«Ուրցագեղձ»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:2206 The Location Structure and Histology of the Thymus.jpg|մինի|աջից|280px|]]

Ուրցագեղձը վարդա-մոխրագույն, փափուկ կոնսիստենցիայի օրգան է, մակերեսը՝ բլթավոր։ Նորածինների մոտ այն մոտավոր 15գ է, երկարությունը միջինում՝ 5սմ, լայնությունը՝ 4սմ, իսկ հաստությունը՝ 6սմ։ Նրա աճը շարունակվում է մինչև սեռական հասունացումը, այդ ընթացքում նրա չափերը լինում են առավելագույնը, (երկարությունը հասնում է մինչև 7,5-16սմ, իսկ զանգվածը՝ 20-37գ )։ Տարիքի մեծացմանը զուգընթաց ուրցագեղձը ենթարկվում է ատրոֆիայի և ծերունական հասակում դժվարությամբ է տարբերվում այն շրջապատող ճարպային հյուսվածքից։ 75 տարեկանում ուրցագեղձի զանգվածը կազմում է ընդամենը 6գ։ [[Ինվոլյուցիա]]յի ընթացքում այն կորցնում է իր գույնը, իսկ ստրոմայի և ճարպային բջիջների քանակի մեծացման հետևանքով ձեռք է բերում դեղին գունավորում։<ref> Gray H. 4c. The Thymus // (bartleby.com) Anatomy of the Human Body. — Philadelphia: Lea & Febiger, 1918.</ref>

Մարդու ուրցագեղձը կազմված է երկու բլթերից, որոնք կարող են սերտաճած լինել կամ ամուր հպվել միմյանց։ Յուրաքանչյուր բլթի ստորին հատվածը լայն է, իսկ վերինը՝ ավելի նեղ։ Այն ծածկված է խիտ [[շարակցական հյուսվածք]]ով, որից դեպի [[օրգան]]ի խորքն են անցնում խտրոցներ՝ բաժանելով այն բլթակների:բլթակների։

Ուրցագեղձը նյարդավորվում է աջ և ձախ [[թափառող նյարդ]]երի ճյուղերով<ref> Parasympathetic innervation of the thymus: a histochemical and immunocytochemical study</ref>, ինչպես նաև վերին կրծքային և աստղաձև հանգույցների սիմպաթիկ նյարդերով, որոնք մտնում են օրգանը սնող անոթները շրջապատող նյարդային հյուսակների կազմի մեջ։ <ref> Noradrenergic and peptidergic innervation of lymph… [J Immunol. 1985] — PubMed — NCBI</ref> <ref>↑ Innervation of the Human Thymus and Spleen — an Overview</ref>

Ուղեղային նյութի բջջային կազմը ներկայացված է հենարանային էպիթելյալ բջիջներով, աստղաձև բջիջներով, մակրոֆագերով։ Այստեղ գտնվում են նաև արտատար ավշային անթոներ ու Հասսալի մարմնիկներ:մարմնիկներ։

Արտադրում է մի շարք սպիտակուցային հորմոններ, մասնավորապես թիմոզին, թիմալին, թիմոպոետին, [[աճի ինսուլինանման գործոն-1]], թիմուսային հումորալ գործոն:գործոն։ Ուրցագեղձի հիպոֆունկցիայի հետևանքով ընկճվում է [[իմունիտետ]]ը, քանի որ նվազում է արյան մեջ Т-լիմֆոցիտների քանակը:քանակը։

Ուրցագեղձում տեղի է ունենում հեմոպոետիկ նախորդող բջիջներից Т-լիմֆոցիտների հասունացումը:հասունացումը։ T-բջիջները հասունանալով արտագաղթում են ուրցագեղձից և ձեռք բերում ադապտիվ իմուն պատասխանն ապահովող մի շարք ֆունկցիաներ:ֆունկցիաներ։ Վաղ տարիքում ուրցագեղձի կորուստը գենետիկ [[մուտացիա]]ների ժամանակ, ինչպես օրինակ [[Դի Ջորջիի համախտանիշ|Դի Ջորջիի համախտանիշի]]ի դեպքում, բերում է սուր իմունոդեֆիցիտի և [[ինֆեկցիա]]ների նկատմամբ բարձր զգայունության:զգայունության։ <ref>Hussain, I., P.H. Win and S. Guduri (February 2, 2006). "DiGeorge Syndrome". eMedicine. Retrieved 2008-09-29.</ref> <ref>Miller, J. F. (2002). "The discovery of thymus function and of thymus-derived lymphocytes". Immunol Rev 185 (1): 7–14. doi:10.1034/j.1600-065X.2002.18502.x. PMID 12190917</ref>

T-լիմֆոցիտների պաշարը ստեղծվում է կյանքի վաղ շրջաններում, ինչի հետևանքով ուրցագեղձի ֆունկցիան մեծահասակների շրջանում փոքրանում է:է։ Ուրցագեղձի ինվոլյուցիայի հետ է կապված ծերունական տարիքում իմուն ֆունկցիայի ընկճումը, ինֆեկցիաների և քաղցկեղի նկատմամբ զգայունության բարձրացումը:բարձրացումը։

Նեյրոէնդոկրին և իմուն համակարգերի փոխազդեցության սերտ կապի մասին գիտնականնները սկսեցին ուշադրություն դարձնել միայն 20-րդ դարի 2-րդ կեսից սկսած:սկսած։

Այս փոխազդեցությունը իրականացվում են անմիջապես նյարդային վերջավորությունների միջոցով, որոնք նյարդավորում են [[ոսկրածուծ]]ն ու ուրցագեղձը, ինչպես նաև միջնորդավորված տեղային և դիստալ ազդեցության հորմոններով:հորմոններով։ Պեպտիդային [[հորմոն]]ները կարող են դիտվել որպես Т-լիմֆոցիտների և էպիթելյալ բջիջների ֆունկցիայի մոդուլյատորներ:մոդուլյատորներ։

Գլյուկոկորտիկոիդները(ԳԿ) հանդիսանում են հիմնական էֆֆեկտոր գործոնները, որոնք պայմանավորում են էնդոկրին համակարգի ազդեցությունը իմուն համակարգի վրա:վրա։ Թիմուսի համար ԳԿ աղբյուր հանդիսանում է [[մակերիկամ]]ների կեղևը, սակայն հաստատված է այն փաստը, որ որոշ հորմոններ, մասնավորապես պրեգնենոլոնն ու դեզօքսիկորտիկոստերոնը, սինթեզվում են նաև ուրցագեղձում:ուրցագեղձում։ ԳԿ ճնշում են իմունիտետը, ինչպես նաև ուրցագեղձի շատ ֆունկցիաներ՝ բերելով նրա ատրոֆիայի:ատրոֆիայի։ Ուրցագեղձի վրա ԳԿ մյուս ազդեցությունները, մասնավորապես դրանց ազդեցությունը թիմուսի զարգացման և Т-լիմֆոցիտների տարբերակման պրոցեսներում, քիչ են ուսումնասիրված:ուսումնասիրված։

[[Սեռական հորմոն]]ները ևս ունեն ընկճող ազդեցություն:ազդեցություն։ Էկզոգեն սեռական հորմոնների ֆիզիոլոգիական կոնցենտրացիան գերազանցող դոզաները բերում են ուրցագեղձի ատրոֆիայի:ատրոֆիայի։ Այս ազդեցությունը պայմանավորված է [[էստրոգեններ]]ի և [[անդրոգեններ]]ի թիմոցիտների, հատկապես CD4+CD8+ ֆենոտիպերով բջիջների, ապոպտոզ առաջացնելու ունակությամբ:ունակությամբ։

Էպիֆիզի պեպտիդները դանդաղեցնում են ուրցագեղձի ինվոլյուցիան:ինվոլյուցիան։ Նմանատիպ ազդեցություն թողնում է նաև [[մելատոնին]]ը, որը ունակ է առաջացնել օրգանի «երիտասարդացում»:։<ref> name="ReferenceA">Simultaneous double thymic carcinoids: a rare initial manifestation of multiple endocrine neoplasia type 1 - Springer</ref>

* Նեյրոէնդոկրին ուռուցքներ:ուռուցքներ։

Ուրցագեղձի ուռուցքները կարող են հանդիսանալ [[ բազմակի էնդոկրին նեոպլազիայի սինդրոմ տիպ I]]-ի դրսևորում:դրսևորում։ <ref>Simultaneous double thymic carcinoids: a rare initial manifestation of multiple endocrine neoplasia type 1 - Springer<name="ReferenceA"/ref>