«Շինշիլա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Շինշիլա''' (Chinchilla), [[կրծողներ]]ի կարգի շինշիլանմանների ընտանիքի [[կենդանիներ]]ի [[սեռ]]։ Ընդգրկում է արտաքնակազմով իրար նման երկու տեսակ՝ կարճապոչ կամ խոշոր շինշիլաներ և երկարապոչ կամ փոքր շինշիլաներ։ [[Պարանոց]]ը կարճ է, գլուխը՝ խոշոր, աչքերը՝ [[սև]] և մեծ, բեղիկները՝ երկար։ Ունի առանց արմատի 20 ատամ (4 կտրիչ և 16 [[սեղանատամ]])։ Բութ եղունգներով և կոշտ բարձիկներով հնգամատ առջևի վերջավորությունները կարճ են, իսկ չորս մատով ետինը՝ ավելի հզոր։ Խոշոր շինշիլաների մարմնի երկարությունը՝ 35— 40, իսկ փոքրինը 24—30 սմ է, կենդանի միջին զանգվածը՝ համապատասխանաբար 700 և 500 գ։ [[Մեջք]]ի և կողմնային հատվածների մազածածկի թույրը կապտամոխրագույն է, իսկ որովայնինը և ոտքերինը՝ սպիտակ։ Պոչի մազերը երկար են և կոպիտ։ Շինշիլաները ապրում են գաղութներով [[Անդեր]]ում (2—4 հազար մետր բարձրության վրա)՝ [[Պերու]]ի, [[Չիլի|Չիլիի]], [[Բոլիվիա]]յի և [[Արգենտինա]]յի տարածքում։ Ակտիվ է երեկոյան և [[գիշեր]]ը։ Սնվում են բարձրլեռնային [[խոտաբույսեր]]ով և թփերով։ Ծնում են տարեկան 2—3 անգամ (յուրաքանչյուր ծնին՝ 1—5 ձագ)։ Խոշոր շինշիլայի հղիության տևողությունը՝ 125, իսկ փոքրինը 111 օր է։ Սեռահասուն են դառնում 6-—7 ամսականում և կարող են բազմանալ մինչև 10—12 տարեկանը։ Ապրում են մոտ 20 տարի։ Շինշիլաները արդյունագործության օբյեկտ են (օգտագործվում է շատ արժեքավոր մորթին)։ [[XIX դար]]ի վերջերին և [[XX դար]]ի սկզբներին ինտենսիվ որսի հետևանքով շինշիլան գրեթե ոչնչացված էր։ Փոքր շինշիլների ոչ մեծ գլխաքանակ կա Հյուսիսային Չիլիի առափնյա թեքություններում (այն վերցված է պահպանության տակ)։ [[1923]] թվականից շինշիլան (հիմնականում կարճապոչը) բուծվում է վանդակներում (սկզբում՝ [[ԱՄՆ]]-ում և [[Կանադա]]յում, ավելի ուշ՝ [[Եվրոպա]]յի գրեթե բոլոր երկրներում, ինչպես նաև [[Հարավային Ամերիկա]]յում, [[Աֆրիկա]]յում և [[Ավստրալիա]]յում)։ [[ԽՍՀՄ]] ներմուծվել է [[1960]] թվականին, [[ԱՄՆ]]-ից։ Բուծվում է որսորդական տնտեսության և գազանաբուծության համամիութենական ԳՀԻ-ի փորձարարական ֆերմայում (Կիրովի մարզ), որտեղ ուսումնասիրվում է երկարապոչ կենսաբանությունը և էկոլոգիան։ Կլիմայավարժեցվում է [[ԽՍՀՄ]] հարավային լեռնային շրջաններում ([[Անդրկովկաս]]ում և [[Պամիր]]ում)։ Բուծում են նաև սիրող-կենդանաբույծները։▼