Ծղրիդներ

ԾՂՐԻԴՆԵՐ (Tettigonioidea), ուղ¬ ղաթևերի կարգի միջատների վերնա- ընտանիք: Նախկինում միավորված էին 1 ընտանիքում, ներկայումս՝ 2՝ իսկական Ծ-ի (Tettigoniidea) և թ ի - թեղածղրիդների կամտերեվա- ծղրիգների (Planeroptera): Հայտնի է 7 հզ., ՀՀ-ում՝ 42 տեսակ, որոնցից 4-ը՝ շերտավոր թիթեղապոչը (Zeptophyes trivitata), կովկասյան կոնուսապոչը (Euconocercuscauca- sicus), հայկական ֆիտոդրիմա- դուզան (Phytodrymadusa armenia¬ ca), հայկական ցատկողը (Mon¬ tana armeniaca) բնաշխարհիկներ են: Գլուխը ձվաձև է, բերանը՝ կրծող տիպի, բեղիկները՝ թելանման՝ բաղ¬ կացած մինչև 200 հատվածից (եր¬ բեմն՝ մարմնից կրկնակի երկար): Առջևի սրունքների վրա ունեն լսողու¬ թյան օրգան, արուների վերնաթևե- րին կա ձայնային ապարատ: Հետին ոտքերը խիստ զարգացած են, ցատ¬ կող: Առաջնակուրծքը ոտքերի արան¬ քում է, ունի տարբեր մեծության 2 ելուստ: Առաջնամեջքը հարթ է, եր¬ բեմն՝ կնճռոտ, ծածկում է փորի առա¬ ջին հատվածը: էգերի փորը վերջա¬ նում է թրաձև, նետաձև կամ ուղիղ ձվադիրով (որի վրա կան բազմաթիվ ատամիկներ) և կազմված է 3 զույգ փեղկերից: Ձվադրում են հողում, բույսերի վրա, առանց ձվապարկի՝ մեկական, երբեմն՝ մի քանի հատ միևնույն փո¬ սիկում: Զարգացման փուլը տևում է 1 տարի (ձու, թրթուր, հասուն): Ձմե¬ ռում են ձվի փուլում: Թրթուրները ձվերից դուրս են գալիս գարնանը, ապա զարգանում 1-2 ամսում՝ 5-6 անգամ մաշկափոխվելով: Սեռ. հա- Թամբանման սագա ծղրիդը սունացման ընթացքում բնորոշ ճռռոցներ են արձակում: Ապրում են անտառի եզրերին, քարերի տակ, քա¬ րանձավներում և այլն: Մեծ մասամբ բուս ակեր Են, որոշ տեսակներ սնվում են և՝ բուս., և՝ կենդ, կերերով, կան նաև գիշատիչներ: ՀՀ-ում 25 տեսակ Ծ. (օրինակ՝ Շելկովնիկովի, կանաչ, կով¬ կասյան և այլն) լուրջ վնաս են հասցնում բանջարանոցային, հացահատիկա¬ յին և տեխ. բույսերին: Լայնացած բրադիպորուսը, թամ¬ բանման և տափաստանային սագանե¬ րը գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում: