«Ավարայրի ճակատամարտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
Քանի որ ջնջման պատճառի Lion-ի խմբագրումներն էին, դրանք հանեցի |
||
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Ճակատամարտ
|Ճակատամարտի անվանում = Ավարայրի ճակատամարտ
|Հակամարտություն
|Պատկեր =
|Վերնագիր =
|Թվական = [[
|Վայր = Ավարայրի դաշտավայր, [[Մեծ Հայք]]
|Արդյունք = [[Սասանյաններ]]ի տակտիկական հաղթանակ: Հայերի ստրատեգիական հաղթանակ:
|Հակառակորդ1 = [[Սասանյաններ|Սասանյանների կայսրություն]]
|Հակառակորդ2 = [[Մեծ Հայք]]
|Հրամանատար1 = [[Մուշկան Նիսալավուրտ]]
|Հրամանատար2 = [[Վարդան Մամիկոնյան]] †
|Ուժեր1 = 200 000
|Ուժեր2 = 66 000
|Կորուստներ1 = 113 000
|Կորուստներ2 = 57 000
}}
'''Ավարայրի ճակատամարտ''' (451 թ), տեղի է ունեցել [[Ավարայր]] գյուղի մոտ [[մայիսի 26]]-ին, ապստամբ հայկական ուժերի և պարսկական բանակի միջև։ Ավարայրի ճակատամարտը [[Սասանյան Պարսկաստան]]ի դեմ հայ ժողովրդի ազգային–ազատագրական պայքարի բարձրակետն էր։ 451–ի գարնանը պարսկական բանակը [[Փայտակարան|Փայտակարանից]] շարժվելով, սահմանամերձ Հեր–Զարևանդ գավառով մտնում է Մարզպանական Հայաստան։ Պարսկական զորքերի խնդիրն էր՝ ճնշել հայերի ապստամբությունը, գրավել նրանց ռազմաքաղաքական կենտրոն [[Արտաշատ|Արտաշատը]]։ Ապստամբության առաջնորդ [[Վարդան Մամիկոնյան|Վարդան Մամիկոնյանը]] հայկական կանոնավոր ուժերը վաղօրոք կենտրոնացրել էր Արտազ գավառի հարավում։ [[Մայիսի 25]]-ին հայկական բանակը մոտենում է հակառակորդի ամրացված ճամբարին և կանգ առնում գետի ձախ աձին։ Մայիսի 26-ին շաբաթ առավոտյան Ավարայրի դաշտում հակառակորդներն ընդունում են մարտական դրություն։ Ճակատամարտը սկսում է նետաձգությամբ, նիզականետությամբ և փոխադարձ գրոհով։ Հասնելով գետին՝ պարսիկները կանգ են առնում, իսկ հայերը անցնում այն և ամբողջ ճակատով մարտի բռնվում։ Հայերի ճնշմամբ թշնամու բանակի ձախ թևն ու կենտրոնը նահանջում են։ Վարդան Մամիկոնյանը պահեստազորի մի մասը նետում է կենտրոն՝ այնտեղ ճնշումը ուժեղացնելու համար, մնացած մասով օգնության է շտապում ձախ թևին և ետ շպրտում թշնամուն։ Բայց հակառակորդի պահեստազորը՝ վերադասավորվելով, շրջապատում են իրենց թիկունքը թափանցած հայկական հեծելագնդին։ Անհավասար մարտում հերոսաբար զոհվում է նաև Վարդան Մամիկոնյանը։ Ճակատամարտը շարունակվում է մինչև օրվա վերջը։ Հայկական զորքերը երեկոյան քաշվում են [[Տղմուտ]]ի ձախ ափը և նահանջում երկրի խորքը՝ պայքարը շարունակելու նպատակով։ Ճակատամարտում հայերից սպանվում է 1036, իսկ պարսիկներից՝ ավելի քան 3500 մարդ։ Ավարայրի ճակատամարտը կանխորոշեց հայ ժողովրդի պայքարի ելքը։ Պարսկական արքունիքը ստիպված եղավ Մարզպանական Հայաստանից շուտով ետ կանչել իր զորքերին, հրաժարվել հավատափոխության միջոցով հայերին ձուլելու ծրագրից և ճանաչել նրանց ներքին ինքնավարությունը։
Ավարայրի ճակատամարտը իր գեղարվեստական արտացոլումն է գտել [[Դերենիկ Դեմիրճյան|Դերենիկ Դեմիրճյանի]] «Վարդանանք» պատմավեպում։
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.findarmenia.com/arm/history/40/126/ Ավարայրի ճակատամարտը]
[[Կատեգորիա:Հայոց պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Իրադարձություններ 451]]
|