«Ասորեստանի կործանում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Ասորեստանի կործանում ''', Ակնհայտ է, որ Առաջավոր Ասիայի խողովուրդները՝ հատկապես Ասորեստանի...»: |
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (32) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1.
'''Ասորեստանի կործանում ''', Ակնհայտ է, որ [[Առաջավոր Ասիա]]յի խողովուրդները՝ հատկապես [[Ասորեստան]]ի և [[Ուրարտու]]ի ծայրամասերում բնակվող ժողովուրդները անմիջական մասնակցություն են ունեցել պատերազմին որպես [[Մեդիա]]յի
[[Պատկեր:Movses khorenatsi illustration.jpeg|260px|մինի|Մովսես Խորենացի]]
== Հնագույն ապացույցներ ==
Մովսես Խորենացու «Հայոց Պատմություն» գիքի մեջ պահպանվել է Ասորեստանի անկման նկարագրությունը, որտեղ [[Կիաքսար]]ը հանդես է գալիս [[Արբակ]] անվան , ինչպես [[Կտեսիաս]]ի մոտ
== Խորենացու խոսքերից և վկայություններից ==
«Այս վերջիններից մի մասը եղել է ասորեստանցիների թագավորության ժամանակ, մի մասն էլ [[Շամիրամ]]ի կամ [[Նինոս]]ից հետո, իսկ մեր Պարույրն եղավ [[Սարդանապալ]]ի ժամանակ»,- կարդում ենք Խորենացու
Կիսաառասպելական-կիսապատմական այդ տեղեկություններւ հնարավորություն են տալիս ենթադրելու, որ [[Նինվե]]ի գրոհի նախօրյակին Կիաքսարին է միանում [[Արմե-Շուպրիա]]յի ցեղապետը ՝«քաջ նախարար», «որդի Սկայորդոյ Պարոյր»-
== Համընկնող տեղեկություններ ==
[[Հերոդոտ]]ը հաղորդում է հետևյալը.«Երբ Ասորեստանի նկատմամբ տարած հաղթանակից հետո Կիքասարը պաշարեց Նինվեն, հետո եկան [[սկյութներ]]ի մի մեծ բանակ՝ [[Պրոտոթիես]]ի որդու, [[Մադիոս թագավոր]]ի գլխավորությամբ»
==Գրիքոր Ղափանցյանի ուշադրությունը ==
Գրիքոր Ղափանցյանը առաջինը ուշադրություն դարձրեց այն հանգամանքի վրա, որ հայկական «Պարոյր» անունը ծագում է սկյութական [[Պարտատուա]] անունից՝ ասորեստանյան
Այսպիսով, տվյալ տեքստում Հերոդոտը վերոհիշյալ Պարտապտուայի հետ, որը հին հայկական ավանդույթներում հայտնի է Պարույր
[[Պատկեր:Urartu Chariot D.jpg|270px|մինի|Ուրարտական ռազմակառք]]
== Արդեն տեսանելի համընկումներ ==
Մովսես Խորենացու տեղեկության համաձայն, մարական թագավոր Վարբակ-Կիաքսարը, «զքաջն մեր նախարար յանգուցանէ զՊարոյր թավաւրութեան շուք և ձև նմա խոստանալով»
Վերը բերված տեղեկություններն ու նկատառումները իրավունք են տալիս ենթադրելու, որ Նինվեի ավերումից և ասորեստանյան կործանումից հետո Կիաքսարը Պարույրին ճանաչում է [[Արմե-Շուպրիա]] երկրի
[[Պատկեր:AGMA Hérodote.jpg|250px|մինի|Հերոդոտ]]
== Նորաստեղծ թագավությունը ==
Այսպիսով, Ասորեստանի անկման ժամանակաշրջանում, [[Հայաստան]]ում կառավարում էր «որդի Սկայորդոյ» Պարույրը, որը մեդական Վարբակ-Կիաքսար թագավորի ցույց տված օգնության համար նրա կողմից ճանաչվեց Հայաստանի
Նորաստեղծ թագավորության առաջին տարիների լուսաբանման համար մեխ հետաքրքրություն է ներկայացնում բաբելոնյան այսպես կոչված «Գեդդի ժամանակագրության» տեքստի վերջավորությունը, որի ցավոք սիտի, շատ վնասված տեղեր ունի:▼
▲Նորաստեղծ թագավորության առաջին տարիների լուսաբանման համար մեխ հետաքրքրություն է ներկայացնում բաբելոնյան այսպես կոչված «Գեդդի ժամանակագրության» տեքստի վերջավորությունը, որի ցավոք սիտի, շատ վնասված տեղեր
== «Գեդդի ժամանակագրությունը» ==
=== Արդեն գոյություն ունեցող հայկական պետական կազմավորումը ===
Մ.թ.ա. [[609]] թվականի տակ այդ «ժամանակագրությունը» հաղորդում է թե [[Նաբոպալասար]]ը օգնության է գնում [[Խառան]]ի կայազորին, որը պաշարվել էր ասորեացիների դաշնակից եգիպտացիների
Ամենայն հավանականությամբ բաբելացիները այստեղ ջախջախել են ասորիների վերջին ուժերը, որից հետո «Ակկադի թագավորը վերադարձավ իր երկիրը»: Իզալա նահանգից բացվում եէր ճանապարհ դեպի Ուրարտուի նախկին տարածքների այն հատվածը, որն այժմ գրավված էր Արմե-Շուպրիա հայկական օետական կազմավորման կողմից: Ըստ երևույթին, հետապնդելով ասորեստանյան թագավոր Աշշուրուբալիստ Բ-ին, բաբելացիներև [[608]] թվականին ներխուժում են «ուրարտական գավառը»: Մեզ հասած ուղղակի և անուղղակի տվյալները վկայում են, որ Ասորեստանի վերջնական ջածջախման տարիներին Արմե-Շուպրիա տարածքում արդեն գոյություն ուներ հին հայկական պետական կազմավորում: Հավանորեն, ինչպես հետագյում [[Բեհիստուն]]ի արձանագրության բաբելական տեքստում, Ուրարտուի տակ նկատի են ունեեցել [[Արմինիա]]ն, տվյալ տեքստում էլ Ուրաշտու անվան տակ, հանդես է գալիս Արմե-Շուպրիան իբրև հնագույն հայկական թագավորություն:▼
▲Ամենայն հավանականությամբ բաբելացիները այստեղ ջախջախել են ասորիների վերջին ուժերը, որից հետո «Ակկադի թագավորը վերադարձավ իր երկիրը»
Սակայն շատ հիշատակվում են Բեհիստունի արձանագրության կերտման ծամանակաի միջև ընկած է մոտ մի դար ժամանակաշրջան: Այդ ժամանակ էլ տեղի է ունեցել Արմեի փոխարկումը Արմինայի, որն արդեն գրավում էր ոչ միայն Արմե-Շուպրիան, այլև հայկական [[լեռնաշխարհ]]ի շատ ավելի լայն տարախություններ:▼
▲Սակայն շատ հիշատակվում են Բեհիստունի արձանագրության կերտման ծամանակաի միջև ընկած է մոտ մի դար
== Արտաքին հղումներ ==
Տող 49 ⟶ 44՝
* [http://serials.flib.sci.am/openreader/Hay%20joxovrdi%20patmutyun_%20h.1/book/index.html#page/1/mode/2up Հայ ժողովրդի պատմություն]
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
[[Կատեգորիա:
|