«Լատինական Ամերիկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:Latin America (orthographic projection).svg|մինի|Լատինական Ամերիկան]]
'''Լատինական Ամերիկա''' ({{lang-es|América Latina}} կամ ''Latinoamérica''; {{lang-pt|América Latina}}; {{lang-fr|Amérique latine}}), [[ԱՄՆ]]-ից հարավ գտնվող [[Ամերիկա|ամերիկյան]] երկրների և տարածքների հավաքական անվանումը, որի մեջ մտնում են Ամերիկայի [[իսպաներեն|իսպանախոս]], [[ֆրանսերեն|ֆրանսիախոս]] և [[պորտուգալերեն|պորտուգալախոս]] (այսինքն այն լեզուները, որքնորոնք կապված են [[լատիներեն]]ի հետ) [[պետություն]]ները։ ԼատինակաԼատինական ՄԱերիկայիԱմերիկայի տարածքը 21,069,500&nbsp;կմԱկմ<sup>2</sup> է՝ այսինքայսինքն` [[Երկիր|Երկրի]] 3.9% կամ Երկրի ցամաքային տարածքի 14.1%։ [[2010]] թ-իթվականի տվյալներով` Լատինական Ամերիկայի բնակչությունը ավելի քան 590 միլլիոն է<ref name="CIA - The World Factbook">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html?countryName=&countryCode=&regionCode=%C5%BE CIA - The World Factbook։]</ref>։
 
== Բնակչություն ==
Ի տարբերություն Հյուսիսային [[Ամերիկա]]յի, Լատինական Ամերիկայում գրեթե չի եղել միջռասայական լարում ու ռասայական խտրականություն, տիրապետել է ռասայական հանդուրժողականության մթնոլորտը, որի պայմաններում էլ առաջացել են առաջացել են բնակչության խառը` միջռասայական խմբագրերխմբեր ([[մուլատներ]], [[մետիսներ]] և սամբոները[[սամբոներ]])։ Ներկայումս մարդկանց [[ռասա]]յական միաձուլման գործընթացն ավելի է խորացել։ Այժմ արդեն միմյանց են ձուլվում ոչ միայն տարբեր ռասաներին պատկանող [[մարդ]]իկ, այլ դրանց խառնածին սերունդների ներկայացուցիչները, ինչի հետևանքով հետզհետե ավելի աննկատելի են դառնում մարդկանց ռասայական պատկանելության հատկանիշները։ Որոշ տարածաշրջաններում, հատկապես [[Պերու]]ի և [[Բոլիվիա]]յի անտառային ու բարձր լեռնային մասերում, մեծամասնություն են կազմում հնդկացիները, իսկ երկրների խոշորագույն քաղաքներում` եվրոպացիների սերունդներտ` կրեոլները։ Լատինական Ամերիկայի երկրներ են գաղթել նաև [[հայ]]երը։ Հայկական համեմատաբար խոշոր գաղթօջախներ են ձևավորել Արգենտինայում[[Արգենտինա]]յում, Ուրուգվայում[[Ուրուգվա]]յում և Բրազիլիայում։ Տարեկան հավելաճը (6,5 մլն) հարաբերելով ամբողջ բնակչության թվին (600 մլն)` կստացվի,որ տարածաշրջանի բնակչության աճը մոտ 1,1% է, այսինքն` գրեթե հավասար է աշխարհի ամբողջ բնակչության աճի միջին ցուցանիշին։ Սակայն XX դարի 60-ական թվականներին աշխարհի տարածաշրջաններից Լատինական Ամերիկայի բնական աճը ամենաբարձրն էր` շուրջ 3%։ Բնակչության աճի թափի այդպիսի կրճատումը արդյունք է տարածաշրջանի երկրների կրթական, մշակութային, բարեկեցության, ուրբանիզացման մեծ առաջընթացի։ Բնակչության թվի առումով ևս Լատինական Ամերիկայի երկրները խիստ տարբերվում են։ Բնակչության թվով առաջին հերթին առանձնանում է [[Բրազիլիա]]ն (մոտ 200 մլն), [[Մեքսիկա]]ն (115 մլն), որոնց հետևում է 10-ից մինչև 50 մլն բնակիչ ունեցող երկրների խումբը։
 
Ի տարբերություն Հյուսիսային [[Ամերիկա]]յի, Լատինական Ամերիկայում գրեթե չի եղել միջռասայական լարում ու ռասայական խտրականություն, տիրապետել է ռասայական հանդուրժողականության մթնոլորտը, որի պայմաններում էլ առաջացել են առաջացել են բնակչության խառը` միջռասայական խմբագրեր(մուլատներ,մետիսներ և սամբոները)։ Ներկայումս մարդկանց [[ռասա]]յական միաձուլման գործընթացն ավելի է խորացել։ Այժմ արդեն միմյանց են ձուլվում ոչ միայն տարբեր ռասաներին պատկանող [[մարդ]]իկ, այլ դրանց խառնածին սերունդների ներկայացուցիչները, ինչի հետևանքով հետզհետե ավելի աննկատելի են դառնում մարդկանց ռասայական պատկանելության հատկանիշները։ Որոշ տարածաշրջաններում, հատկապես [[Պերու]]ի և [[Բոլիվիա]]յի անտառային ու բարձր լեռնային մասերում, մեծամասնություն են կազմում հնդկացիները, իսկ երկրների խոշորագույն քաղաքներում` եվրոպացիների սերունդներտ` կրեոլները։ Լատինական Ամերիկայի երկրներ են գաղթել նաև [[հայ]]երը։ Հայկական համեմատաբար խոշոր գաղթօջախներ են ձևավորել Արգենտինայում, Ուրուգվայում և Բրազիլիայում։ Տարեկան հավելաճը (6,5 մլն) հարաբերելով ամբողջ բնակչության թվին (600 մլն)` կստացվի,որ տարածաշրջանի բնակչության աճը մոտ 1,1% է, այսինքն` գրեթե հավասար է աշխարհի ամբողջ բնակչության աճի միջին ցուցանիշին։ Սակայն XX դարի 60-ական թվականներին աշխարհի տարածաշրջաններից Լատինական Ամերիկայի բնական աճը ամենաբարձրն էր` շուրջ 3%։ Բնակչության աճի թափի այդպիսի կրճատումը արդյունք է տարածաշրջանի երկրների կրթական, մշակութային, բարեկեցության, ուրբանիզացման մեծ առաջընթացի։ Բնակչության թվի առումով ևս Լատինական Ամերիկայի երկրները խիստ տարբերվում են։ Բնակչության թվով առաջին հերթին առանձնանում է [[Բրազիլիա]]ն (մոտ 200 մլն), [[Մեքսիկա]]ն (115 մլն), որոնց հետևում է 10-ից մինչև 50 մլն բնակիչ ունեցող երկրների խումբը։
 
== Ծանոթագրություններ ==