«Կառլ Լիննեյ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 37.
[[Պատկեր:Carl von Linné i Lund.jpg|մինի|աջից|240px|Լինեուսի արձանը Լունդում։ <br />
<small>2005թ. լուսանկար</small>]]
'''Կարլ Լինեյ''' ({{lang-sv|Carl Linnaeus, Carl Linné}}, {{lang-la|Carolus Linnaeus}}, ազնվականություն ստանալուց հետո՝ ''Carl von Linné''; [[1707]] թ. [[մայիսի 23]], [[Ռոսհուլտ]] - [[1778]] թ. [[հունվարի 10]], [[
== Անունը ==
Լինեյ ազգանունը [[Լորենի|լորենու]] շվեդերեն Lind անվան լատիներենացված ձևն է՝ երբ Նիլս Ինգեմարսոնը գնացել էր սովորելու Լունդի համալսարանում, նա այն ժամանակների սովորության համաձայն՝ իր իսկական ազգանունը փոխարինեց լատիներեն կեղծանունով, դրա համար ընտրելով Ինգեմարսոնների տոհմական խորհրդանիշ հանդիսացող լորենի ծառի հետ կապ ունեցող բառ։ Շվեդիայում Լինեյին սովորաբար անվանում են Carl von Linné Կարլ վան Լինե՝ այն անունով, որը նա սկսեց կրել այն ազնվականության աստիճան ստանալուց հետո, անգլերեն անվանում են Carl Linnaeus Կարլ Լինեուս՝ ծնված օրն ստացած անունով։
Տող 50.
== Երիտասարդ տարիներ ==
Կարլ Լինեյը ծնվել է
Կարլն ընտանիքի առաջնեկն էր, հետագայում Նիլս Ինգեմարսսոնը և Քրիստինան ունեցան ևս չորս երեխա՝ երեք աղջիկ և մեկ տղա։
1716-
Նրա ծնողները ցանկանում էին, որ նա վերապատրաստվի որպես քահանա և ապագայում ինչպես ավագ որդի զբաղեցնի հոր տեղը, բայց Կարլը շատ վատ էր սովորում, հատկապես հիմնական առարկաները՝ աստվածաբանությունը և հնագույն լեզուները։ Նրան հետաքրքրում էին միայն [[բուսաբանություն]]ն ու [[մաթեմատիկա]]ն, երբեմն նա նույնիսկ փախչում էր դասից և դպրոցի փոխարեն գնում էր ուսումնասիրելու բուսաբանություն։
Տող 63.
== Ուսումը համալսարաններում ==
Յուհան Րոտմանի խորհրդով
== Գիտական գործունեությունը ==
Կարլ Լինեյը դրել է ժամանակակից կրկնանվանության հիմքը, ըստ որի կենդանի օրգանիզմների լատիներեն անունների համար գործածվում է երկու բառ՝ կարգի անունը և հետո՝ բնութագրող մի այլ անուն։
Լինեյը հանդիսանում է բույսերի և կենդանիների առավել հաջող արհեստական դասակարգման հեղինակը։ Նա բնության աշխարհը բաժանել է երեք «թագավորությունների»` հանքանյութերի, բուսական և կենդանական, օգտագործելով չորս մակարդակ` [[դաս]]եր, [[կարգ]]եր, [[սեռ (կատեգորիա)|ցեղեր]] և [[Կենսաբանական տեսակ|տեսակներ]]։
Նկարագրել է [[բույս]]երի ավելի քան տասը հազար տեսակ, որոնցից մոտավորապես մեկուկես հազարը՝ նոր։ Նկարագրել է նաև [[կենդանիներ]]ի մեծ թվով տեսակներ։
Մասամբ, նաև Լինեյի շնորհիվ է մարդկությունն ստացել [[Ցելսիուսի սանդղակ|Ցելսիուսի ներկայիս սանդղակը]]։ Սկզբում Ուպսալայի համալսարանում Լինեյի գործընկեր պրոֆեսոր [[Անդերս Ցելսիուս]]ի (1701—1744) հայտնագործած [[ջերմաչափ]]ի սանդղակի վրայի զրոն համապատասխանում էր [[ջուր|ջրի]] եռման, իսկ 100° [[ջերմաստիճան]]ը` սառեցման կետին: [[Ջերմոց]]ներում պայմանները չափելու ժամանակ ջերմաչափեր օգտագործելիս Լինեյը համարելով դա անհարմար,
Կարլ Լինեյը գիտության և մշակույթի այն գործիչներից մեկն է, որոնց գործունեության հետ է կապված ներկայիս տեսքն ստացած գրական [[շվեդերեն]]ի կայացումը։
|