«Երկնային կոորդինատների համակարգեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հորիզոնական համակարգում հիմնական [[Շրջան|շրջանը]] NESW [[Մաթեմատիկա|մաթեմատիկական]] կամ իրական հորիզոնն է, իսկ բևեռը՝ դիտման վայրի Z զենիթը։ оσ լուսատուի դիրքը որոշելու համար դրանով և զենիթով տա–նումտանում են մեծ շրջան, որը կոչվում է տվյալ լուսատուի բարձրության շրջան։ Կոոր–դինատներիցԿոորդինատներից մեկը հորիզոնի ու լուսա–տուիլուսատուի միջև ընկած բարձրության շրջանի աղեղն է և կոչվում է լ ու ս ա տ ու ի բարձր ու թյ ուլուսատուի նբարձրություն (հ)։ ՏաճախՀաճախ հ-ի Փոխարենփոխարեն օգտագործում են լուսատուի զենիթային հեռավորությու- ն ըհեռավորությունը (z), որը հավասար է զենիթի և լուսա–տուիլուսատուի միջև ընկած բարձրության շրջանի ZaZσ աղեղին։ Մյուս կոորդինատը՝ A ազի–մուտը[[Ազիմուտ|ազիմուտը]], հորիզոնի աղեղն է, որը չավւվումչափվում է միջօրեականի ու հորիզոնի հատման կե–տից՝կետից՝ [[հարավ|հարավի]] Տ կետից [[Արևմուտք|արևմուտքի]] ուղղու–թյամբուղղությամբ մինչև տվյալ լուսատուի բարձրու–թյանբարձրության շրջանը։ Այս համակարգը, սովորա–բարսովորաբար, օգտագործվում է լուսատուների օրա–կանօրական շարժումներն ուսումնասիրելիս։
Առաջին հասարակածային համակարգ ու մհամակարգում հիմնական շրջանը QyQ՝QγQ՝ երկնային հասարակածն է, իսկ բևեռը՝ աշխարհի հս․[[Հյուսիս|հյուսիսային]] P բևեռըբևեռը։ (նկ․ 2)։ օσ լուսատուի դիրքը որոշելու համար դրա* նովդրանով և P բևեռով տանում են մեծ շրջան, որը կոչվում է հակման շրջան։ Կոորդինատներից մեկը հասարակածի ու Նկ․ 2․ երկնային կոորդինատների առաջին և երկ–րորդ հասարակա–ծային համակար–գեր լուսատուի միջև ընկած հակման շրջանի աղեղն է և կոչվում է լուսատուի հ ա կ ու մհակում (Ցδ)։ Երբեմն, հակման փոխարեն վերցնում ևն բևեռային հեռավորու- թ յ ու ն ըհեռավորությունը (p), որը հավասար է հս․հյուսիսային բևե–ռիբևեռի և լուսատուի միջև ընկած հակման շըր-շրջանի ջանի PaPσ աղեղին։ Մյուս կոորդինատը՝ էt ժամային անկյունը, հասա–րակածիհասարակածի QM աղեղն է․ որը չափվում է հասարակածի և երկնային միջօրեականի հատման Q կետից մինչև լուսատուի հակման շրջանը, երկնոլորտի պտտման ուղղությամբ։
Երկրորդ հասարակածա–յինհասարակածային ևամակարգըհամակարգը առաջինից տար–բերվումտարբերվում է միայն երկրորդ կոորդինատով։ ժամային անկյան փոխարեն վերցվում է լուսատուի aα ուղղակի ծագ ու մը՝ծագումը՝ երկնային հասարակածի 7MγM աղեղը, որը չափվում է երկնոլորտի պտտման հակառակ ուղղությամբ 7γ գարնանային գիշևրահավասարիգիշերահավասարի կետից մինչև տվյալ լուսատուի հակման շրջանը (նկ․ 2)։շրջանը։ Այս կոորդինատներն անկախ են երկնոլորտի օրապտույտից և հարմար են աստղացու–ցակներաստղացուցակներ ու աստղային քարտեզներ կազ–մելիս։ 0 Նկ․ 3․ երկնային կոորդինատների խավարածրային համակարգկազմելիս։
Խավարածրային համա¬ կա ր գ ու մհամակարգում հիմնական շրջանը EyE՝EγE՝ խավարածիրն Էէ, բևեռը՝ խավարածրի П բևեռըբևեռը։ (նկ․ 3)։ crσ լուսատուի դիրքը որո–շելուորոշելու համար դրանով և П կետով տանում են մեծ շրջան, որը կոչվում է տվյալ լու- սատուիլուսատուի լայնության շրջան։․ Կոորդինատ–ներիցԿոորդինատներից մեկը խավարածրի ու լուսատուի միջև ընկած լայնության շրջանի աղեղն է և կոչվում է խավարածրային լ ա յ ն ու թ յ ու նլայնություն (Pβ)։ Մյուս կոորդինա–տը՝կոորդինատը՝ խավարածրային երկայ- ն ու թ յ ու ն ըերկայնությունը (Xλ), խավարածրի yMγM աղեղն է՝ 7δ կետից մինչև տվյալ լուսատուի լայ–նության շրջանը և չավւվումչափվում է ԱրևգակիԱրեգակի տարեկան շարժման ուղղությամբ։ Խա- վարածրայինԽավարածրային կոորդինատները, սովորա–բար, օգտագործվում են արեգակնային համակարգի մարմինների շարժումներն ուս ոււաա սիրելիս։ Գալակտիկական համա¬ կա ր գ ու մ հիմնական շրջանը BDB՝ գալակտիկայի հասարակա–ծը ն է» այսինքն՝ երկնոլորտի մեծ շըր- ջանը, որը զուգահեռ է Երկրից երևացող Ծիր կաթնի սիմետրիայի հարթությանը և գալակտիկայի հարթության հետ կազմում է 62° անկյուն, բևեռը՝ այդ շրջանի G բևեռը (G և G՝ գալակտիկայի բևեռներն են, նկ․ 4)։ Գալակտիկայի հա–սարակածի դիրքը երկնոլորտի վրա կա–րելի է որոշել միայն մոտավոր ճշտու–թյամբ։ Սովորաբար, այն տրվում է հս․ նեռի հասարակածային կոորդինատնե–րով՝ a= 12 Ժ 49 71 և Ց = +27°, 4 (1950-ի համար)։ a լուսատուի դիրքը որոշելու համար դրանով և G բևեռով տանում են մեծ շրջան, որը կոչվում է գալակտիկա–կան լայնության շրջան։ Կոորդինատնե–րից մեկը գալակտիկայի հասարակածի ու լուսատուի միջև ընկած այդ շրջանի աղեղն է և կոչվում է գալակտիկական լ ա յ ն ու թ յ ու ն (b)։ Մյուս կոորդինա–տը գալակտիկական երկայ- ն ու թ յ ու ն ն է (/), որը գալակտիկայի հասարակածի ու երկնային հասարակածի հատման D կետի և լուսատուի գալակտի–կական լայնության շրջանի միջև ընկած գալակտիկայի հասարակածի DM աղևղն է։ Գալակտիկական երկայևությունը փո–փոխվում է ուղղակի ծագումների աճման ուղղությամբ։ D կետի ուղղակի ծագումը 18 ժ 49 ր Է։ Գալակտիկական կոորդինատ–ներն օգտագործվում են գալակտիկայի կառուցվածքն ու անդամների շարժումներն ուսումնասիրելիս։ Առաջին երևք համա–կարգերի կոորդինատները որոշվում են դիտումներից, իսկ խավարածրային և գա–լակտիկական կոորդինատներն ստացվում են հասարակածայինից։