«Իգական սեռական համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Իգական սեռական համակարգի''' [[օրգան]]ներն են ձվարանները,արգանդափողերը,արգանդը,հեշտոցը և ամոթույքը:ամոթույքը։

Ձվարանները զույգ խառը [[գեղձ]]եր են, տեղավորված են որովայնի խոռոչում:խոռոչում։ Նրանցում զարգանում են իգական սեռական [[բջիջ]]ներ՝ ձվաբջիջներ և սինթեզվում սեռական հորմոններ:հորմոններ։ Վերջիններս ապահովում են իգական օրգանիզմին բնորոշ երկրորդային սեռական հատկանիշները (բարձր ձայն, կաթնագեղձերի մեծացում, մարմնի որոշ մասերում [[ճարպ]]ի կուտակում,մարմնակազմվածքի ձևավորում) և սեռական ֆունկցիաները:ֆունկցիաները։ Ձվարանը կազմված է կեղևային և միջուկային շերտից:շերտից։ Կեղևային շերտում կան ձվարանային բշտեր՝ պարկուճներ (ֆոլիկուլներ), որոնց մեջ զարգանում են ձվաբջիջներ:ձվաբջիջներ։ Նորածին աղջկա ձվարանում կա 400000 չհասունացած ձվաբջիջ, որոնցից կյանքի ընթացքում հասունանում են 300-500-ը:ը։ Մնացածներն ապաճում են:են։ Հասունացած ձվաբջիջը կենդանական աշխարհի ամենամեծ

բջիջն է և երևում է անզեն աչքով:աչքով։ Ձվարանի միջուկային շերտը կազմված է [[շարակցական հյուսվածք]]ից և պարունակում է [[արյունատար անոթներ]], նյարդեր:նյարդեր։

Արգանդափողերը (ձվատար փողերը) սկսվում են արգանդից և մոտենում ձվարաններին:ձվարաններին։ Նրանք ճկույթի հաստությամբ խողովակներ են,ձվարանին մոտեցնող ծայրը ձագարաձև է,ծոպավոր,որի մեջ ձվարանից անցնում է հասունացած ձվաբջիջը:ձվաբջիջը։ Արգանդափողի խոռոչը ծածկված է թարթչավոր էպիթելային [[հյուսվածք]]ով:ով։ Թարթիչների տատանողական շարժումների ու փողերի գալարակծկումների շնորհիվ ձվաբջիջը մղվում է արգանդի խոռոչ:խոռոչ։

Արգանդը մկանակազմ տանձաձև օրգան է, որի խոռոչը ծածկված է լորձաթաղանթով:լորձաթաղանթով։ Խոռոչում զարգանում է պտուղը, ապահովվում է նրա սնուցումն ու պաշտպանումը:պաշտպանումը։ Արգանդի ստորին նեղ մասը՝ վզիկը, տեղավորված է հեշտոցում:հեշտոցում։ Հեշտոցը մկանաշարակցահյուսվածքային խողովակ է, որն իր ծայրով ընդգրկում է արգանդի վզիկը, իսկ ստորին ծայրով բացվում է ամոթույքային ճեղքի մեջ:մեջ։ Նրա խոռոչը ծածկված է լորձաթաղանթով:լորձաթաղանթով։ Հեշտոցով սպերմատոզոիդները թափանցում են արգանդի խոռոչ, ապա արգանդափողերի մեջ:մեջ։ Հեշտոցը ծննդաբերական ուղու բաղկացուցիչ մասն է:է։

Կույսերի հեշտոցի ստորին բացվածքը ծածկված է շարակցահյուսվածքային թաղանթով՝ կուսաթաղանթով:կուսաթաղանթով։ Նրա վրա կա փոքր անցք դաշտանային [[արյուն]]ը դուրս գալու համար:համար։ Հեշտոցի մուտքի մոտ գտնվում է միզուկի արտաքին բացվածքը:բացվածքը։ Սեռահասուն օրգանիզմում յուրաքանչյուր ամիս պարբերաբար ձվարաններից մեկում հիպոֆիզի հորմոնի ազդեցությամբ հասունանում է մեկ ձվաբջջով ֆոլիկուլ:ֆոլիկուլ։ Ձվաբջջի հասունացումից հետո ֆոլիկուլի արտաքին շերտը խիստ բարակում է, երկրորդ շաբաթվա վերջում պատռվում, և ձվաբջիջն արտամղվում է ֆոլիկուլից, որը կոչվում է ձվազատում:ձվազատում։ Այդ պահին արգանդափողի ծոպերը դասավորվում են ձվարանի շուրջը, և արտամղված ձվաբջիջն ընկնում է արգանդափողի մեջ, որտեղ ավարտվում է նրա հասունացումը և կարող է բեղմնավորվել:բեղմնավորվել։ 7 օրվա ընթացքում այն մղվում է արգանդի մեջ:մեջ։ Պատռված ֆոլիկուկի խոռոչը լցվում է դեղնավուն ճարպանման նյութ պարունակող բջիջներով ու վերածվում դեղին մարմնի,որը ժամանակավոր ներզատական [[գեղձ]]ի դեր է կատարում:կատարում։ Նրա արտազատված հորմոնը կասեցնում է հաջորդ ֆոլիկուլի հասունացումը, արգանդի լորձաթաղանթը նախապատրաստում ընդունելու բեղմնավորված ձվաբջջից զարգացող սաղմին:սաղմին։ Արգանդի արյան մազանոթներն արյունալեցվում են սաղմի սնուցումն ապահովելու համար:համար։ Եթե ձվաբջիջը չի բեղմնավորվել, ձվազատման 13-14-րդ օրը դեղին մարմինը դադարում է արտազատել հորմոն, արգանդի լորձաթաղանթը պոկվում է և պատռված մազանոթների արյան ու քայքայված ձվաբջջի հետ արտամղվում դեպի հեշտոց և հեռանում օրգանիզմից:օրգանիզմից։ Դա տևում է 3-5 օր և կոչվում է դաշտանային շրջան:շրջան։ Դրանից հետո արգանդի լորձաթաղանթը վերականգնվում է:է։ Դաշտանային փուլը կրկնվում է յուրաքանչյուր 28-30-րդ օրը և կապված է ֆոլիկուլի և ձվաբջջի հասունացման հետ:հետ։