«Զանգվածների կենտրոն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
չ կետադրական և ներքին հղումների ճշտումներ, փոխարինվեց: ։Շ → ։ Շ, : → ։ oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:centro di massa.jpg|thumb|Տարբեր զանգվածներով չորս գնդերից կազմված համակարգի զանգվածների կենտրոնը]]
'''Զանգվածների կենտրոն''', '''իներցիայի կենտրոն''', '''բարիկենտրոն''' ({{lang-grc|βαρύς}} ծանր և {{lang-grc2|κέντρον}}՝ կենտրոն) երկրաչափական կետ, բնութագրում է մարմնի կամ մասնիկների համակարգի (որպես ամբողջություն) [[մեխանիկական շարժում|շարժումը]]<ref name="ФЭ">
== Սահմանումը ==
Տող 30.
** Եռանկյան դեպքում միջնագծերի հատման կետն է։
* Կանոնավոր բազմանկյան դեպքում շրջադարձային սիմետրիայի <!-- todo ստուգել поворотная симметрия հայերենը--> կենտրոնը։
* Կիսաշրջանի դեպքում ուղղահայաց շառավիղը շրջանի կենտրոնից
Համասեռ հարթ պատկերի զանգվածների կենտրոնի կոորդինատների կարելի է հաշվել հետևյալ բանաձևերով (Պապ-Գուլդինի թեորեմի հետևանք).
Տող 38.
Զանգվածների կենտրոնի հասկացությունը լայնորեն օգտագործվում է մեխանիկայում և ֆիզիկայում։
Պինդ մարմնի շարժումը կարելի է դիտարկել որպես զանգվածների կենտրոնի շարժման և զանգվածների կենտրոնի շուրջը մարմնի [[պտտական շարժում|պտտական շարժման]] [[վերադրման սկզբունք|վերադրում]]։ Ընդ որում զանգվածների կենտրոնը շարժվում է այնպես, ինչպես կշարժվեր միևնույն զանգվածով, սակայն անվերջ փոքր չափերով մարմինը (նյութական կետը)։ Սա նշանակում է, որ այս շարժման համար կիրառելի են [[Նյուտոնի օրենքներ|Նյուտոնի բոլոր օրենքները]]
Փակ համակարգի շարժումը հաճախ ավելի հարմար է դիտարկել զանգվածների կենտրոնի հետ կապված հաշվարկման համակարգում։ Այսպիսի համակարգը հաճախ կոչվում է զանգվածների կենտրոնի համակարգ կամ իներցիայի կենտրոնի համակարգ։ Այդ համակարգում փակ համակարգի լրիվ [[իմպուլս (շարժման քանակ)|իմպուլսը]] միշտ զրո է, ինչը թույլ է տալիս պարզեցնել շարժման հավասարման բանաձևը։
Տող 44.
=== Զանգվածների կենտրոնը ռելյատիվիստական մեխանիկայում ===
Մեծ արագությունների դեպքում (լույսի արագության կարգի, օրինակ՝ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում) համակարգի դինամիկայի նկարագրման համար կիրառվում է [[
: <math> \vec r_c= \frac{\sum \limits_i \vec r_i E_i}{\sum \limits_i E_i},</math>
Տող 52.
Այս սահմանումը վերաբերում է միայն չփոխազդող մասնիկների համակարգերին։ Փոխազդող մասնիկների դեպքում սահմանման մեջ պետք է հաշվի առնել իմպուլսը և մասնիկների ստեղծած դաշտի էներգիան<ref>Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М., Теория поля, 1988.</ref>։
Սխալներից խուսափելու համար պետք է հիշել, որ հարաբերականության հատուկ տեսության մեջ զանգվածների կենտրոնը բնութագրում է ոչ թե զանգվածների, այլ՝ էներգիայի բաշխումով։
Զանգվածների կենտրոնի արագությունը ռելյատիվիստական մեխանիկայում կարելի է հաշվել
Տող 64.
Մարմնի զանգվածների կենտրոնը և ծանրության կենտրոնը տարբեր են։
Մեխանիկական համակարգի ծանրության կենտրոն է կոչվում այն կետը, որի նկատմամբ համակարգի վծա ազդող ծանրության գումարային [[
Հաստատուն զուգահեռ (համասեռ) գրավիտացիոն դաշտում ծանրության կենտրոնը միշտ համընկնում է զանգվածների կենտրոնի հետ։ Ուստի գործնականում այդ երկու կենտրոնները գրեթե համընկնում են (քանի որ ոչ տիեզերական խնդիրների դեպքում արտաքին գրավիտացիոն դաշտը կարելի է մարմնի ծավալի սահմաններում հաստատուն համարել)։
Այս պատճառով ''զանգվածների կենտրոն'' և ''ծանրության կենտրոն'' հասկացությունները երկրաչափության, ստատիկայի և նմանատիպ բնագավառներում, որտեղ դրանց կիրառությունները ֆիզիկայի համեմատ կարելի է անվանել մետաֆորային, համընկնում են։
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
[[Կատեգորիա:Դասական մեխանիկա]]
| |||