|
'''Արտակարգ իրավիճակը''' որևէ տարածքում վթարի, աղետի, համաճարակի, պատերազմի հետևանքով առաջացած իրավիճակն է, որը հանգեցնում է նյութական բարիքների ոչնչացմանը, շրջակա միջավայրի աղտոտմանը:աղտոտմանը։ Ըստ ծագման արտակարգ իրավիճակները լինում են բնածին, տեխնոգեն, կենսաբանական, մարդածին: մարդածին։
== Բնական ծագման արտակարգ իրավիճակներ ==
Բնական ծագման արտակարգ իրավիճակները լինում են երկրաբանական, հիդրոերկրաբանական, օդերևութաբանական:օդերևութաբանական։
Երկրաշարժ- Երկրաշարժերը լինում են երեք տեսակի՝ տեկտոնական, հրաբխածին, փլուզումային:փլուզումային։ Տեկտոնական տեսակը կազմում է երկրաշարժերի 90%-ը, հրաբխածին տեսակը կազմում է երկրաշարժերի 7%-ը, ցանկացած երկրաշարժ ծնում է հրաբուխ, փլուզումային տեսակը կազմում է երկրաշարժերի 3%-ը:ը։ Երկրի կեղևի տակ առաջացած փոփոխությունների օջախը կոչվում է հիպոկենտրոն, որը չափվում է մագնիտուտներով:մագնիտուտներով։ Հիպոկենտրոնի պրոեկցիան երկրի կեղևի վրա կոչվում է էպիկենտրոն, որը չափվում է 12 բալանոց սանդղակով:սանդղակով։ Երկրաշարժերը կարելի է կանխատեսել մոտավորապես 30 րոպե առաջ:առաջ։ Երկրաշարժից առաջ լինում է երկու ցնցում:ցնցում։ Առաջին ցնցումից երկրորդ ցնցումի անցումը լինում է 15-20 վայրկյանում:վայրկյանում։ Երկրորդ ցնցումը ավերիչ նշանակություն ունի:ունի։ Հայաստանում երկրաշարժերը կազմում են 95%-ը: ը։
Սողանք- Երկրաշարժերից հետո Հայաստանում երկրորդ տեղը համարվում են սողանքները:սողանքները։ Հայաստանում գոյություն ունեն մոտավորապես 3000 սողանքային գոտիներ(Դիլիջան, Պտղնի, Նուբարաշեն, Սիսիան և այլն): ։
Սելաֆ- Սելաֆը ցեխաջրերի սրընթաց շարժումն է:է։ Սելաֆի հիմնական պատճառը հորդառատ անձրևներն են:են։ Սելաֆի արագությունը մոտավորապես 15 կմ/ժ:ժ։
Ցունամի- Ցունամին լինում է ծովերի և օվկիանոսների վրա:վրա։ Ծովի ալիքը բարձրանում է 10-50 մետր, արագությունը 1000 կմ/ժ:ժ։ Ցունամիի պատճառը երկրի ընդերքի երկրաշարժերն են: են։
Կայծակ- Կայծակները լինում են 2 տեսակի՝ գնդաձև, գծային:գծային։ Հայաստանում կայծակի տեսակը հիմնականում գծայինն է:է։ ԱՄՆ-ում և Ռուսաստանում՝ գնդաձև:գնդաձև։
Հրդեհներ- Հրդեհները լինում են 3 տեսակի՝ անտառային, տափաստանային և տորֆային:տորֆային։ Անտառային հրդեհների պատճառները լինում են մարդկանց անփութությունը, երաշտը, արևի բարձր ճառագայթները:ճառագայթները։
== Մարդածին բնույթի արտակարգ իրավիճակներ ==
Ճառագայթային զենք- Ճառագայթային զենքի տեսակներն են՝ լազերային, փնջային:փնջային։ Լազերը ինֆրակարմիր և ուլտրամանուշակագույն ճառագայթների ուղղորդված հոսք է, որը ունի մեծ խոցելիություն, հրկիզող հատկություն և հալեցնում է մետաղը:մետաղը։
Ինֆրաձայնային զենք- Բարձր հաճախականութան ինֆրաձայնային ալիքներ են, որոնք չեն վնասում տեխնիկան, այլ ազդում են մարդու հոգեկան աշխարհի վրա, առաջացնում են վախ, տագնապ, սարսափ:սարսափ։
Հրկիզող զենք- Այս զենքերը ունեն շատ մեծ խոցելիություն, ավիրում են կառույցները, տեխնիկան, առաջացնում են կոտրվածքներ, այրվածքներ: այրվածքներ։
Հրահելներ- Այս զենքերը իրենց մեջ պարունակում են մագնեզիում, սելիտրա և ասֆալտ:ասֆալտ։ Այրվելիս առաջացնում են 1600° ջերմություն:ջերմություն։
Քիմիականյ զենք- Մարտական թունավոր նյութեր են:են։ Սա կիրառվում է ավիառումբերի միջոցով, գազային կամ փոշի վիճակում:վիճակում։ Քիմիական զենքերը լինում են կայուն և անկայուն: անկայուն։
# Նյարդապարալիտիկ քիմիական նյութեր- Այս նյութերը առաջացնում են նյարդերի կաթված:կաթված։ Որպես առաջին օգնություն պետք է կիրառել հակաթույն և հակագազ:հակագազ։
#
# Մաշկաթարախահարույց քիմիական նյութեր- Այս նյութերը մաշկի վրա միանգամից առաջացնում են թարախային վերքեր:վերքեր։ Որպես առաջին օգնություն հագցնել հակագազ, և մաշկը վնասել հակաթույնով:հակաթույնով։
#
# Ընդհանուր ազդեցության թունավոր նյութեր
| 