«Միջազգային առևտուր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
== '''Միջազգային առևտուր''' ==<br />▼
▲[['''Միջազգային առևտուրը''']], երկրների միջազգային սահմանների և տարածքների միջև կապիտալի, ապրանքների և ծառայությունների փոխանակումն է: Այս տեսակի առևտուրը նպաստում է համաշխարհային տնտեսության ձևավորմանը, որտեղ [[գները]], [[առաջարկն]] ու [[պահանջարկը]] կարող են ազդել և փոխվել տարբեր համաշխարհային իրադարձությունների արդյունքում: Շատ երկրներում այսպիսի առևտուրը կարևոր դեր է խաղում և ապահովում է համախառն ներքին արդյունքի/[[ՀՆԱ]]-ի մեծ մասը: Մինչդեռ միջազգային առևտուրը ավելի շատ ներկայացված է պատմության մեջ, բայց դրա տնտեսական, քաղաքական և սոցիալական նշանակությունը վերջին դարաշրջանում էլ ավելի է աճում: Քաղաքական ասպեկտը, միջազգային առևտրի մեջ դիտարկելիս, հաշվի ենք առնում այն փաստը, որ միջազգային առևտուրը ենթադրում է առևտուր/փոխանակում տարբեր երկրների և ազգերի միջև, հետևաբար քաղաքական ոլորտում առավել խաղաղ երկրները ունեն միջազգային առևտրում մասնակցության առավել մեծ հնարավորություններ: Բացի դրանից, երկու երկիր կփոխանակվեն տարբեր ապրանքներով կամ ծառայություններով, եթե ունեն բարեկամական կամ խաղաղ հարաբերություններ:<br />
▲==== '''Ընդհանուր նկարագիրը''' ====<br />
Համաշխարհային մասշտաբով միջազգային առևտուրը սպառողներին և երկրներին հնարավորություն է տալիս օգտվել այն ապրանքներից և ծառայություններից, որոնք հասանելի չեն սեփական երկրում: Գրեթե ցանկացած ապրանք կարելի է գտնել միջազգային շուկայում: Օրինակ նավթ, հագուստ, մթերք, արժեթղթեր և այլն: Եվ ծառայությունները, որոնք ևս գնվում և վաճառվում են միջազգային շուկաներում, օրինակ` տուրիզմը, խորհրդատվությունը, տրանսպորտային ծառայությունները և այլն: Այսպիսով, այն գործընթացը, երբ ապրանքները վաճառվում են համաշխարհային շուկայում համարվում է արտահանում, իսկ այն ապրանքները, որոնք գնվում են` ներմուծում:
Կան բազմաթիվ գործոններ, որոնք կարող են ազդել միջազգային առևտրի վրա: Այդպիսի գործոնների օրինակներ են` համաշխարհային տնտեսության գլոբալացումը, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների առաջընթացը, նորագույն տրանսպորտային միջոցները և այլն: Միջազգային առևտուրը հատկապես հատկանշական է շարունակական գլոբալացման պայմաններում: Առանց միջազգային առևտրի, ազգերը` իրենց սահմաններին համապատասխան, կունենային ապրանքների և ծառայությունների սահմանափակ քանակություն:
Ընդհանուր առմամբ միջազգային առևտուրը չի տարբերում երկրների ներքին/տեղական առևտրից, քանի որ, ըստ էության, երկու դեպքում էլ առևտուր անելու մոտիվացիան նույնն է: Պարզապես միջազգային առևտրում ներգրավված մասնակիցներն են տարբեր, ինչպես նաև ինքնին առևտուր կատարելու ձևը, այսինքն առևտուրը կատարվում է սահմաններից դուրս կամ երկրի սահմաններում:
Ներքին և միջազգային աևտրի ամենամեծ տարբերությունն այն է, որ վերջինս ավելի ծախսատար է: Պատճառն այն է, որ միջազգային առևտուրը ենթադրում է սահմաններից դուրս առևտուր, իսկ սահմանային ծախսերը ենթադրում են բարձր տարիֆներ, ծախսեր`
Միջազգային առևտուրը թույլ է տալիս հարուստ երկրներին առավել արդյունավետ օգտագործել իրենց ռեսուրսները, ինչպիսիք են աշխատուժը, տեխնոլոգիաները և կապիտալը: Քանի որ տարբեր երկրներ առանձնահատուկ են` ունենալով տարբեր առավելությունները, օրինակ` հող, կապիտալ, աշխատուժ, տեխնոլոգիա և այլն: Հետևաբար նման երկրները կարող են իրենց ունեցած ռեսուրսներով ավելի արդյունավետ և քիչ ծախսերով արտադրել ապրանքներ և վաճառեն ավելի էժան: Միջազգային առևտրում սա նշանակում է` երկիրը մասնագիտանում է տվյալ ապրանքի արտադրության մեջ:<br />▼
▲Միջազգային առևտուրը թույլ է տալիս հարուստ երկրներին առավել արդյունավետ օգտագործել իրենց ռեսուրսները, ինչպիսիք են աշխատուժը, տեխնոլոգիաները և կապիտալը: Քանի որ տարբեր երկրներ առանձնահատուկ են` ունենալով տարբեր առավելությունները, օրինակ` հող, կապիտալ, աշխատուժ, տեխնոլոգիա և այլն: Հետևաբար նման երկրները կարող են իրենց ունեցած ռեսուրսներով ավելի արդյունավետ և քիչ ծախսերով արտադրել ապրանքներ և վաճառեն ավելի էժան: Միջազգային առևտրում սա նշանակում է` երկիրը մասնագիտանում է տվյալ ապրանքի արտադրության մեջ:
=== '''Միջազգային առևտրի մոդելներ''' ===<br />▼
===== ''Պատմությունը'' =====<br />▼
Միջազգային առևտուրը իրենից ենթադրում է տարբեր երկրների միջև արտահանման և ներմուծման գործընթացներ: Միջազգային առևտրի մոդելները համաշխարհային առևտրի հիմունքներն են, որոնք նկարագրում են դեռևս մերկանտիլիստների ժամանակներից ձևավորված միջազգային առևտրին առնչվող տեսությունները: Բոլոր մոդելների հիմքում ընկած է այն հիմնական գաղափարը, որ երկրները պետք է ավելի շատ արտահանեն, քան ներմուծե, այսպիսով թույլ չտալով հումքի արտահանումը:<br />▼
▲Միջազգային առևտուրը իրենից ենթադրում է տարբեր երկրների միջև արտահանման և ներմուծման գործընթացներ: Միջազգային առևտրի մոդելները համաշխարհային առևտրի հիմունքներն են, որոնք նկարագրում են դեռևս մերկանտիլիստների ժամանակներից ձևավորված միջազգային առևտրին առնչվող տեսությունները: Բոլոր մոդելների հիմքում ընկած է այն հիմնական գաղափարը, որ երկրները պետք է ավելի շատ արտահանեն, քան ներմուծե, այսպիսով թույլ չտալով հումքի արտահանումը:
===== ''Ադամ Սմիթ'' =====<br />▼
Որպես միջազգային առևտրի առաջին մոդել հանդես է գալիս Ադամ Սմիթի բացարձակ առավելությունների տեսությունը, այն է` երկրները պետք է արտահանեն այն ապրանքը, որի արտադրության մեջ նրանք ունեն բացարձակ առավելություն: Այսինքն երկրները ունենում են կոնկրետ արտադրանք մեծ քանակով և համեմատաբար էժան թողարկելու և արտահանելու առավելություն: <br />▼
===== ''Դավիթ Ռիկարդո'' =====<br />▼
▲Որպես միջազգային առևտրի առաջին մոդել հանդես է գալիս Ադամ Սմիթի բացարձակ առավելությունների տեսությունը, այն է` երկրները պետք է արտահանեն այն ապրանքը, որի արտադրության մեջ նրանք ունեն բացարձակ առավելություն: Այսինքն երկրները ունենում են կոնկրետ արտադրանք մեծ քանակով և համեմատաբար էժան թողարկելու և արտահանելու առավելություն:
Դավիթ Ռիկարդոյի մոդելի հիմքում ընկած է այն գաղափարը, որ երկրները պետք է արտահանեն այն ապրանքները, որոնց արտադրության մեջ նրանք ունեն համեմատական առավելություն: Այս տեսությունը կոչվում է համեմատական առավելությունների տեսություն: Ըստ էության Դ. Ռիկարդոյի մոդելը ցույց է տալիս, որ մասնագիտացում և արտաքին առևտուրը փոխշահավետ են ոչ միայն բացարձակ այլև համեմատական առավելության դեպքում: <br />▼
===== ''Հեքշեր-Օհլին'' =====<br />▼
▲Դավիթ Ռիկարդոյի մոդելի հիմքում ընկած է այն գաղափարը, որ երկրները պետք է արտահանեն այն ապրանքները, որոնց արտադրության մեջ նրանք ունեն համեմատական առավելություն: Այս տեսությունը կոչվում է համեմատական առավելությունների տեսություն: Ըստ էության Դ. Ռիկարդոյի մոդելը ցույց է տալիս, որ մասնագիտացում և արտաքին առևտուրը փոխշահավետ են ոչ միայն բացարձակ այլև համեմատական առավելության դեպքում:
Միջազգային առևտրի մեկ այլ տեսություն մշակել են երկու շվեդ տնտեսագետներ` Հեքշերը և Օհլինը: Մոդելը կրում է հենց տնտեսագետների անունը` Հեքշեր-Օհլին մոդել: Ըստ այս մոդելի երկիրը պետք է արտահանի այնպիսի արտադրանք, որի արտադրության մեջ կիրառվել է տվյալ երկրի ամենաառատ ռեսուրսը և համապատասխան ներմուծի այնպիսի ապրանքներ, որի արտադության մեջ կիրառվել է իր համար պակասորդ հանդիսացող ռեսուրսը:
Հեքշեր-Օհլին մոդելը կատարում է հետևյալ հիմնական ենթադրությունները.
* Աշխատուժը և կապիտալը ազատ հոսում են ճյուղերի միջև
* Աշխատուժի և կապիտալի քանակությունները երկու երկրներում տարբեր են
* Տեխնոլոգիան նույնն է երկրներում, սա համարվում է երկարաժամկետ ենթադրություն
* Նախասիրությունները նույնպես նույնն են:
==
# P.R. Krugman, International Economics, 7th Edition, 2006
# Dominick Salvatore, International Economics, 9th Edition, 2007
# Թորոս Թորոսյան, Միջազգային տնտեսագիտություն, երրորդ հրատարակչություն, էջ 11
|