«Ձգողականություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 30.
== Ձգողականության տեսության զարգացումները ==
=== Համարժեքության սկզբունքը ===
Տիեզերական ձգողության տեսության հիմքում ընկած է էյնշտեյնի համարժեքության սկզբունքը։ Համաձայն այդ սկզբունքի, գրավիտացիոն դաշտում –g արագացումով շարժվող հաշվարկման համակարգերում բնության օրինաչափություններն ընկալվում են միատեսակ (համարժեքության ուժեղ սկըզբունք)․ այդ իմաստով գրավիտացիոն դաշտը և համապատասխան արագացումով շարժվող համակարգը համարժեք են։ (Համարժեքության թույլ սկզբունքը վերաբերում է միայն մարմինների մեխանիկական շարժմանը։) Կարելի է ձևակերպել և այսպես, ազատ ընկնող հաշվարկման համակարգում գրավիտացիոն դաշտն անհետանում է։ Այս սկզբունքը հիմնված է մարմնի իներտ (m<sub>ի</sub>) և ծանր (m<sub>ծ</sub>) զանգվածների հավասարության փաստի վրա (Լ․ էտվեշի փորձը)։ Իներտ զանգվածը մտնում է [[Նյուտոնի երկրորդ օրենք|Նյուտոնի երկրորդ օրենքի]], իսկ ծանր զանգվածը՝ տիեզերական ձգողության օրենքի բանաձևում․
[[Պատկեր:Galileo Galilei.jpeg|250px|մինի|ձախից|Կարևոր հայտնագործությունները կատարած՝ Գալիլեո Գալիլեյը]]
Տիեզերական ձգողության տեսության հիմքում ընկած է էյնշտեյնիԱյնշտայնի [[համարժեքության սկզբունքը։սկզբունք]]ը։ Համաձայն այդ սկզբունքի, գրավիտացիոն դաշտում –g<math>-\vec g</math> արագացումով շարժվող [[Հաշվարկման համակարգ (ֆիզիկա)|հաշվարկման համակարգերում]] բնության օրինաչափություններն ընկալվում են միատեսակ (համարժեքության ուժեղ սկըզբունքսկզբունք)<ref>Համարժեքության թույլ սկզբունքը վերաբերում է միայն մարմինների մեխանիկական շարժմանը։</ref>․ այդ իմաստով [[գրավիտացիոն դաշտըդաշտ]]ը և համապատասխան արագացումով շարժվող համակարգը համարժեք են։ (Համարժեքության թույլ սկզբունքը վերաբերում է միայն մարմինների մեխանիկական շարժմանը։) Կարելի է ձևակերպել և այսպես,. ազատ ընկնող հաշվարկման համակարգում գրավիտացիոն դաշտն անհետանում է։ Այս սկզբունքը հիմնված է մարմնի իներտ (m<submath>իm_i</submath>) և ծանր (m<submath>ծm_h</submath>) զանգվածների հավասարության փաստի վրա (Լ․ էտվեշիԷտվեշի փորձը)։ Իներտ զանգվածը մտնում է [[Նյուտոնի երկրորդօրենքներ#Երկրորդ օրենք|Նյուտոնի երկրորդ օրենքի]], իսկ ծանր զանգվածը՝ [[տիեզերական ձգողության օրենքիօրենք]]ի բանաձևում․
m<sub>ի</sub>a=F = Gm<sub>ծ</sub>Mr/r<sup>3</sup>։ m<sub>ի</sub>=m<sub>ծ</sub>
 
:<math>m_i \vec a = \vec F = \frac {G m_h M \vec r }{{r} ^3}</math>։
ընդունելությունից հետևում է, որ բոլոր մարմինները M մարմնի գրավիտացիոն դաշտում շարժվում են
 
ընդունելությունիցԸնդունելով, հետևումոր է<math>m_i</math> = <math>m_h</math>, կստանանք, որ բոլոր մարմինները M մարմնի գրավիտացիոն դաշտում շարժվում են
a=GMr/r<sup>3</sup>
 
:<math> \vec a = \frac {G m_h M \vec r }{{r} ^3}</math>
արագացումով։ Ճիշտ նույն օրենքով կշարժվի մասնիկը, եթե նրա շարժումը դիտվի արագացումով շարժվող համակարգում, երբ գրավիտացիոն դաշտ չկա։ Այսպիսով, համարժեքության սկզբունքը կարելի է ձևակերպել որպես իներտ և ծանր գանգվածների հավասարության պահանջ։ Համարժեքության սկզբունքի հայտնագործումն իրավացիորեն վերագրվում է Գալիլեյին։ էյնշտեյնի արժանիքն այն է, որ նա հիշատակված փաստերը հասցրեց սկզբունքի մակարդակի և այնուհետև ընդհանրացրեց իրական դաշտերի համար, որոնք համասեռ և հաստատուն չեն (համարժեքության լոկալ սկզբունք)։ Հաշվարկման համակարգի համապատասխան ընտրությամբ տարածության-ժամանակի բավականաչափ Փոքր տիրույթում գրավիտացիոն դաշտը կարելի է վերացնել։ Քանի որ իրական գրավիտացիոն դաշտը համասեռ չէ՝ ձգող մարմնից հեռանալիս նվազում է և անվերջությունում դառնում զրո, ապա այն համարժեք է տարբեր արագացումներով շարժվող անվերջ թվով հաշվարկման համակարգերի։ Համարժեքություն մի ընդհանուր համակարգի հետ գոյություն չունի։
 
արագացումով։
 
Ճիշտ նույն օրենքով կշարժվի մասնիկը, եթե նրա շարժումը դիտվի [[Հաշվարկման համակարգ (ֆիզիկա)#Ոչ իներցիալ հաշվարկման համակարգեր|արագացումով շարժվող համակարգում]], երբ գրավիտացիոն դաշտ չկա։
 
Այսպիսով, համարժեքության սկզբունքը կարելի է ձևակերպել որպես իներտ և ծանր գանգվածների հավասարության պահանջ։
 
արագացումով։ Ճիշտ նույն օրենքով կշարժվի մասնիկը, եթե նրա շարժումը դիտվի արագացումով շարժվող համակարգում, երբ գրավիտացիոն դաշտ չկա։ Այսպիսով, համարժեքության սկզբունքը կարելի է ձևակերպել որպես իներտ և ծանր գանգվածների հավասարության պահանջ։ Համարժեքության սկզբունքի հայտնագործումն իրավացիորեն վերագրվում է Գալիլեյին։ էյնշտեյնիԱյնշտեյնի արժանիքն այն է, որ նա հիշատակված փաստերը հասցրեց սկզբունքի մակարդակի և այնուհետև ընդհանրացրեց իրական դաշտերի համար, որոնք համասեռ և հաստատուն չեն (համարժեքության լոկալ սկզբունք)։ Հաշվարկման համակարգի համապատասխան ընտրությամբ [[տարածության-ժամանակիժամանակ]]ի բավականաչափ Փոքրփոքր տիրույթում գրավիտացիոն դաշտը կարելի է վերացնել։ Քանի որ իրական գրավիտացիոն դաշտը համասեռ չէ՝ ձգող մարմնից հեռանալիս նվազում է և անվերջությունում դառնում զրո, ապա այն համարժեք է տարբեր արագացումներով շարժվող անվերջ թվով հաշվարկման համակարգերի։ Համարժեքություն մի ընդհանուր համակարգի հետ գոյություն չունի։
 
=== Մինկովսկու տարածություն ===