«Հիմնական բառաֆոնդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Հիմնական բառաֆոնդը''' [[բառապաշար]]ի հիմքն է, նրա ամենակայուն շերտը, որի առաջին հերթին մեջ մտնում են նախասկզբնական ու նախնական կարևորագույն ու ամենաանհրաժեշտ այն [[բառ]]երը, որոնք հաստատապես մուտք են գործել այդ [[Լեզու|լեզվով]] խոսող ժողովրդի կյանք:կյանք։ Դրանք ընդհանուր գործածական այն բառերն են, որոնք անվանում են օբյեկտիվ իրականության առարկաները, երևույթները, գործընթացները, հատկանիշները և այլն:այլն։ Այդ բառերը տարբեր դարաշրջանների ու տարբեր ժողովուրդների լեզուների համար կարող են բնույթով որոշակիորեն տարբեր լինել:լինել։

Բառային հիմնական ֆոնդն ընդգրկում է լեզվի ամենանհրաժեշտ բառերը, բայց չի կարելի պնդել, թե դրանք միայն այն բառերն են, որոնք համապատասխանում են միայն անհրաժեշտ առարկաներին ու կարևոր [[հասկացություն]]ներին, քանի որ միևնույն հասկացություննների հետ կարող են կապված լինել տարբեր բառեր, իսկ նույն առարկաները կարող են անվանվել տարբեր բառերով, սակայն այդ բառերը ոչ բոլորն են գործածվում հավասարապես և բառապաշարում խաղացած իրենց դերի և արժեքի համապատասխան էլ դրանք ոչ բոլորն են մտնում բառային հիմնական ֆոնդ:ֆոնդ։

Հիմնական բառաֆոնդի բառերը չեզոք բառապաշարի են վերաբերում. դրանք կարելի է գործածել միայն նույն իմաստներով խոսքի ցանկացած տեքստում և ժանրերում:ժանրերում։

Լեզվի բառային հիմնական ֆոնդի կորիզն են կազմում [[Արմատ (բառագիտություն)|արմատ]]ներն ու արմատական բառերը, որոնք հիմք են ծառայում բազմաթիվ բաղադրյալ բառերի համար:համար։

Հայոց լեզվի հիմնական բառաֆոնդը ձևավորվել է նրա կազմավորման ընթացքում, ընդգրկում է բնիկ հայերեն, այսինքն` [[Հնդեվրոպական լեզուներ|հնդեվրոպական նախալեզվից]] ժառանգած և այլ ժողովուրդներից փոխառյալ բառերը, որոնք այլ ժողովուրդների ու քաղաքակրթությունների հետ ունեցած մշակութային, տնտեսական ու քաղաքական հարաբերությունների բնականոն արդյունքը կամ հետևանքն են հանդիսանում:հանդիսանում։

Բառային հիմնական ֆոնդին հատուկ է նրա ոչ մեծ ծավալը, կայունությունը, գործածության տևականությունը:տևականությունը։ Նրա համեմատական կայունությունից էլ բխում է մյուս կարևոր առանձնահատկությունը` ժառանգորդությունը, փոխանցումը սերնդից սերունդ:սերունդ։ [[Մորիս Սվոդեշ|Սվոդեշի]] կարծիքով` լեզվի հիմնական բառաֆոնդը փոփոխման է ենթարկվում հավասար արագությամբ, ըստ որում, յուրաքանչյուր հազարամյակի ընթացքում դուրս է ընկնում բառերի 15 %-ը<ref>*[[Աշոտ Սուքիասյան|Ա. Սուքիասյան]], Ժամանակակից հայոց լեզու, [[Երևան]], 2008, էջ 141:</ref>:։

*Ազգակցական տարբեր հարաբերություններ ցույց տվող բառեր, օրինակ` ''հայր, մայր, եղբայր, քույր, դուստր, տղա, աղջիկ, փեսա, քեռի, հորաքույր'' և այլն:այլն։

*Բնության երևույթների և առարկաների անուններ, ինչպես` ''[[արև]], [[լուսին]], [[հող]], [[անձրև]], [[ջուր]], [[քամի]], [[անտառ]], [[դաշտավայր|դաշտ]], [[գետ]], [[ծով]]'' և այլն:այլն։

*Կենդանական աշխարհի ներկայացուցիչների անուններ` ''[[ձի]], [[կով]], [[ոչխար]], [[թռչուն]], [[հավ]], [[սագ]], [[կատու]], [[գայլ]], [[աղվես]], [[արջ]]'' և այլ:այլ։

*Բույսերի անվանումներ` [[ցորեն]], [[գարի]], [[ծառ]], [[մասուր]], [[կաղնի]], [[բարդի]], [[վարդ]], [[թուփ]], [[տերև]] և այլն:այլն։

*Սննդի առարկաների, տարբեր սննդամթերքների անվանումներ, օրինակ` [[հաց]], [[աղ]], [[յուղ]], [[կարագ]], [[ձավար]], [[բրինձ]], [[մեղր]], [[ձմերուկ]], [[խաղող]], [[ծիրան]], [[ընկույզ]] և այլն:այլն։

*Աշխատանքային տարբեր գործիքների անվանումներ` [[մուրճ]], [[դանակ]], [[կացին]], [[ուրագ]], [[սղոց]], [[հաստոց]] և այլն:այլն։

*Աշխատանքային գործընթացների անվանումներ` ''ցանել, մշակել, կառուցել, մաքրել, գրել, հավաքել, կազմել, քաղել, շարել, տնկել'' և այլն:այլն։

*Ամենօրյա կենցաղի հետ կապված առարկաների և գործողությունների անվանումներ` ''եփել, լվանալ, սրբել, տուն, սենյակ, խոհանոց, դուռ, հատակ'' և այլն:այլն։

*Արհեստների ու մասնագիտությունների անվանումներ` ''բանվոր, այգեգործ, բանաստեղծ, գիտնական, հողագործ, հովիվ'' և այլն:այլն։

*Բնակավայրերի, վարչական բաժանումների հետ կապված բառեր` ''[[գյուղ]], [[քաղաք]], [[ավան]], [[Երկիր (տարածք)|երկիր]], [[մարզ]], [[թաղամաս |թաղամաս]]'' և այլն:այլն։

*Գործողության ու վիճակի վերացական ու թանձրացական տարբեր անվանումներ, օրինակ` ''քայլել, քնել, նստել, ուրախանալ, հիշել, լսել, սիրել, կանչել'' և այլն:այլն։

*Որակ, հատկանիշ ցույց տվող բառեր` ''[[սպիտակ]], [[սև]], հաստ, երկար, ուրախ, հաճելի, խելոք, արագ, կտրուկ'' և այլն:այլն։

*[[Դերանուն]]ներ, օրինակ` ես, դու, մենք, այսպես, այնտեղ, այդքան, երբ, որտեղ, ինչ, ոմանք, բոլորը, ոչինչ և այլն:այլն։

*Թվականներ` [[1 (թիվ)|մեկ]], [[2 (թիվ)|երկու]], [[10|տասը]], [[100 (թիվ)|հարյուր]], [[1000 (թիվ)|հազար]], [[21 (թիվ)|քսանմեկ]], [[134 (թիվ)|հարյուր երեսունչորս]] և այլն:այլն։

*[[Շաղկապ]]ներ, օրինակ` ''և, ու, բայց, որ, քանի որ, որովհտև, որպեսզի'' և այլն:այլն։

*Հաճախ գործածվող [[վերաբերական]]ներ ու [[ձայնարկություն]]ներ:ներ։

*Պապոյան Ա., [[Պարույր Սևակ]]ի չափածոյի բառապաշարը, Երևան, 1970:1970։

*Օհանյան Հ., Ժամանակակից հայոց լեզվի բառապաշարը և նրա հարստացման միջոցները, Երևան, 1982:1982։

*[[Աբեղյան Մ.]], Հայոց լեզվի տեսություն, Երևան, 1965:1965։

*[[Աղայան Էդուարդ|Աղայան Է.]], Ընդհանուր և հայկական բառագիտություն, Երևան, 1984:1984։

*Մուրվալյան Ա., Հայոց լեզվի բառային կազմը, Երևան, 1955:1955։