«Խոր Վիրապ»–ի խմբագրումների տարբերություն

''' Vardanyan Arsine Խոր Վիրապ, Խոր1111111Խոր վիրապի վանք''', ճարտարապետական հուշարձան, XVII դարի վանք-ամրոց [[Մեծ Հայք]]իՀայքի [[Այրարատ նահանգ]]ինահանգի [[Ոստան գավառ]]ումգավառում, [[Արաքս]] [[գետ]]իգետի ձախ կողմում, Փոքր Վեդի գյուղի մոտակայքում, պատմական Արտաշատ քաղաքի բլուրներից մեկի վրավրա111 (այժմ՝ [[ՀՀ]] [[Արարատի մարզ]]իմարզի Լուսառատ գյուղից հարավ-արևմուտք)։ Եղել է Հայոց հանրահայտ ուխտատեղիներից՝ կապված Գրիգոր Ա Լուսավորչի անվան հետ։

Վիրապը 111Վիրապը օձերով, թունավոր միջատներով լի մի խոր փոս էր, ուր գցում էին դատապարտյալին։ Ըստ [[Ագաթանգեղոս]]ի՝Ագաթանգեղոսի՝ Տրդատ 3-րդ Մեծը քրիստոնյաների հալածանքի շրջանում [[Գրիգոր Լուսավորիչ|Գրիգոր Լուսավորչի]]նԼուսավորչին նետել է Արտաշատի արքունական բանտի գուբը, որտեղ Լուսավորիչն անցկացրել է մոտ 14 տարի։տարի։111 Լուսավորիչը Խոր վիրապից դուրս գալուց հետո ստանալով արքայի աջակցությունը, քրիստոնեությունը դարձնում է իբրև պետական կրոն։

Մոտ1111Մոտ 642 թ.-ին Ներսես Գ կաթողիկոսը սրբազան վիրապի վրա կանգնեցրել է մի մատուռ, որը, ճարտարապետ Մ. Մնացականյանի կարծիքով, X դարի արաբ պատմիչ Ալ-Մուկադդասիի նկարագրած՝ սպիտակ կրաքարից, ներսում 8 սյուներով, բոլորաձև կենտրոնակազմ կառույց է։ Մատուռըէ։111Մատուռը իր ծավալատարածական կոմպոզիցիայով և կառուցվածքային սկզբունքով որոշ նմանություն է ունեցել Զվարթնոցին։ Ավերված111Ավերված շինության տեղում 1662-ին կառուցվել է թաղածածկ մատուռ, որը կանգուն է մինչև օրս։ Մատուռի Ավագ խորանից աջ գտնվող մտոցը ուղղաձիգ աստիճանների (ներկայիս՝ մետաղյա) միջոցով տանում է ներքնահարկ, ուր 4, 4 մ տրամագծով, 6 մ խորությամբ, գմբեթանման գոգավոր ծածկով վիրապն է։է։111 Կոմպլեքսից կիսավեր պահպանվել են նաև բուրգավոր պարիսպը, որի պատերի երկայնքով տեղադրված են սեղանատուն, խուցեր և այլ օժանդակ վանքային կառույցներ։ Պարսպից ներս, կենտրոնում, Ս. Աստվածածին գլխավոր եկեղեցին է, որին արևմուտքից կից է զանգակատունը։

[[111 13-րդ դար]]իցդարից սկսած Խոր Վիրապը բացի կարևոր սրբատեղի լինելուց, դարձել է կրթության և գիտության համահայկական կենտրոն. [[1255]] թ. [[Վարդան Արևելցի]]նԱրևելցին վանքում հիմնում է բարձրագույն դպրոց, որի նշանավոր սաներից են դառնում [[Վարդան Արևելցի]Արևելց]ն, [[Եսայի Նչեցի]]նՆչեցին, [[Հովհաննես Երզնկացի]]նԵրզնկացին, [[Գևորգ Սկևռացի]]նՍկևռացին, [[Ներսես Մշեցի]]նՄշեցին, որը հետագայում Խոր Վիրապի դպրությունը բարձրացրեց նոր մակարդակի։մակարդակի:1111

[[1111 16-րդ դար]]ումդարում [[Հայաստան]]իՀայաստանի քաղաքական և տնտեսական ծանր դրության պատճառով վանքի շինությունները վնասվում են։ [[1666]]-[[1669]] թթ1669թթ. Դավիթ վրդ. Վիրապեցին կառուցում է վանքի պարիսպները և ներսում գտնվող շինությունները։շինություններ:1111

[[1669]] 1111 թ1669թ.-ին սկսվել են վիրապից հողահանության աշխատանքները և դրա վրա 14-րդ դարում կառուցված մատուռի փոխարեն Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու կառուցումը։կառուցումը։111 Վիրապն ունի մոտ 4.5 մ տրամագիծ և 6.5 մ խորություն։ Այն արտաքուստ գոտևորված է կրաքարե սալերով, ունի արձանագրություններ, բարձրաքանդակներ։

[[1111 1703]] թ.-ին ավարտին է հասցվել կենտրոնական Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու հիմնովին վերակառուցումը։ [[19-րդ դար]]իդարի վերջին այդ եկեղեցու արևմտյան ճակատին կից կառուցվել է սյունազարդ զանգակատունը։զանգակատունը։1111

[[1111 1970]]-[[1980]]-ական թթ [[Վազգեն Ա]] Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ջանքերով նորոգվել են վանքի պարիսպները և այլ շինություններ։շինություններ։111111111111