|
ՀՀ-ում ախտաբանության բնագավառի հետազոտությունները հիմնականում վերաբերում են ախտաբանական անատոմիային և ախտաբանական ֆիզիոլոգիային:
Ախտաբանական անատոմիայի զարգացումը կապված է 1923 թվականին [[Երևանի պետական համալսարան|Երևանի համալսարան]]ի բժշկական ֆակուլտետում Փ. Հակոբյանի նախաձեռնությամբ համանուն ամբիոնի ստեղծման հետ (այն հետագայում ղեկավարել են Լ. Եգնավերովը, Ե. Շուբենկո-Շուբինը, Վ. Գաբրիելյանը, ախտաբանություն Բեգլարյանը, Ն. Վարդազարյանը): 1962 թվականին համանուն ամբիոն է ստեղծվել նաև բժիշկների կատարելագործման (այժմ՝ [[Ազգային առողջապահության ինստիտուտ]]) ինստուտում: [[ԵԲՀ]]-ում հետազոտություններ են կատարվել ռևմատիկ հիվանդությունների պատճառների, ախտածնության, անատոմիական և հյոավածաքիմիական փոփոխությունների ուսումնասիրության ուղղությամբ (ախտաբանություն Բեգլարյան, Ն. Վարդազարյան, Լ. Մկրտչյան, ախտաբանություն Ազնաուրյան): 1962 թվականից ամբիոնին կից ստեղծված (ախտաբանություն Բեգլարյանի նախաձեռնությամբ) [[ռևմատիկ հիվանդություններ]]ի պատճառագիտության և ախտածնության հարցերն ուսումնասիրող պրոբլեմային լաբորատորիայում ներդրվել են հյուսվածաբանական, հյոավածաքիմիական մանրէաբանական և իմունաբանական մեթոդներ, նոր տեսանկյունով մեկնաբանվել նշված հիվանդությունների առաջացման մեխանիզմները, տրվել դրանց բուժման տեսական հիմքերը:
Որպես ինքնուրույն, առանձին հիվանդություն՝ առանձնացվել ու հիմնավորվել է [[ստրեպտոկոկային ալերգիական անոթաբորբ]]ը (Ն. Վարդազարյան):
Պարզաբանվել է ստրեպտոկոկային վարակի դերը [[ռևմատիզմ|ռևմատիզմի]] առաջացման ու խորացման գործում: Վերջին տարիներին ամբիոնում կատարվող ուսումնասիրությունների արդյունքները ([[ներհյուսվածքային վարակ]]ի, [[ստրեպտոկոկ|ստրեպտոկոկի]] նկատմամբ օրգանիզմի ցուցաբերած հանդուրժողականության վերաբերյալ) ստացել են միջազգային ճանաչում:
ՀՀ-ում ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի բնագավառի ուսումնասիրություններն սկսվել են 1934 թվականին՝ ԵԲՀ-ում Բախրոմեևի նախաձեռնությամբ համապատասխան ամբիոնի հիմնադրմամբ: Այնուհետև ամբիոնը ղեկավարել են ախտաբանություն Սարգսյանը, Ս. Խաչատրյանը: Ամբիոնում մշակվել են օրգանիզմում [[նյութափոխանակություն|նյութափոխանակության]], [[ներզատիչ համակարգ|ներզատիչ համակարգի]], [[արյունաստեղծ օրգաններ]]ի, պաշտպանահարմարվողական գործընթացների վիճակը մահացման և վերակենդանացման պայմաններում, ինչպես նաև մահացման և վերակենդանացման գործընթացների վրա օրգանիզմի բնականոնից ցածր ու բարձր ջերմաստիճանների, տենդի, ճառագայթման, այրվածքների և հղիության ազդեցության հարցերը: Համաշխարհային ճանաչում է գտել պրոֆեսոր Ս. Խաչատրյանի կողմից առաջարկված հետվերակենդանացման շրջանում ինսուլինաբուժման ([[Վիտամին B1|B1]], [[Վիտամին B12|B12]] վիտամինների զուգակցմամբ) մեթոդը, որի համար նա արժանացել է [[Յան Պուրկինե]]ի ([[Չեխոսլովակիա]]), [[Հանս Սերե]]ի ([[Կանադա]]) և Ի. Ջանելիձեի (ԽՍՀՄ) անվան գիտական մեդալների: Պարզել են, որ օրգանիզմի նախնական հարմարեցումը թթվածնային քաղցին (օրինակ՝ բարձրադիր վայրերում) երկարացնում է կլինիկական մահվան տևողությունը (Ս. Սարգսյան, Ս. Խաչատրյան):
Ախտաբանական ֆիզիոլոգիայի ամբիոնում ուսումնասիրվել են նաև արտակարգ իրավիճակների (բարձր մթնոլորտային ճնշման և երկարատև ճնշման համախտանիշի) ժամանակ առաջացած կենսաքիմիական, հյուսվածաբանական, իմունաբանական, ֆիզիոլոգիական խանգարումները, որոնք հիմք են հանդիսացել նշված իրավիճակների առաջացման մեխանիզմների պարզաբանման համար: ԵՊԲՀ կենսաբանական գիտահետազոտական լաբորատորիայում կարևոր հետազոտություններ են կատարվում հարվահանագեղձերի թերֆունկցիայի վերաբերյալ (ախտաբանություն Զիլֆիյան): Ազգային առողջապահության ինստիտուտի համանուն լաբորատորիայում ուսումնասիրվել են [[ենթաստամոքսային գեղձ]]ի բորբոքումների առաջացման պատճառները, մեխանիզմները և բուժման հարցերը (Պ. Սիմավորյան): [[Գլխուղեղ]]ի արյան շրջանառության դեղորայքային կարգավորման հարցերն ուսումնասիրվել են Լ. Հովհաննիսյանի անվան սրտաբանության ինստիտուտում (Վ. Սամվելյան):
{{ՀԲՀ}}
|
