Վիքիպեդիա

«Շրջակա միջավայր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Վերահղվում է դեպի Շրջապատող միջավայր
Տող 1.
{{միացնել|#ՎԵՐԱՀՂՈՒՄ [[Շրջապատող միջավայր}}]]
[[Պատկեր:Природа 010.jpg|մինի|աջից|Աղտոտման դեմ պայքարի հիմնական միջոցը չաղտոտելն է:]]
'''Շրջակա միջավայր'''՝ [[մարդ]]ուն շրջապատող բնական ( [[ընդերք]] , [[հող]] , [[ջուր]] , [[մթնոլորտ]] , [[Բուսական աշխարհ|բուս]]ական և [[կենդանական աշխարհ]]ներ) և նրա ձևափոխած նյութական աշխարհը : Այն ներառում է նաև կենսամիջավայրի քիմիական նյութերն ու կենսբանական օրգանիզմները : Երբեմն շրջական միջավայր ասելով՝ հասկանում են միայն շրջապատող բնական միջավայրը, այսինքն՝ բնությունը.
== Շրջակա միջավայրի պահպանություն ==
[[Պատկեր:Природа,дерева.JPG|մինի|ձախից]]
Շրջակա միջավայրի վրա [[մարդ]]ու գործունեության բացասական հետևանքների կանխորոշման, կանխման, նվազեցման, սահմանված պահանջներին համապատասխան [[բնակչություն|բնակչութ]]յան առողջության, բնականոն կենսագործունեության և բարեկեցության ապահովման միջոցառումների համալիր : Շրջակա միջավայրի պահպանութան հիմնական խնդիրներն են շրջակա միջավայրի բնական վիճակի պահպանումը , վերականգնումը , վնասազերծումը, [[բնական պաշար]]ների խելամիտ օգտագործումը, շրջակա միջավայրի վրա ֆիզիկաքիմիական, կենսաբանական և այլ վնասակար ազդեցությունների նվազեցումն ու կանխումը: Շրջակա միջավայրի պահպանության պետական [[քաղաքականություն]]ն ու ռազմավարությունը մշակում է բնապահպանության նախարարությունը : Գործում են նաև շրջակա միջավայրի պահպանության ազգային և միջազգային, պետական և ոչ պետական կազմակերպություններ : Շրջակա միջավայրի պահպանության կարևոր հիմնախնդիրներից են [[Սևանա լիճ|Սևանա լճ]]ի պահպանությունն ու պաշարների արդյունավետ օգտագործումը : [[1982]]-ին [[ՄԱԿ]]-ի գլխավոր ասամբլեան «Բնության պահպանության միջազգային միություն» ([[IUCN]]) և «Շրջակա միջավայրի ծրագիր» ([[UNEP]]) բնապահպանական միջազգային կազմակերպությունների մշակած առաջարկությունների հիման վրա ընդունել է շրջակա միջավայրի պահպանության համաշխարհային հռչակագիր: Շրջակա միջավայրի պահպանության համաշխարհային ռազմավարությանն էր նվիրված [[1992]]-ին Ռիո դե ժանեյրոյում կայացած միջազգային գիտաժողովը , որն ընդունել է «Օրակարգ 21-րդ դարի համար» ծրագիրը, որում սահմանվել են հաջորդ հարյուրամյակում մարդկության բնապահպան. քաղաքականությունը և նոր համաշխարհային ռազմավարության գլխավոր սկզբունքային դրույյթները ( [[մոլորակ]]ը և նրա հարստությունները պարտավոր են պահպանել աշխարհի բոլոր [[պետություն]]ները, [[բնակչություն|բնակչությ]]ան բոլոր խավերը և անհատ անձինք ): Գիտաժողովն ընդունել է նաև « Շրջակա միջավայրի պահպանության մասին » հռչակագիր, որը հայտնի է «Ռիոյի հռչակագիր» անվամբ: [[ՀՀ]] շրջակա միջավայրի պահպանության վերաբերյալ վավերացրել է նաև մի շարք համաձայնագրեր և ստանձնել միջազգային պարտավորություններ:
 
== Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատում ==
Շրջակա միջավայրի վրա բնածին և մարդահարույց ներգործության [[էկոլոգիա]]կան հետևանքների վերլուծություն՝ շրջակա միջավայրի որակի պահպանման և [[բնակչություն|բնակչութ]]յան էկոլոգիական անվտանգության ապահովման նպատակով : Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման դեպքում իրականացվում է [[մթնոլորտ]]ային [[օդ]] և մակերևութային ջրերի մեջ արտանետվող աղտոտող նյութերի քանակի և բաղադրության մշտական հաշվառում ու չափումներ , մշակվում են դրանց կրճատման և կանխման միջոցառումներ : Շրջակա միջավայրի վիճակի գնահատման համար սահմանվում են աղտոտող նյութերի սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիաներ, սահմանային թույլատրելի արտանետումներ և ֆիզիկական վնասակար ներգործությունների սահմանային թույլատրելի նորմատիվներ:
[[Պատկեր:Природа в Царичанском районе 08.JPG|մինի|աջից|Թթվային անձրևները հսկայական վնաս են հասցնում բուսականությանը:]]
== Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննություն ==
Պետական պարտադիր գործունեություն, որի հիմնական նպատակն է կանխորոշել, կանխարգելել կամ նվազագույնի հասցնել նախատեսվող գործունեության վնասակար ազդեցությունը շրջակա միջավայրի, մարդու առողջության, տնտ. և սոցիալական բնականոն զարգացման վրա : Փորձաքննությունն իրականացվում է՝ ելնելով առողջ ու բնականոն ապրելու և ստեղծագործելու համար բարենպաստ շրջակա միջավայր ունենալու մարդու [[իրավունք]]ից, [[բնական պաշար]]ների արդյունավետ, խելամիտ օգտագործման պահանջներից, էկոհամակարգերի հավասարակշռության ու կենսաբազմազանության պահպանման անհրաժեշտությունից: Այն հենվում է գիտական հիմնավորվածության , օրինականության և որոշումների ընդունման հրապարակայնության սկըզբունքների վրա: Փորձաքննության խնդիրներն են` նախատեսվող գործունեության հնարավորության և նպատակահարմարության վերլուծությունը ( հաշվի առնելով էկոլոգիական բոլոր սահմանափակումները ), շրջակա միջավայրի վրա նախատեսվող գործունեության հնարավոր ազդեցության և վտանգավորության աստիճանի գնահատումը, շրջակա միջավայրի վրա նախատեսվող գործունեության հնարավոր էկոլոգիական ազդեցության աստիճանի , հետևանքների վերլուծման ամբողջականության և ստույգության , այդ հետևանքների կանխարգելման, վերացման կամ նվազեցման համար նախատեսված միջոցառումների բավարարության ստուգումը ինչպես շահագործման և իրականացման գործընթացում, այնպես էլ արտակարգ իրավիճակների ժամանակ , բնական պաշարների արդյունավետ , թույլատրելի օգտագործման ապահովումը , շրջակա միջավայրի վրա վնասակար ազդեցություն ունեցող ցանկացած գործողության արգելումը , հասարակության ներգրավումը և մասնակցությունը փորձաքննության բոլոր փուլերում : Շրջակա միջավայրի վրա նախատեսվող գործունեության ազդեցության փորձաքննության իրավական , տնտեսական և կազմակերպչական հիմունքները կարգավորվում են «Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության փորձաքննության մասին» [[ՀՀ]] [[օրենքո]]վ ( [[1995]] ):
== Շրջակա միջավայրի հիգենայի և կանխարգելիչ թունաբանության ԳՀԻ ==
ՀՀ առողջապահության նախարարության (1971-92-ին՝ԽՍՀՄ առողջապահության նախարարության թունաքիմիկատների, պոլիմերների, պլաստմասսաների և հանքային պարարտանյութերի հիգիենայի և թունաբանության ԳՀԻ մասնաճյուղ), կազմավորվել է ճառագայթակենսաբանության բաժանմունքի պեստիցիդների հիգիենայի ու թունաբանության լաբորատորիայի (1968) հիման վրա: Հիմնական խնդիրներն են քիմ. նյութերով շրջակա միջավայրի աղտոտման և դրա հետ կապված ազգաբնակչության առողջական վիճակի բարելավման, առողջապահ, պետ. համալիր միջոցառումների կազմակերպումը, պեստիցիդների, բույսերի աճման խթանիչների, հանքային պարարտանյութերի և պոլիմերների օգտագործման հիգիենային գնահատումը:
Մշակվել են պեստիցիդների , [[բույս]]երի աճման խթանիչների , հանքային պարարտանյութերի և պոլիմերների հետ առնչվող անձանց թունավորումների կանխարգելման, սննդամթերքի
ու պոլիմերների մեջ թունավոր նյութերի և վնասակար խառնուրդների թույլատրելի քանակների փորձաքննության, չնչին քանակությամբ քիմիական նյութերի հայտնաբերման եղանակներ:
Ստեղծվել է նաև տարերային և զանգվածային [[աղետ]]ների ( մասնավորապես [[երկրաշարժ]]ի ) ժամանակ բնակչության հակահամաճարակային անվտանգության ապահովման համակարգ:
[[Պատկեր:Дніпропетровська область,Царичанський район. природа навесні 03.jpg|մինի|ձախից]]
== Վտանգներ ==
Շրջակա միջավայրի առողջությունը կազմում է մեծ էկոնոմիկական, էսթետիկական և էթնիկական հարստություն ։ [[Շրջակա միջավայր]]ի առողջության պահպանումը նշանակում է նրա բոլոր բաղադրիչների՝ [[էկոհամակարգ]]երի , [[համակցություն]]ների , [[տեսակ]]ների և [[գենետիկական բազմազանություն|գենետիկական բազմազանության]] նորմալ պահպանություն։ Սկզբնական ոչ այդքան կարևոր խաթարումները վերջում կարող են բերել այդ բոլոր բաղադրիչներից յուրաքանչյուրի վերացմանը։ Դրա հետ միաժամանակ , կրճատվում են համակեցությունների տարածքները, նրանք կորցնում են իրենց դերը [[էկոհամակարգ]]ում և, ի վերջո, անհետանում են ։ Բայց քանի դեռ համակեցության բոլոր գլխավոր տեսակները պահպանվում են , այն դեռ կարող է վերականգնվել ։ Տեսակի քանակության կրճատման դեպքում կրճատվում է [[միջտեսակային փոփոխականություն]]ը , որը իր հետևից կարող է բերել այնպիսի [[գենետիկական խաթարում]]ների, որոնցից տեսակը այլևս չի կարող ուշքի գալ ։ Գործնականորեն, ճիշտ վերականգնողական աշխատանքներից հետո տեսակը կարող է վերականգնել իր գենետիկական բազմազանությունը մուտացիաների , ռեկոմբինացիայի և բնական ընտրության շնորհիվ։ Բայց անհետացող տեսակի [[ԴՆԹ]]-ում պարունակվող յուրահատուկ գենետիկական ինֆորմացիան և կոմբինացիաները այլևս չեն վերականգնվում ։ Եթե տեսակը անհետացել է , ապա նրա պոպուլյացիաները այլևս անհնար է վերականգնել , համակեցությունները, որոնցում այն գտնվում էր , աղքատացել են , և մարդու համար նրանց պոտենցիալ հարստությունը հավերժ կորցրած է։
 
 
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Էկոլոգիա]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Շրջակա_միջավայր» էջից