Վիքիպեդիա

«Արտաշես Շահինյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ
[[Պատկեր:Արտաշես Շահինյան.jpg|մինի|աջից|Արտաշես Շահինյան]]
| ԱԱՀ = Արտաշես Լիպարիտի Շահինյան
| բնագիր ԱԱՀ =
| պատկեր = Արտաշես Շահինյան.jpg
| չափ =
| նկարագրում =
| ծննդյան օր = [[1906]], [[դեկտեմբերի 19]]
| ծննդավայր = [[Ալեքսանդրապոլ]]
| վախճանի օր = [[1978]], [[մայիսի 14]]
| վախճանի վայրը = [[Երևան]]
| քաղաքացիություն = {{Դրոշավորում|Հայաստան}}
| հպատակություն =
| ազգություն =
| կրոն =
| ազդվել է =
| ազդել է =
| գրքեր =
| աշխատանք =
| կարողություն =
| մասնագիտություն =մաթեմատիկոս
| ամուսին =
| ծնողներ =
| երեխաներ =
| պարգևներ և մրցանակներ =
| կայք =
}}
 
'''Արտաշես Լիպարիտի Շահինյանը''' ([[Դեկտեմբերի 19]], [[1906]] - [[Մայիսի 14]], [[1978]]) ― հայ մաթեմատիկոս, ակադեմիկոս և մանկավարժ։ Համարվում է հայկական մաթեմատիկական գիտության դպրոցի հիմնադիրը: Զբաղվել է մաթեմատիկական անալիզում ֆունկցիաների մոտավորության տեսությամբ, կոմպլեքս փոփոխական ֆունկցիաների տեսությամբ։
 
'''Արտաշես Լիպարիտի Շահինյան''' ([[1906]], [[դեկտեմբերի 19]], [[Ալեքսանդրապոլ]] - [[1978]], [[մայիսի 14]], [[Երևան]]) ― հայ մաթեմատիկոս, ակադեմիկոս և մանկավարժ։ Համարվում է հայկական մաթեմատիկական գիտության դպրոցի հիմնադիրը: Ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր ([[1944]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1944]]), ՀԽՍՀ ԳԱ [[ակադեմիկոս]] ([[1947]], թղթակից անդամ՝ [[1945]] թվականից)։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ ([[1961]])։
 
Ֆիզիկոս [[Արամ Շւսհինյան]]ի հայրն է։
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է Ալեքսանդրապոլում (այժմ՝ [[Գյումրի]])։
Ավարտել[[1930]] էթվականին ԵՊՀավարտել է ([[1930ԵՊՀ]]: [[1929]]-[[1978]] թվականներին դասախոսել է [[ԵՊՀ]]-ում. [[1938]]-[[1944]]-ին՝ [[երկրաչափություն|երկրաչափության]], [[1944]]-[[1978]]-ին՝ [[մաթեմատիկական անալիզ]]ի և [[ֆունկցիաների տեսություն|ֆունկցիաների տեսության]] ամբիոնների վարիչ, միաժամանակ, [[1939]]-[[1942]]-ին՝ ֆիզմաթ ֆակուլտոտի դեկան: [[1945]]-[[1955-ին՝]] թթ՝ ՀԽՍՀ ԳԱ մաթեմատիկայի և մեխանիկայի բաժանմունքի, [[1955]]-[[1959]]-ին՝ համանուն ինստիտուտի հիմնադիր-տնօրեն: [[1950]]-[[1963]] թթ., միաժամանակ՝ ՀԽՍՀ ԳԱ ֆիզմաթ գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար։ [[1967]]-[[1975]] թթ եղել է ՀԽՍՀ ԳԽ պատագմավոր։
Որդին, Արամ Շահինյանը, նույնպես հայտնի գիտնական է, հետազոտություններ է կատարում պոլիմերային պրոցեսների կինետիկայի, հեղուկ բյուրեղների ֆիզիկայի և քիմիայի, համակարգչային կենսաբանության և քիմիայի բնագավառներում։
 
== Գործունեություն ==
Երևանում գործում է ԵՊՀ-ին առընթեր Արտաշես Շահինյանի անվան [[ֆիզմաթ դպրոց]]։
Շահինյանի աշխատանքներով Հայաստանում սկիզբ են դրվել մաթեմատիկայի բնագավառի համակարգված գիտական հետազոտություններին։ Զբաղվել է մաթեմատիկական անալիզում ֆունկցիաների մոտավորության տեսությամբ, կոմպլեքս փոփոխական ֆունկցիաների տեսությամբ։ Աշխատանքները վերաբերում են կոմպլեքս տիրույթում մոտավորությունների տեսությանը, կոմպլեքս և իրական փոփոխականների ֆունկցիաների տեսության մի շարք նոր ուղղությունների։ Ֆունկցիաների տեսության բնագավառում Շահինյանի ներդրումները միջազգային ճանաչում են ստացել։
 
Շահինյանի անունով են կոչվել ԵՊՀ-ին կից իր նախաձեռնությամբ ստեղծված ֆիզմաթ թեքումով Արտաշես Շահինյանի անվան [[ֆիզմաթ դպրոց]] ([[1978]] թվականից), փողոցներ Երևանում և [[Գյումրի]]ում, [[1999]] թվականին Գյումրիում կանգնեցվել է հուշակոթող։ 1978 թվականին ԵՊՀ-ում սահմանվել Է Շահինյանի անվան կրթաթոշակ։
 
[[Պատկեր:ArmenianStamps-404.jpg|350px150px|մինի|Արտաշես Շահինյանին նվիրված [[ՀՀ]] [[փոստային նամականիշ]]]]▼
== Երկեր ==
*Անալիտիկ ֆունկցիաների տեսություն, մաս 1, Ե., 1969։
 
== Գրականություն ==
*Արտաշես Լիպարիտի Շահինյան. Կենսամատենագիտություն, Ե., 2003։
*Ակադեմիկոս Արտաշես Լիպարիտի Շահինյան. գիտնականը, հայրենասերը, ուսուցչապետը (կազմ.՝ Ա. Շահինյան), Ե., 2006։
 
▲[[Պատկեր:ArmenianStamps-404.jpg|350px|մինի|Արտաշես Շահինյանին նվիրված [[ՀՀ]] [[փոստային նամականիշ]]]]
==Արտաքին հղումներ==
*[http://www.sci.am/members.php?mid=113&langid=2 Ռեզյումեն ՀՀ ԳԱԱ-ի էջում]
Տող 19 ⟶ 56՝
{{DEFAULTSORT:Շահինյան, Արտաշես}}
[[Կատեգորիա:1906 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:դեկտեմբերի 19 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1978 մահեր]]
[[Կատեգորիա:մայիսի 14 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Գյումրի քաղաքում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ մաթեմատիկոսներ]]
[[Կատեգորիա:Անձինք նամականիշերի վրա]]
[[Կատեգորիա:ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ]]
 
{{bio-stub}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Արտաշես_Շահինյան» էջից