«Արագություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{անաղբյուր}}{{Ֆիզիկական մեծություն
| անվանում = Արագություն
| սիմվոլներ = <math>\vec v = \frac{\mathrm{d}\vec r}{\mathrm{d}t}</math>
| չափում = LT<sup>−1</sup>
| ՍԻ = մ/վ
| ՍԳՎ = սմ/վ
}}
{{Դասական մեխանիկա}}
'''Արագություն''' (սովորաբար նշանակվում է <math>\vec v</math>, {{lang-en|velocity}}-ից կամ {{lang-fr|vitesse}}) նյութական կետի շարժման հիմնական կինեմատիկական բնութագրիչներից մեկը (<math>\vec v = {\mathrm{d}{\vec r} \over \mathrm{d}t}, \vec r</math> կետի շառավիղ վեկտորն է)։ Արագությունը վեկտոր Է, որի ուղղությունը համընկնում Է հետագծի համապատասխան կետին տարած շոշափողի ուղղությանը։ Եթե նյութական կետը շարժվում Է հավասարաչափ, ապա արագության մեծությունը թվապես հավասար Է անցած ճանապարհի (S) և այդ ճանապարհն անցնելու ժամանակամիջոցի (t) հարաբերությանը՝ <math> v=\frac{s}{t}</math>։ Անհավասարաչափ շարժումը բնութագրելու համար կիրառվում Է միջին արագության (V<sub>միջ</sub>) գաղափարը։ Այդ արագությունը որոշելու համար շարժման տևողությունը բաժանում են այնպիսի Δt փոքր ժամանակամիջոցների, որոնցից յուրաքանչյուրի ընթացքում շարժումը կարելի Է ընդունել հավասարաչափ (<math>{V}_{av}= \frac {\Delta S}{\Delta t} </math>)։ Եթե Δt ժամանակամիջոցը անվերջ փոքրացվի, ապա միջին արագությունը կձգտի ինչ-որ սահմանի, որն անվանում են կետի արագություն ժամանակի տվյալ պահին (ակնթարթային արագություն՝ <math>V= \lim_{\Delta t \to 0} \frac {\Delta S} {\Delta t}=\frac{dS}{dt}</math>։ Արագության պրոյեկցիաները դեկարտյան ուղղանկյուն կոորդինատական համակարգի առանցքների վրա հավասար են կոորդինատների առաջին կարգի ածանցյալներին ըստ ժամանակի՝ <math> {V}_{x}=\frac{dx}{dt}=x, V_{y}=\frac{dy}{dt}=y, {V}_{z}=\frac{dz}{dt}=z </math>, իսկ բացարձակ մեծությունը՝ <math>V=\sqrt{x^2+y^2+z^2}</math>։ Պտտական շարժման դեպքում մտցվում Է անկյունային արագության գաղափարը՝ <math>\phi</math> պտտման անկյան առաջին կարգի ածանցյալը ըստ ժամանակի՝ <math>\omega = \frac{d\phi}{dt}=\phi</math> Բոլոր այս արագությունները ընդհանրացած արագության մասնավոր դեպքեր են։