«Նիկարագուա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, replaced: → (10) oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 56.
'''Նիկարագուան''' պետություն է [[Կենտրոնական Ամերիկա]]յում։
<!--
== Աշխարհագրություն, ընդերքը և հրաբուխներ ==
Նիկարագուա պետությունը գտնվում է Կենտրոնական Ամերիկայում: Նրան են պատկանում նաև Կարիբյան ծովի մի շարք փոքր կղզիներ: Արևմուտքում ափերը ողողվում են Խաղաղ օվկիանոսի, արևելքում՝ Կարիբյան ծովի ջրերով: Ռելիեֆը բազմազան է. կենտրոնում և հյուսիսում են գետահովիտներով մասնատված Կորդիլիերա Իսաբելա, Կորդիլիերա դե Դարիեն բարձրավանդակները և Ուապա լեռները, արևելյան մասը (Մոսկիտյան ափը) կուտակումային հարթավայր է: Խաղաղօվկիանոսյան ափին ձգվում է Էլ Վիեխո (1780 մ), Մոմոտոմբո (1258 մ), Օմետեպե (1556 մ) և այլ գործող հրաբուխների շարքը: Ընդերքում կան ոսկու, արծաթի, պղնձի, նիկելի, նավթի հանքավայրեր:
== Պատմություն ==▼
== Կլիմա ==
Հյուսիս-արևելքում կլիման խոնավ արևադարձային է, պասսատային, հարավ-արևմուտքում՝ մերձհասարակածային:
== Ներքին ջրեր ==
Խոշոր գետերն են Ռիո Գրանդեն, Ռիո Էսկոնդիդոն, Կուկալայան, Ռիո Նեգրոն: Լճերից նշանավոր են Նիկարագուան և Մանագուան, որոնք միանում են Տիպիտապա գետով, իսկ Սան Խուան գետի հետ կազմում են Խաղաղ և Ատլանտյան օվկիանոսներն իրար միացնող ջրային ուղին:
== Կենդանական աշխարհը ==
Երկրի տարածքի գրեթե կեսը անտառածածկ է, տարածված կենդանիներն են լայնաքիթ կապիկը, մրջնակերը, շատ են կրծողները, սողունները, թռչունները:
▲== Պատմություն և հեռավոր անցյալ ==
Նիկարագուայի հնագույն բնակիչները եղել են հնդկացիներ (հիմնականում Մեքսիկայից եկած ացտեկներ ու տոլտեկներ), որոնց ցեղային առաջնորդներից մեկի՝ Նիկարաոյի անունով էլ կոչվել է երկիրը: 1502 թ-ին ափ են իջել առաջին իսպանացիները: 1522 թ-ից սկսվել է երկրի նվաճումը, և այն դարձել է իսպանական գաղութ՝ Լեոն կենտրոնով: XIX դարի կեսից Նիկարագուայում գերիշխանության համար պայքարել են Մեծ Բրիտանիան և ԱՄՆ-ը: 1909 թ-ից, որոշ ընդհատումներով, ԱՄՆ-ը նվաճել է Նիկարագուայի տարածքը, որի դեմ պայքարի է դուրս եկել Ա. Սանդինոյի գլխավորած ջոկատը և ԱՄՆ-ին հարկադրել դուրս բերել իր զորքերը: 1934 թ-ին Ա. Սանդինոն դավադրաբար սպանվել է գեներալ Ա. Սոմոսայի հրամանով, որը շուտով դարձել է նախագահ, և երկրում հաստատվել է Սոմոսա ընտանիքի բռնապետությունը: 1970-ական թվականների 2-րդ կեսից ծավալված երկարատև պայքարի շնորհիվ Նիկարագուայի ժողովուրդը 1979 թ-ին ազատվեց Սոմոսաների բռնապետական ռեժիմից:
== Բնակչություն և զբաղմունքներ ==
Երկրի բնակչության 85%-ը նիկարագուացիներն են, որոնք բնիկ հնդկացիների և վերաբնակիչների սերունդներն են:
Խոշոր քաղաքներն են Մանագուան, Լեոնը, Գրանադան:
Նիկարագուան ագրարային երկիր է: Մշակում են բամբակենի, ծխախոտ, բրինձ, շաքարեղեգ, եգիպտացորեն, սրճենի: Կան տեքստիլ, կոշիկի, մետաղամշակման ոչ մեծ ձեռնարկություններ:
== Մշակույթ ==
Նիկարագուայի հնդկացիների հնագույն մշակույթները կրել են Մեքսիկայի, Կոլումբիայի և Պանամայի քաղաքակրթությունների ազդեցությունը: Հայտնաբերվել են ժայռապատկերներ, քարե քանդակազարդ շրջանաձև սյուներ, արտահայտիչ դեմքերով արձաններ ու արձանիկներ և այլն, Մանագուան կառուցապատված է XX դարի ճարտարապետական կառույցներով: Ժողովրդական արվեստներից տարածված են փայտի փորագրությունը, խեցեգործությունը, ասեղնագործությունը:
| |||