«Հատապտղային բույսեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ →‎Հատապտղային բույսեր: clean up, փոխարինվեց: , → , (50), ։ → ։ (6), ՝ → ՝ , → (55), ), → ), (2), ( → ( (2) oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1.
==Հատապտղային բույսեր==
[[Պատկեր:true.berries.jpg|300px|մինի|աջից|Չորս միրգ, որոնք իսկական հատապտուղներ են:(Աջից ձախ) <br />[[խաղող]], [[մուշ]], [[կոկռոշ|կարմիր կոկռոշ]], [[հաղարջ|կարմիր հաղարջ]] (top)]]
'''Հատապտղային բույսերըբույսեր'''` վայրի և մշակովի բազմամյա բույսեր են (թփեր, կիսաթփեր, խոտաբույսեր), որոնցից ստացվում են ուտելի, հյութալի, չբացվող, [[բազմասերմ պտուղ]]ներ։պտուղներ<ref name="БЭС">{{ռուսերեն հոդված|заглавие=Ягодные культуры|издание=Сельское хозяйство. Большой энциклопедический словарь|место=М|издательство=Большая российская энциклопедия|год=1998|страницы=618|isbn=5-85270-263-3}}</ref>։ [[ՀՀ]]-ում մշակվում են [[ելակ]]ը, [[չիչխան]]ը, [[լտուտ|լտտենի]]նլտտենին, [[թութ|թթենի]]ն, [[բռինչ]]ըբռինչը, [[շամբուկ]]ըշամբուկը, [[արոս]]ենին, [[սինձ|սնձենի]]ն, [[հապալասհապալասենի]]ենինն, [[սզնի|սզնենի]]ն, [[ալոճ]]ենին, [[հաղարջհաղարջենի]]ենինն, [[ժոխժոխենի]]ենինն, [[մոշմոշենի]]ենինն, [[մոռմոռի]]ինն, [[մորի|մորենի]]ն, [[մուշ|մշենի]]ն, [[մինձ|մնձենի]]նմնձենին, [[կոկռոշենի]]ն։ ՀՀ [[Վանաձոր]]ի, [[Լոռի|Լորու]], [[Նոյեմբերյան]]ի, [[Իջևան]]ի, [[Դիլիջան]]ի, [[Տավուշ]]ի, [[Կապան]]ի անտառներում աճում են մորու, մոշենու, ելակի, հաղարջենու և կոկռոշենու տարբեր տեսակներ։ Բազմանում են [[վեգետատիվ|վեգետատիվ բազմացում]] ճանապարհով։ Հատապտուղները պարունակում են [[օրգանական թթուն]]եր, [[հանքային աղեր]], [[շաքարներ]], [[վիտամիններ]], բուրավետ նյութեր։ Օգտագործվում են թարմ և վերամշակված ([[խյուս]], [[հյութ]], [[ռուփ]], [[ցքի]], [[օշարակ]], [[ժելե]], [[մարմելադ]], մուրաբա, [[մաթ]], [[պաստեղ]], աղանդերային գինի, լիկյոր), հրուշակեղենի և զովացուցիչ ջրերի արտադրություններում, իսկ որոշ տեսակներ՝ բժշկության մեջ։
 
== Հայաստանում ==
[[Պատկեր:Berries (USDA ARS).jpg|250px|մինի|աջից|Այստեղ ցուցադրված են մի քանի հատապտղային բույսեր:]]
ՀՀ [[Վանաձոր]]ի, [[Լոռի|Լորու]], [[Նոյեմբերյան]]ի, [[Իջևան]]ի, [[Դիլիջան]]ի, [[Տավուշ]]ի, [[Կապան]]ի անտառներում աճում են մորու, մոշենու, ելակի, հաղարջենու և կոկռոշենու տարբեր տեսակներ։ Բազմանում են [[վեգետատիվ|վեգետատիվ բազմացում]] ճանապարհով։
 
== Նշանակություն և կիրառում ==
Հատապտուղները պարունակում են օրգանական թթուներ, հանքային աղեր, [[շաքարներ]], [[վիտամիններ]], բուրավետ նյութեր։ Օգտագործվում են թարմ և վերամշակված ([[խյուս]], [[հյութ]], [[ռուփ]], [[ցքի]], [[օշարակ]], [[ժելե]], [[մարմելադ]], մուրաբա, [[մաթ]], [[պաստեղ]], աղանդերային գինի, լիկյոր), հրուշակեղենի և զովացուցիչ ջրերի արտադրություններում, իսկ որոշ տեսակներ՝ բժշկության մեջ։
 
Խոնավասեր են, ջերմության նկատմամբ պահանջկոտ չեն։ Բազմանում են վեգետատիվ ճանապարհով։ Բերքատվությունը համեմատաբար բարձր է։ [[Հայաստան]]ում՝ [[Ատեփանավան]]ի, [[Կիրովական]]ի, [[Նոյեմբերյան]]ի, [[Իջևան]]ի, [[Դիլիջան]]ի, [[Շամշադին]]ի, [[Ղափան]]ի անտառներում աճում են մորու, [[մոշենի|մոշենու]], [[ելակ]]ի, [[հաղարջ]]ենու և կոկռոշենու լավագույն տեսակներ։
 
== Ամենատարածված հատապտուղ մշակաբույսեր ==
[[Պատկեր:Berries (USDA ARS).jpg|250px200px|մինի|աջից|Այստեղ ցուցադրված են մի քանի հատապտղային բույսեր:]]
*Մշակվող
** [[Ելակ]]
** [[Հաղարջենի]]
** [[Ազնվամորի]]
** [[Փշահաղարջենի]]
** [[Հապալասենի]]
** [[Չիչխան]]
** [[ցախկեռասենի]]
* Վայրի
** [[Մորի]]
** [[Հապալասենի]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
== Գրականություն ==
* {{ռուսերեն գիրք|автор=Исачкин А. В.|заглавие=Сортовой каталог ягодных культур России|место=М|издательство=ООО «Издательство Астрель»: ООО «Издательство АСТ»|год=2003|страниц=413|isbn=5-17-018485-9|тираж=50 000}}.
* {{ռուսերեն գիրք|заглавие=Лесные ягоды в саду и огороде. Практическое пособие|место=Ростов н/Д|издательство= изд-во «Проф-Пресс»|год=2001|страниц=192|isbn=5-88475-443-4|тираж=10 000}}
 
== Աղբյուր ==
* [http://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%BF_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%E2%80%A4_%D5%80_%D5%BF%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%BE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8.djvu/333 Հայկական Համառոտ Հանրագիտարան]
{{ՀՀՀ}}
{{ՄրգերՀՍՀ}}
 
[[Կատեգորիա:Բույսեր]]
[[Կատեգորիա:Բույսեր այբբենական կարգով]]
[[Կատեգորիա:Հատապտուղներ]]