«Ատամների ոսկրափուտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ատամների ոսկրափուտ''' տարածված հիվանդություն ({{lang-lat|caries dentium}}՝ նեխում), որի դեպքում ատամի կարծր [[հյուսվածքներ|հյուսվածքները]]ը փափկում և քայքայվում են՝ առաջացնելով խոռոչ:խոռոչ։

Առաջանում է երիտասարդ տարիքում:տարիքում։

Երեխաների ատամներից հաճախ ախտահարվում են առաջին մնայուն մեծ [[աղորիք|աղորիքները]]:ները։ Հիվանդության պատճառները վերջնականապես պարզված չեն:չեն։ Հաստատված է, որ ատամների ոսկրափուտին նպաստում է ոչ ճիշտ սնուցումը, մեծ քանակությամբ շաքարի օգտագործումը, քաղցր խմորեղենը, սննդում [[վիտամին|վիտամինների]]ների, [[կալցիում|կալցիումի]]ի և [[ֆոսֆոր|ֆոսֆորի]]ի անբավարարությունը, սննդի օրաբաժնում հում բանջարեղենի և մրգերի (որոնք ծամելիս ատամներն ինքնամաքրվում են) բացակայությունը:բացակայությունը։ Նպաստում է նաև ատամների վատ խնամքը: խնամքը։

Ատամները [[Պտուղ (այլ կիրառումներ)|պտղի]] օրգանիզմում սաղմնադրվում են [[ներարգանդային կյանք]]ի 6-8-րդ շաբաթում, ուստի երեխաների ատամների ոսկրափուտին նպաստում են [[հղիություն|հղիության]] ընթացքում մոր ոչ ճիշտ սնուցումը և կրած հիվանդությունները:հիվանդությունները։ Աշխարհագրական որոշ շրջանների բնական ջրերում և հետևապես խմելու ջրում նկատվում է ֆտորի անբավարարություն, որի հետևանքով ատամների ոսկրափուտով երեխաների հիվանդացությունը բարձր է:է։ Ատամների ոսկրափուտի արագ խորացումը, հատկապես մանկական տարիքում, նկատվում է նաև տենդային և ծանր [[վարակիչ հիվանդություններ]]ի, սննդում վիտամինների անբավարարության ժամանակ, ինչպես նաև [[սեռական հասունացում|սեռական հասունացման]] (հատկապես՝ աղջիկների) շրջանում:շրջանում։ Հաճախ ատամների ոսկրափուտի առաջացումը կապված է հղիության հետ, որը պայմանավորված է կնոջ օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական վերակառուցմամբ, [[ներզատիչ գեղձեր]]ի գործունեության փոփոխություններով, նյութափոխանակության խանգարումներով, ինչպես նաև պտղի [[կմախք|կմախքի]]ի կառուցման համար անհրաժեշտ կալցիումի բարձր պահանջով:պահանջով։

Ատամների ոսկրափուտի սկիզբը սովորաբար մնում է աննկատ, քանի որ այն ընթանում է գրեթե անախտանշան, երբեմն միայն կարելի է [[ատամի պսակ]]ի վրա նշմարել կրանման կամ դեղնավուն բիծ, որն արծնի՝ ատամի մակերեսային և ամենակարծր հյուսվածքի փոփոխության նշան է:է։ Հետագայում այդ հատվածում [[արծն|արծնը]]ը փափկում է, որը, որպես կանոն, բժիշկը կարող է հայտնաբերել միայն ատամնաբուժական հատուկ գործիքով:գործիքով։ Այդպիսի թերությունը կոչվում է մակերեսային ոսկրափուտ:ոսկրափուտ։ Այդ շրջանում ատամում առաջանում է ցավային զգացողություն քաղցրից, թթվից և ատամները խոզանակով մաքրելիս:մաքրելիս։ Ոսկրափուտն, աստիճանաբար խորանալով, ախտահարում է գենտինը (միջին ոսկրափուտ):։ Հետագայում ատամի գենտինը փափկում է, ատամը ցավում է ոսկրափուտային խոռոչը սնունդ ընկնելիս, սառից, տաք ջրից:ջրից։ Գրգռիչը հեռացնելուց հետո ատամի ցավն անմիջապես անցնում է (խորը ոսկրափուտ):։ Ժամանակին բժշկի չդիմելու և ոսկրափուտի խորացումը չկանխելու դեպքում արծնի և գենտինի քայքայմանը մասնակցող մանրէները թափանցում են ատամի կակղենի և առաջացնում կակղենու բորբոքում:բորբոքում։ Վերջինս չբուժելու դեպքում հետագա բարդությունների՝ ատամի արմատը շրջապատող հյուսվածքի բորբոքման ([[հարատամնաբորբ|հարատամնաբորբի]]ի) պատճառ է դառնում:դառնում։

Դպրոցական տարիքի երեխաների կաթնատամների և մնայուն ատամների ոսկրափուտն ընթանում է ավելի արագ, քան հասուն մարդկանցը:մարդկանցը։ Ատամը քայքայվում է 1-1,5 տարվա ընթացքում, արագ առաջանում են բարդություններ, երբեմն քայքայումը շարունակվում է նաև ատամնալիցքի տակ:տակ։ Դա պայմանավորված է երեխաների ատամների կրակալման անբավարարությամբ և մանրէների ազդեցության հանդեպ անկայունությամբ:անկայունությամբ։

Բուժում է [[ստոմատոլոգ|ստոմատոլոգը]]:ը։ Այն հարկավոր է սկսել որքան հնարավոր է արագ, մինչև ոսկրափուտային խոռոչի առաջացումը. կարելի է ժամանակին հայտնաբերել կանխարգելիչ զննումներով:զննումներով։ Բուժում են՝ ատամի ոսկրափուտային խոռոչը հատուկ մշակելով և ատամնալիցք անելով:անելով։ Կանխարգելումը հարկավոր է սկսել դեռևս հղիության շրջանում, անհրաժեշտ է կանխել և ժամանակին բուժել հղի կնոջ հիվանդությունները, սնունդն ապահովել անհրաժեշտ քանակությամբ [[սպիտակուցներո|սպիտակուցներով]]վ, [[ճարպեր|ճարպերով]]ով, [[ածխաջրեր|ածխաջրերով]]ով, [[վիտամիններ|վիտամիններով]]ով և [[հանքային աղեր]]ով՝ հատկապես կալցիումով և ֆոսֆորով, որոնք ծախսվում են պտղի կմախքի կառուցման վրա և կարևոր են հղի կնոջ օրգանիզմում նյութափոխանակության համար:համար։ Այս բոլորը խիստ կարևոր են ատամների ճիշտ սաղմնավորման և հետագա ձևավորման համար:համար։ Զանգվածային կանխարգելման հիմնական ձևը արտադրությունում աշխատող մարդկանց որոշակի խմբերի, դպրոցական, մանկապարտեզի երեխաների, հղի կանանց բերանի խոռոչի հիվանդությունների բուժումն է:է։ Բերանի խոռոչի բուժումը բնակչության դիսպանսերացման բաժիններից է:է։

Խմելու ջրում ֆտորի անբավարարության դեպքում կատարում են ջրի [[ֆտորացում]] (ատամները մշակում ֆտորային մածուկներով, նշանակում հակաոսկրափուտային սննդակարգ), իսկ ավելցուկի դեպքում (կարող է քայքայել արծնը)՝ ջրի աղբյուրների [[ֆտորազերծում]]:։