի է, որ երեխայի անհատկան առանձնահատկություններն անհրաժեշտ է հաշվի առնել դաստիարակության և ուսուցանման գործընթացում: գործընթացում։
 
Հասունության տարիքում հարաբերությունների յուրօրինակությունը պայմանավորված է նրանով, որ մեծանալո երեխաներն աստիճանաբար լքում են իրենց հայրական տունը, արդյունքում՝ ծնողները մնում են մենակ, զրկվում սովորական կապերից, հոգսերից և ստիպված են լինում որոշակիորեն վերակառուցել իրենց հարաբերություններն ու կենսակերպը: կենսակերպը։
 
Ծնողների և մեծահասակ երեխաների հոգեբանական բաժանումը բնական, օրինաչափ երևույթ է, առանց որի՝ անհնարին է ինքնուրույնության ձեռքբերումը, երիտասարդ սերնդի կողմից իր սեփական կյանքի կառուցումը:կառուցումը։ Իդեալական տարբերակ է, երբ նախկին հարաբերությունների համակարգը ժամանակին վերակառուցվում են, չեն առաջանում լուրջ կոնֆլիկտներ:կոնֆլիկտներ։
 
== Հասունություն և հոգեբանական տարիք ==
Հասուն տարիքում մարդու զարգացումը սերտ կապված է նրա հոգեբանական [[տարիք]]ի դինամիկայի հետ: հետ։
 
Առանձնացվում են երեք փոխկապակցված, բայց բայց միմյանց հետ չհամընկնող տարիքներ՝ խրոնոլոգիական (անձնագրային), ֆիզիկական կամ կենսաբանական, հոգեբանական:հոգեբանական։ Շատ հաճախ մարդու ֆիզիկական տարիքը խիստ տարբերվում է նրա անձնագրային տարիքից:տարիքից։ Օրինակ՝ 40 տարեկանում [[օրգանիզմ]]ի բոլոր օրգան-համակարգերը կարող են գործառնել, ինչպես երիտասարդինը, բայց կարող են հայտնաբերվել և ծերության բոլոր հատկանիշները: հատկանիշները։
 
Հոգեբանական տարիքը բնութագրում է այն, թե ինպես է մարդը իրեն զգում և գիտակցում:գիտակցում։ Այն մեծապես ազդում է ֆիզիկական տարիքի վրա, և ոչ միշտ է համընկնում նրա հետ:հետ։
 
Տարիքային փուլերի սահմանաները շատ պայմանական են. ինչպես նշում է Անանևը, ինչքան ավելի ուշ է տարիքային փուլը, այնքան անորոշ են դառնում նրա սկիզբն ու վերջը: վերջը։
 
Հոգեբանական տարիքը տարիքային նույնականացումն է, որը կարող է ունենալ գիտակցվածության տարբեր աստիճաններ:աստիճաններ։ Մարդը, վերագրելով իրեն որոշակի տարիքային փուլի, կողմնորոշվում է ոչ այնքան այդ տարիքի սահմանների վրա, որքան այդ տարիքային փուլի բովանդակության վրա. իր համար առանձնահատուկ հարաբերությունների ոլորտ, կենսակերպ՝ գործունեություն, [[հետաքրքրություն]]ներ, կենսական ռիթմ, ձեռք բերվող անձնային նորագոյացություններ:նորագոյացություններ։
 
Հոգեբանական տարիքը, տարիքային նույնականությունը [[Ինքնագիտակցություն|ինքնագիտակցության]] ասպեկտ են՝ կապված ժամանակի մասին պատկերացումների հետ:հետ։ Ժամանկային հեռանկարը տարիք հետ ընդլայնվում են:են։ Հասունության տարիքում հեռանկարի փոփոխությունները կապված են ժամանակի ընթացքի տարբեր զգացողությունների հետ, որը կարող է սուբյեկտիվորեն արագանալ կամ դանդաղել, ապրվել որպես անընդհատ կամ ընդհատվող ընթացք: ընթացք։
 
Տարիքի հետ փոխվում է և ժամանակի [[արժեք]]ը, առավել նշանակալից է դառնում անձնական ժամանակը՝ ինքնագիտակցության զարգացման, սեփական գոյության վերջավորության և սեփական հնարավորություններն իրացնելու անհրաժեշտության գիտակցման շնորհիվ:շնորհիվ։ Հոգեբանական տարիքը լցված է իրադարձություններով, ապագայի [[նպատակ]]ներով, [[դրդապատճառ]]ներով, որոնք զարգանում են ներկայիս գործունեության մեջ: մեջ։
 
Հոգեբանական տարիքն անմիջականորեն կախված է մարդու ժամանակային հեռանկարից, առանց նրա գոյություն չունի:չունի։ Հասունության տարիքում հոգեբանական տարիքը մեծապես կախված է մարդու անհատական առանձնահատկություններից, նրա աձնային ուղղվածությունից, կենսանպատակների և դրանց իրացման առանձնահատկությունից:առանձնահատկությունից։ Միևնույն ժամանակ, անձի հետագա զարգացումը մեծապես որոշվում է հոգեբանական տարիքի դինամիկայով:դինամիկայով։
[[Պատկեր:Family jump.jpg|300px|մինի|աջից]]
 
Հասունության տարիքում հնարավոր են հոգեբանական և խրոնոլոգիական տարիքների հարաբերակցության երեք տարբերակներ՝ ադեկվատություն, դանդաղում (հետ ընկնել) և առաջ անցում:անցում։ Հասունության տարիքում զարգացման սոցիալական իրադրությունը բարդ է և բազմանշանակ:բազմանշանակ։ Դա կապված է և տարիքի ընդհանուր յուրահատկության հետ, որի շրջանակներում ինչ-որ պահի սկսվում է կենսաբանական ծերացումը, և անձնային-անհատական առանձնահատկությունների նշանակության կտրուկ մեծացման հետ: հետ։
 
Հոգեբանական տարիքով խրոնոլոգիական տարիքից առաջ անցնելը նշանակում է վաղաժամ ծերացում:ծերացում։ Շատ հաճախ դա կապված է դրված նպատակների և նրանց իրացման վերջավորության հետ:հետ։ Հոգեբանական տարիքն այս դեպքում մի փոքր ավելի մեծ է խրոնոլոգիականից:խրոնոլոգիականից։ Վաղաժամ ծերությունը երբեմն կապված է լինում ծանր [[Հիվանդություն|հիվանդության]], բնական կամ սոցիալական աղետի և այլնի հետ: հետ։
 
Որոշ մարդկանց մոտ սերը, ստեղծագործական ձեռքբերումները կամ հաջողությունները կարող են հանգնել հակառակ ուղղվածությամբ շարժմամբ՝ այսինքն՝ հոգեբանական երիտասարդացման ուղղությամբ: ուղղությամբ։
Հոգեբանական տարիքով խրոնոլոգիական տարիքից առաջ անցնելը նշանակում է վաղաժամ ծերացում: Շատ հաճախ դա կապված է դրված նպատակների և նրանց իրացման վերջավորության հետ: Հոգեբանական տարիքն այս դեպքում մի փոքր ավելի մեծ է խրոնոլոգիականից: Վաղաժամ ծերությունը երբեմն կապված է լինում ծանր [[Հիվանդություն|հիվանդության]], բնական կամ սոցիալական աղետի և այլնի հետ:
 
Հոգեբանական տարիքի դանդաղումը խրոնոլոգիական տարիքից հասուն տարիքում տարբեր բնույթ է կրում:կրում։ Հայտնի է, օրինակ ՝ «հավերժ պատանի» տիպը, ով չի կարող և չի ցանկանում մեծանալ: մեծանալ։ Նրանք անձնագրային տարիքով հասուն մարդիկ են՝ արտահայտված ինֆանտիլ գծերով: գծերով։
Որոշ մարդկանց մոտ սերը, ստեղծագործական ձեռքբերումները կամ հաջողությունները կարող են հանգնել հակառակ ուղղվածությամբ շարժմամբ՝ այսինքն՝ հոգեբանական երիտասարդացման ուղղությամբ:
 
Բավական տարբեր է ինքդ քեզ երիտասարդ զգալը ստեղծագործական անձանց մոտ:մոտ։ Այստեղ երիտասարդության զգացման պահպանումը կապված է ներկայում իրական արդյունավետ աշխատանքի և ապագայի նշանակալից պլանների հետ:հետ։ Եթե մարդը տրվում է իր սիրած գործին, ապա նրա աշխատանքը կապված չէ վերջնական նպատակների հետ, հետևաբար հոգեբանական անցյալն ինչքան էլ մեծ լինի, այն միշտ փոքր է հոգեբանական ապագայից:ապագայից։ Սեփական աշխատանքի նկատմամբ ստեղծագործական վերաբերմունքի դեպքում մարդու առաջ անընդհատ բացվում են նոր հեռանկարներ. «չէ՞ որ ստեղծագործելու գործընթացն անսահման է»: ։
Հոգեբանական տարիքի դանդաղումը խրոնոլոգիական տարիքից հասուն տարիքում տարբեր բնույթ է կրում: Հայտնի է, օրինակ ՝ «հավերժ պատանի» տիպը, ով չի կարող և չի ցանկանում մեծանալ: Նրանք անձնագրային տարիքով հասուն մարդիկ են՝ արտահայտված ինֆանտիլ գծերով:
 
Այս երկրորդ դեպքում հոգեբանական տարիքի դանդաղումը, ըստ էության այդքան էլ դանդաղում չէ. երիտասարդական գծերի պահպանումը ամենվին չի խոչընդոտում սեփական անձի իրացմանը, այլ ընդհակառակը առավել հաջող է դա իրականացնում: իրականացնում։ Բոլոր հիմնավորումները կան այս դեպքում խոսելու ավելի բարձր, քան ադեկվատ հոգեբանական տարիքի դեպքում, հասունության մակարդակի մասին:մասին։
Բավական տարբեր է ինքդ քեզ երիտասարդ զգալը ստեղծագործական անձանց մոտ: Այստեղ երիտասարդության զգացման պահպանումը կապված է ներկայում իրական արդյունավետ աշխատանքի և ապագայի նշանակալից պլանների հետ: Եթե մարդը տրվում է իր սիրած գործին, ապա նրա աշխատանքը կապված չէ վերջնական նպատակների հետ, հետևաբար հոգեբանական անցյալն ինչքան էլ մեծ լինի, այն միշտ փոքր է հոգեբանական ապագայից: Սեփական աշխատանքի նկատմամբ ստեղծագործական վերաբերմունքի դեպքում մարդու առաջ անընդհատ բացվում են նոր հեռանկարներ. «չէ՞ որ ստեղծագործելու գործընթացն անսահման է»:
 
Այս երկրորդ դեպքում հոգեբանական տարիքի դանդաղումը, ըստ էության այդքան էլ դանդաղում չէ. երիտասարդական գծերի պահպանումը ամենվին չի խոչընդոտում սեփական անձի իրացմանը, այլ ընդհակառակը առավել հաջող է դա իրականացնում: Բոլոր հիմնավորումները կան այս դեպքում խոսելու ավելի բարձր, քան ադեկվատ հոգեբանական տարիքի դեպքում, հասունության մակարդակի մասին:
 
== Օնտոգենեզի հիմնական ուղիներ ==
=== Անձի հեդոնիստական ուղղվածություն ===
Այս դեպքում անձը փաստացի չի հասնում հասունության, նա այս տարիքային փուլ է մտնում միայն խրոնոլոգիապես:խրոնոլոգիապես։ Նրա անձային զարգացումը, ինչպես նախկինում, չի իրագորվում. նա չի իրագործում իր մարդկային առաքելությունը:առաքելությունը։ Մեծամասամբ դեպքերում այս ուղղվածությունը հանգեցնում է ամեն տեսակի բարոյական նորմերի բացակայության, մանր քրեական [[գործողություն]]ների, երբեմն [[Թմրամոլություն|թմրամոլության]], [[ալկոհոլիզմ]]ի:ի։ Արդյունքում,այսպիսի անձինք ֆիզիկապես են հեռանում կյանքից՝ չհասնելով խրոնոլոգիական ծերության:ծերության։
=== Անձի էգոիստական ուղղվածություն ===
Եվ մասնագիտությունը, և ընտանեկան հարաբերությունները որոշվում են էգոիստական դրդապատճառով:դրդապատճառով։ Չնայած նրան, որ այս ուղղվածությամբ մարդիկ ոչ այնքան իրագործում են իրենց մասնագիտական գործունեությունը, որքան մասնագիտական գործողություններ, որոնք նպաստում են գերակայող էգոիստական դրդապատճառի իրացմանը, այնուամենայնիվ այստեղ կարելի է խոսել մասնագիտական արդյունավետության մասին: մասին։
 
Որոշակի մասնագիտության հետ կապելով նյութական բարեկեցությունը, հեղինակությունը, առաջինը լինելու հնարավորությունը՝ մարդը պետք է հասնի մասնագիտական որոշակի վարպետության:վարպետության։ Առաջին հերթին, դա վերաբերում է հեղինակության դրդապատճառին:դրդապատճառին։ Գերազանցության ձգտումը մարդուն ստիպում է աշխատել ուժերի գերլարմամբ. Ամեն ինչ անել արագ և բոլորից լավ:լավ։ Համապատասխան [[ընդունակություններ]]ի առկայության դեպքում այսպիսի ձգտումներով կարելի է հասնել բարձր արդնունավետության:արդնունավետության։
 
Իհարկե պետք է նշել, որ էգոիստական դրդապատճառները, այդ թվում և հեղինակության դրդապատճառը, հնարավորություն չեն տալիս ստեղծագործական պոտենցիալի դրսևորմանը: դրսևորմանը։
 
Ստացվում է, որ էգոիստական ուղղվածությունը ենփադրում է «ակմե»-ի՝ մասնագիտական արդյունավետության «գագաթնակետի» առկայություն:առկայություն։
 
Այս ուղղվածությամբ մարդկանց մոտ ընտանեկան հարաբերություններին ևս բնորոշ են էգոիստական դրդապատճառները:դրդապատճառները։ Այսպիսի մարդկանց բնորոշ չեն էական, արժեքավոր հարաբերությունները:հարաբերությունները։
=== Հոգևոր-բարոյական, էական ուղղվածություն ===
Այս դեպքում մարդը ձգտում է իր կյանքի բոլոր կողմերի էությանը:էությանը։ Կյանքի հիմնական բովանդակությունը որոշվում է էական կապերով, ինչի արդյունքում տեղի է ունենում կյանքի նկատմամբ վերաբերմունքի գեներալիզացիա. Կյանքի դժվարությունն ու բարդությունն այս պարագայում նշանակալից չեն:չեն։ Նույնիսկ կյանքի առանձին, չիրացված կողմեր չեն ազդում կյանքի նկատմամբ վերաբերմունքի վրա:վրա։
 
Կյանքի առավել կարևոր կողմեր են մասնագիտական գործունեություն ու ընտանեկան հարաբերությունները:հարաբերությունները։ Կարևոր նշանակություն ունեն ծնաև մասնագիտության հետ չկապված սիրելի զբաղմունքները:զբաղմունքները։ Երբեմն չափազանց որոշիչ դեր է կատարում սերը [[հայրենիք]]ի, [[Բնություն|բնության]] նկատմամբ: նկատմամբ։
 
Անկախ այն բանից՝ գտնում է մարդն իր մասնագիտության մեջ կոչում, թե ոչ, նրա միակ «առաքելությունը», նրա հոգևոր-բարոյական ուղղվածությունը, պայմանավորվում են իր կյանքի, աշխատանքի, ընտանիքի նկատմամբ, հետաքրքրվածությամբ:հետաքրքրվածությամբ։ Դրա հետ կապված ստեղծվում են նախադրյալներ նրա ստեղծագործական պոտենցիալի իրացման համար: համար։
 
Այսպիսով, հասունությունը ամենաերկարատև, ամենանշանակալից փուլն է մարդու կյանքում, երբ նա պետք է բացահայտի իր պոտենցիալը, իրացնի ինքն իրեն բոլոր ոլորտներում, իրականացնի իր առաքելությունը:առաքելությունը։ Այս առումով, հասունությունը զարգացման նպատակն է, բայց այդ նպատակը պարտադիր չի ենթադրում նրա ավարտ:ավարտ։
Հասունությունը վերջնականապես դուրս է բերում օնտոգենեզի տարբեր ուղիները՝ հասցնելով դրանք իրենց տրամաբանական ավարտին:ավարտին։ Շատ մարդկանց համար հասունությունը միայն խրոնոլոգիական հասկացություն է, որը ոչինչ չի ավելացնում նրանց նախկին ստերեոտիպային գոյությանը:գոյությանը։ Ուրիշները շարունակում են հասունության տարիքում իրացնել իրենց, հասնում են որոշակի նպատակների և նվազեցնում իրենց կենսական ակտիվությունը:ակտիվությունը։ Երրորդները շարունակում են զարգանալ, անընդհատ ընդլայնելով իրենց կենսական հեռանկարները:հեռանկարները։ Մարդկանց մի մասի մոտ էլ առաջանում է ևս մեկ ճգնաժամ տարիքային փուլի միջնամասում, տեղի է ունենում կյանքի ուղու ևս մեկ ճշգրտում:ճշգրտում։
== Աղբյուրներ ==
* Кулагина И.Ю., Колюцкий В.Н.Возрастная психология։ Полный жизненный цикл развития человека. Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. — М.։ ТЦ «Сфера», 2001.-464с.
* Кулагина И.Ю. Психологический возраст:возраст։ диагностика и тенденции изменения в онтогенезе // Вестник Университета РАО. 2000. № 1.
* Крайг Г. Психология развития. СПб., 2000.
* Абулъханова-Славская К.А. Стратегия жизни. М., 1991.
Տող 130 ⟶ 129՝
* Толстых А.В. Возрасты жизни. М., 1988
* Франкл В. Человек в поисках смысла. М., 1990.
 
[[Կատեգորիա: Զարգացում]]
[[Կատեգորիա: Հասուն տարիքԶարգացում]]
[[Կատեգորիա:Հասուն Զարգացումտարիք]]