«Սուն Յաթ-Սեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
նախագահ
No edit summary
Տող 69.
'''Սուն Յաթ-Սեն''' (հայտնի է նաև Սուն Չժուն-շան, Սուն Վէն անուններով, {{Չինարեն|孫逸仙|孙逸仙|Sūn Yìxiān|Сунь Исянь}}; [[նոյեմբերի 12]] [[1866]] - [[մարտի 12]] [[1925]]), չինացի հեղափոխական, [[Գոմինդան]] կուսակցության հիմնադիրը. ամենահայտի չինացի քաղաքական գործիչներից մեկը։ [[1940]] թ-ին Սուն Յաթ-Սենը հետմահու ստացավ «ազգի հայր» տիտղոսը։
 
Սուն Յաթ-Սեն ավարտել է [[Հոնկոնգ]]ի բժշկական ինստիտուտը ([[1892]]): [[1894]] թվականին ստեղծել է Սինչժունհոյ հեղափոխական կազմակերպությունը՝ ընդդեմ [[Չինաստան]]ում իշխող Ցին դինաստիայի: Այդ կազմակերպության [[1895]] թվականի [[հոկտեմբերի 25]]-ի զինված ելույթի պարտությունից հետո տարագրվել է [[հայրենիք]]ից: [[1905]] թվականին [[Տոկիո]]յում նրա գլխավորությամբ ստեղծվել է Տունմենհոյ հեղափոխական կազմակերպությունը, որը գործունեության ծրագիր է ընդունել Սուն 6-ի մշակած երեք ժողովների սկզբունքները՝ [[նացիոնալիզմ]] (մանջուրական [[Ցին դինաստիա]]յի տապալում, Չինաստանի ազգային անկախության վերականգնում), ժողովրդի [[իշխանություն]] (հանրապետության հռչակում) և ժողովրդի բարեկեցություն ([[հող]]ի նկատմամբ իրավունքների հավասարեցում): Սինհայի հեղափոխությունն ([[1911]]-[[1913]]) սկզբնավորած Ուչանի ապստամբության հաղթանակից ([[1911]]) հետո Սուն 6․ ընտրվել է Չինաստանի հանրապետության ժամանաավոր [[նախագահ]] (պարտականությունների կատարմանը ձեռնամուխ է եղել [[1912]] թվականի [[հունվարի 1]]-ից): Նրա գլխավորությամբ կազմվել է Չինաստանի հանրապետության ժամանակավոր [[սահմանադրություն]]: Նկատի ունենալով Սուն 6-ի այդ ժամանակաշրջանի գործունեությունը, Վ․ Ի․ [[Լենին]]ը նրան բնորոշել է որպես նարոդնիկական բնույթի հեղափոխական (Սուն 6․ հնարավոր էր համարում Չինաստանում խուսափել կապիտալիզմի հարաբերությունների զարգացումից են): Ներքին ֆեոդ,ֆեոդալական [[ուժ]]երի և իմպերիզացման տերությունների ճնշմամբ Սուն 6․ 1912 թվականի [[ապրիլի 1]]-ին թողել է նախագահական պարտականությունները, սակայն շարունակել պայքարը դեմոկրատ,դեմոկրատական կարերիկարգերի համար, հենվելով [[Գոմինդան]] Սուն Յաթ-Սենի կուսակցության վրա։ [[Ռուսաստան]]ում [[Հոկտեմբերյան]] մեծ հեղափոխության հաղթանակը շրջադարձային ազդեցություն է ունեցել Սուն 6-ի հեղափոխական աշխարհայացքի վրա:
 
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:1866 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1925 մահեր]]
[[Կատեգորիա:ՀեղափոխականներՉինացի հեղափոխականներ]]
[[Կատեգորիա:ՉինացիներՉինացի պետական գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:Չինաստանի պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Քաղցկեղից մահացածներ]]