«Համանուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Համանուններ''' ({{lang-grc|ὁμός}} — նման + {{lang-grc2|ὄνομα}} — անուն), նույն գրությունը կամ արտասանությունն ունեցող այն [[բառ]]երը, որոնք [[բառիմաստ|իմաստ]]ով կամ [[Քերականություն|քերականորեն]] կամ և՛ իմաստով, և՛ քերականորեն միաժամանակ:միաժամանակ։ Երկու և ավելի համանունները կազմում են համանունների շարք, որոնք կարող են լինել երկանդամ, եռանդամ, քառանդամ և այլն:այլն։ Ժամանակակից հայերենում գերակշռում են երկանդամ շարքերը:շարքերը։

Համանունությունը` որպես լեզվական ընդհանուր իրողությւոն, կարող է վերաբերել ոչ միայն բառերին, այլ նաև քերականությանը` [[Ձևաբանություն (լեզվաբանություն)|ձևաբանությանն]] ու [[Շարահյուսություն|շարահյուսությանը]]:։ Ըստ այդմ էլ տարբերում են բառային և քերականական համանուններ:համանուններ։

*''Բուն համանուններ կամ նույնանուններ''ը տարբեր իմաստներ ունեցաղ այն բառերն են, որանք նույն կերպ են գրվում կամ հնչում:հնչում։ Օրինակ` ա) ''1. Բուն (ծառի), 2. Բուն (բույն, որջ), 3. Բուն (իսկական), բ)1. Նվագ (նվագելը, երաժշտություն), 2. Նվագ (անգամ, հեղ)'':։

*''Նույնագիր կամ համագիր բառեր'' ([[Հունարեն|հուն.]]` ''homos - նույն, նույն կերպ, graphŌ - գրում եմ'')- այն բառերն են, որոնք ժամանակակից հայերենում գրությամբ նույնն են, բայց տարբերվում են արտասանությամբ: Օրինակ` ա) 1. միակնություն (մի-ակնություն - մեկ աչք ունենալը), 2. Միակնություն (միա-կընություն, մեկ կին ունենալը):։

*''Նույնահունչ կամ համահունչ բառեր'' ([[Հունարեն|հուն.]]` ''homos - նույն, նույն կերպ, phŌne - ձայն, հնչյուն'') - այն բառերը, որոնք տարբերվում են գրությամբ, բայց նույնն են հնչումով կամ արտասանությամբ: Օրինակ` ա) 1. Ախտ (հիվանդություն), 2. Աղտ (կեղտ) բ) Անոթ («անօթ», աման), 2. Անօդ («անօթ», օդազուրկ):։

Այս կարգի բառերի նույնահնչությունը ժամանակակից հայերենում հիմնականում առաջանում է ձայնեղների խլացման, խուլերի ձայնեղացման, խուլերի շնչեղացման հնչյունական օրինաչափությունների հիման վրա:վրա։

*''Բացարձակ համանուններ'' - իմաստով տարբեր, բայց գրությամբ ու արտասանությամբ նույն այն բառերն են, որոնց մեջ համընկնում է քերականական ձևերի ամբողջ համակարգը:համակարգը։ Օրինակ` ''ա) Ափ (ձեռքի ափ), 2. Ափ (ջրի եզր), բ) Վարել (հողը հերկել), 2. Վարել (կառավարել)'':։

*''Մասնակի համանուններ'' - իմաստով տարբեր, բայց գրությամբ ու արտասանությամբ նույն այն բառերն են, որոնք համընկնում են իրենց ոչ բոլոր [[քերականական կարգ]]երով ու ձևերով:ձևերով։ Օրինակ` ''ա) 1. Անել (կատարել), 2. Անել (անելանելի, դժվարին), բ) 1. Սեր (զգացմունք), 2. Սեր (կաթի)'':։

*Բառական և քերականական համանուններ - համանունների շարք են կազմում հնչյունական նույն կազմն ունեցաղ բառն ու բառաձևը:բառաձևը։ Օրինակ` ''ա) 1. Անցավ («անցնել» [[բայ]]ի [[սահմանական եղանակ]]ի անցյալ կատարյալի երրորդ դեմք), 2. Անցավ (առանց ցավի, [[ածական]]), բ) 1. հորդ (առատ), 2. հորդ (քո հորը)'':։

Հայերենում բառաքերականական համանունների առաջացման պատճառ են դառնում հոլովման, խոնարհման և հոդառության ժամանակ բառի կրած փոփոխությունները:փոփոխությունները։

* Ա. Սուքիասյան, Ժամանակակից հայոց լեզու, Երևան, 2008, էջ 114-121:121։

* Հ. Պետրոսյան, Հայերենագիտական բառարան, Երևան, 1987:1987։