«Մարդու վերարտադրողական համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կյանքի հարատևման հիմնական պայմանը օրգանիզմների իրենց նմաններին վերարտադրելու ֆունկցիան է:Դաէ։Դա իրականանում է բազմացման միջոցով:Գոյությունմիջոցով։Գոյություն ունի բազմացման երկու հիմնական եղանակ՝ անսեռ և սեռական:սեռական։

Հայտնի է,որ անսեռ բազմացման ժամանակ նոր օրգանիզմը զարգանում է մայրական օրգանիզմի մեկ բջջից կամ [[բջիջ]]ների խմբից:Բազմացմանխմբից։Բազմացման առավել կատարյալ եղանակաը [[սեռական բազմացում]]ն է,որին մասնակցում են երկու՝ արական և իգական անհատներ:Յուրաքանչյուրումանհատներ։Յուրաքանչյուրում զարգանում են սեռական բջիջներ,իգականում՝ ձու կամ ձվաբջիջ,արականում՝ սպերմիում կամ սպերմատոզոիդ:Սպերմատոզոիդիսպերմատոզոիդ։Սպերմատոզոիդի և ձվաբջջի միաձուլումից առաջանում է բեղմնավորված ձու՝ զիգոտ,որը զարգանալով առաջացնում է նոր օրգանիզմ:օրգանիզմ։

Սաղմի զարգացման ընթացքում աստիճանաբար խիստ հաջորդականությամբ առաջանում են տվյալ օրգանիզմի բնորոշ առաձնահատկություններ:առաձնահատկություններ։

Մարդու արական սեռական համակարգի [[օրգան]]ներն են ամորձիները,սերմնածորանները,սերմնաբշտերը,շագանակագեղձը և

Ամորձիները՝ սերմնարանները,զույգ խառը [[գեղձ]]եր են,տեղավորված են ամորձապարկի մեջ և կազմված են գալարուն խողովակներից,որոնցում զարգանում են սպերմատոզոիդներ և սինթեզվում արական սեռական հորմոններ:Սպերմատոզոիդըհորմոններ։Սպերմատոզոիդը

մանրադիտակային մեծությամբ է,ունի պոչ,որի ալիքաձև շարժումներով ինքնուրույն տեղաշարժվում է:Սերմնարաններումէ։Սերմնարաններում արտադրված սեռական հորմոնները նպաստում են արական օրգանիզմին բնորոշ երկրորդային սեռական հատկանիշների՝ ցածր ձայնի,դեմքի,մազերի,մարմնակազմվածքի ձևավորմանը և կարգավորում են սեռական ֆունկցիաները:Ամորձուցֆունկցիաները։Ամորձուց սպերմատոզոիդներն անցնում են սերմնածորանի մեջ,որն ամորձու հետևով բարձանում է վեր

ու սերմնալարի կազմում մտնում որովայնի խոռոչ,ապա իջնում կոնքի խոռոչ:խոռոչ։

Սերմնաբշտերը սպերմատոզոիդների պահեստ են,գտնվում են կոնքի խոռոչում,արտադրվում են նրանց կենսունակությունն ապահովող հեղուկ,որի մեջ վերջնականապես հասունանում են:Սերմնաբշտիկց են։Սերմնաբշտիկց սկսվում է արտազատող ծորան,որը միանալով նույն կողմի սերմնածորանին,շագանակագեղձի սահմանում բացվում է միզուկի մեջ:մեջ։

Շագանակագեղձն իր անվանումն ստացել է շագանակի ձև ու մեծություն ունենալու շնորհիվ:Այն շնորհիվ։Այն տեղավորված է միզապարկի տակ,արտադրում է սպերմատոզոիդների ակտիվությունն ու կենսունակությունն ապահովող հեղուկ,որը ծորաններով լցվում է գեղձի հաստության միջով անցնող միզուկի մեջ:Սպերմատոզոիդներիմեջ։Սպերմատոզոիդների և նշված հեղուկների խառնուրդը կոչվում է սերմ (սպերմա):։

Իգական սեռական համակարգի [[օրգան]]ներն են ձվարանները,արգանդափողերը,արգանդը,հեշտոցը և ամոթույքը:ամոթույքը։

Ձվարանները զույգ խառը [[գեղձ]]եր են,տեղավորված են որովայնի խոռոչում:Նրանցումխոռոչում։Նրանցում զարգանում են իգական սեռական [[բջիջ]]ներ՝ ձվաբջիջներ և սինթեզվում սեռական հորմոններ:Վերջիններս հորմոններ։Վերջիններս ապահովում են իգական օրգանիզմին բնորոշ երկրորդային սեռական հատկանիշները (բարձր ձայն,կաթնագեղձերի մեծացում,մարմնի որոշ մասերում [[ճարպ]]ի կուտակում,մարմնակազմվածքի ձևավորում) և սեռական ֆունկցիաները:Ձվարանը ֆունկցիաները։Ձվարանը կազմված է կեղևային և միջուկային շերտից:Կեղևայինշերտից։Կեղևային շերտում կան ձվարանային բշտեր՝ պարկուճներ (ֆոլիկուլներ),որոնց մեջ զարգանում են ձվաբջիջներ:Նորածինձվաբջիջներ։Նորածին աղջկա ձվարանում կա 400000 չհասունացած ձվաբջիջ,որոնցից կյանքի ընթացքում հասունանում են 300-500-ը:Մնացածներնը։Մնացածներն ապաճում են:Հասունացածեն։Հասունացած ձվաբջիջը կենդանական աշխարհի ամենամեծ

բջիջն է և երևում է անզեն աչքով:Ձվարանիաչքով։Ձվարանի միջուկային շերտը կազմված է [[շարակցական հյուսվածք]]ից և պարունակում է [[արյունատար անոթներ]],նյարդեր:նյարդեր։

Արգանդափողերը (ձվատար փողերը) սկսվում են արգանդից և մոտենում ձվարաններին:Նրանք ձվարաններին։Նրանք ճկույթի հաստությամբ խողովակներ են,ձվարանին մոտեցնող ծայրը ձագարաձև է,ծոպավոր,որի մեջ ձվարանից անցնում է հասունացած ձվաբջիջը:Արգանդափողիձվաբջիջը։Արգանդափողի խոռոչը ծածկված է թարթչավոր էպիթելային [[հյուսվածք]]ով:Թարթիչների ով։Թարթիչների տատանողական շարժումների ու փողերի գալարակծկումների շնորհիվ ձվաբջիջը մղվում է արգանդի խոռոչ:խոռոչ։

Արգանդը մկանակազմ տանձաձև օրգան է,որի խոռոչը ծածկված է լորձաթաղանթով:Խոռոչում լորձաթաղանթով։Խոռոչում զարգանում է պտուղը,ապահովվում է նրա սնուցումն ու պաշտպանումը:Արգանդիպաշտպանումը։Արգանդի ստորին նեղ մասը՝ վզիկը,տեղավորված է հեշտոցում:Հեշտոցըհեշտոցում։Հեշտոցը մկանաշարակցահյուսվածքային խողովակ է,որն իր ծայրով ընդգրկում է արգանդի վզիկը,իսկ ստորին ծայրով բացվում է ամոթույքային ճեղքի մեջ:Նրա մեջ։Նրա խոռոչը ծածկված է լորձաթաղանթով:Հեշտոցովլորձաթաղանթով։Հեշտոցով սպերմատոզոիդները թափանցում են արգանդի խոռոչ,ապա արգանդափողերի մեջ:Հեշտոցը մեջ։Հեշտոցը ծննդաբերական ուղու բաղկացուցիչ մասն է:է։

Կույսերի հեշտոցի ստորին բացվածքը ծածկված է շարակցահյուսվածքային թաղանթով՝ կուսաթաղանթով:Նրակուսաթաղանթով։Նրա վրա կա փոքր անցք դաշտանային [[արյուն]]ը դուրս գալու համար:Հեշտոցիհամար։Հեշտոցի մուտքի մոտ գտնվում է միզուկի արտաքին բացվածքը:Սեռահասունբացվածքը։Սեռահասուն օրգանիզմում յուրաքանչյուր ամիս պարբերաբար ձվարաններից մեկում հիպոֆիզի հորմոնի ազդեցությամբ հասունանում է մեկ ձվաբջջով ֆոլիկուլ:Ձվաբջջիֆոլիկուլ։Ձվաբջջի հասունացումից հետո ֆոլիկուլի արտաքին շերտը խիստ բարակում է,երկրորդ շաբաթվա վերջում պատռվում,և ձվաբջիջն արտամղվում է ֆոլիկուլից,որը կոչվում է ձվազատում:Այդձվազատում։Այդ պահին արգանդափողի ծոպերը դասավորվում են ձվարանի շուրջը,և արտամղված ձվաբջիջն ընկնում է արգանդափողի մեջ,որտեղ ավարտվում է նրա հասունացումը և կարող է բեղմնավորվել:7բեղմնավորվել։7 օրվա ընթացքում այն մղվում է արգանդի մեջ:Պատռվածմեջ։Պատռված ֆոլիկուկի խոռոչը լցվում է դեղնավուն ճարպանման նյութ պարունակող բջիջներով ու վերածվում դեղին մարմնի,որը ժամանակավոր ներզատական [[գեղձ]]ի դեր է կատարում:Նրակատարում։Նրա արտազատված հորմոնը կասեցնում է հաջորդ ֆոլիկուլի հասունացումը,արգանդի լորձաթաղանթը նախապատրաստում ընդունելու բեղմնավորված ձվաբջջից զարգացող սաղմին:Արգանդիսաղմին։Արգանդի արյան մազանոթներն արյունալեցվում են սաղմի սնուցումն ապահովելու համար:Եթեհամար։Եթե ձվաբջիջը չի բեղմնավորվել,ձվազատման 13-14-րդ օրը դեղին մարմինը դադարում է արտազատել հորմոն,արգանդի լորձաթաղանթը պոկվում է և պատռված մազանոթների

արյան ու քայքայված ձվաբջջի հետ արտամղվում դեպի հեշտոց և հեռանում օրգանիզմից:Դաօրգանիզմից։Դա տևում է 3-5 օր և կոչվում է դաշտանային շրջան:Դրանիցշրջան։Դրանից հետո արգանդի լորձաթաղանթը վերականգնվում է:Դաշտանայինէ։Դաշտանային փուլը կրկնվում է յուրաքանչյուր 28-30-րդ օրը և կապված է ֆոլիկուլի և ձվաբջջի հասունացման հետ:հետ։