«Ակ-Կոյունլուների պետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 69.
[[Աղձնիք]]ում, [[Ծոփք]]ում ու Տուրուբերանում հաստատված ակ-Կոյունլուները Ջհանշահի ժամանակ հարկատու դարձան կարա-Կոյունլուներին։ Սակայն Ջհանշահի մահից հետո ակ-կոյունլու Ուզուն-Հասան սուլթանը պատերազմ սկսեց կարա-կոյունլուների դեմ և հաղթելով տիրացավ նրանց տերությանը։ Հիմք դրվեց ակ-կոյունլուների ընդարձակ տերությանը ([[1468]]-[[1502]]), որի մեջ մտավ նաև Հայաստանը։
Ակ-կոյունլուների հաղթանակում կարևոր նշանակություն ունեցավ նրանց նկատմամբ հայերի դրական վերաբերմունքը։ Հայերը, նպաստելով նրանց հաղթանակին, հույս ունեին բարելավել իրենց վիճակը։ Համենայն դեպս, Ուզուն-Հասանը հովանավորում էր հայ հոգևորականությանը, սիրաշահում հայ իշխանական տներին։ Նրա օրոք տերության տնտեսությունը վերականգնելու համար ձեռնարկվեցին բարեփոխումներ։
[[Պատկեր:Diyarbakirwalls2.jpg|մինի|ձախից|Դիյարբեքիրի ամրոց, Ակ-կոյունլուների ժամանակաշրջան]] Անցկացվեց աշխարհագիր (մարդահամար)՝ կարգավորելու հարկերն ու տուրքերը։ Հարկման ենթակա էին 15-60 տարեկան տղամարդիկ։ Ճշգրտվեց հարկերի չափը։ Հարկահավաքման տեղական պաշտոնները վստահվեցին հիմնականում հայերին։ Սակայն Ուզուն-Հասանից հետո վիճակը ծանրացավ։ Ներքին հակասություններից ծվատվող ակ-կոյունլուների պետությունն ընկավ՝ իր տեղը զիջելով Սեֆյան Պարսկաստանին։ Քոչվոր կարա-կոյունլուների և ակ-կոյունլուների շուրջ 100-ամյա տիրապետության ընթացքում հայ ժողովրդի նշանակալից հատվածներ գերվեցին ու ստրկության վաճառվեցին Արևելքի շուկաներում։ Շատերը բռնեցին արտագաղթի ճանապարհը։ Անկում ապրեցին երբեմնի ծաղկուն քաղաքները, խոպանի ու արոտավայրերի վերածվեցին մշակելի հողերն ու այգիները։ Ծայրահեղ աղքատության մատնվեցին ոչ միայն հասարակ ժողովուրդը, այլև իշխանավորները։ Անկում ապրեցին արհեստն ու առևտուրը։
{{քաղվածք|Մի քաղաք և մի քանի գյուղ միասին այնքան միջոց չունեին, որ թշնամուց հետ գնեին գոնե մեկ գերի|Թովմա Մեծոփեցի}}։
Տող 154 ⟶ 156՝
|-
|align="center"|''Բեյ'' <br> <small>{{Nastaliq| بیگ}}</small><br>[[Zayn-al-Aibidin bin Ahmed bin Ughurlu Muhammad]]<br> <small>{{Nastaliq| زین العابدین بن احمد}}</small><br>1504 - 1508
|colspan=2 align="middle"|[[Ismail I|Shāh Ismāʿil]] <br> <small>{{Nastaliq| شاہ اسماعیل}}</small><br>
|align="center"| ''Բեյ'' <br> <small>{{Nastaliq| بیگ}}</small><br>''Abul-Muzaffar'' <br> <small>{{Nastaliq| ابو المظفر}}</small><br>[[Sultan Murad bin Yaqub bin Uzun Hasan]]<br> <small>{{Nastaliq| الوند بن یوسف بن اوزون حسن}}</small><br>1500 - 1508
|-
|