Վիքիպեդիա

«Բռնո»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (13) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 66.
== Պատմություն ==
[[Պատկեր:View of Brno in the year 1700.jpg|175px|մինի|ձախից|Բռնոյի տեսքը 1700 թվական]]
Առաջինը հիշատակվում է [[XI դար|XI դարում]]ում, որպես ամրոց (Բռնոյի տարածքը սկսել է բնակեցվել դեռևս [[V դար|V դարից]]ից):։ Քաղաքի անվան ծագումը ունի մի քանի տարբերակներ:տարբերակներ։ Առաջինի համաձայն, այն ծագում է [[Սլավոնական գիր|սլավոնական]] «բրնիտի» բայից (ամրացնել, պաշտպանել), մեկ ուրիշի համաձայն` բլուր բառից, իսկ երրորդի համաձայն`կելտական Էբուրոդունոն քաղաքի խեղաթյուրված անունն է:է։
 
Քաղաքը ուներ պաշտպանիչ դեր մինչև [[XIX դար|XIX դարի]]ի կեսերը, Շպիլբերյան ամրոցը` Բռնոյում, [[Ավստրո-Հունգարիա|Ավստրո-Հունգարիայի]]յի այն ժամանակների ամենահայտնի բանտերից մեկն էր (գոյատևել է մինչև [[1858]] թվականը):։
 
[[XII դար|XII դարի]]ի վերջերին քաղաքը դառնում է Պրժեմիսլովիչների դքսության կենտրոնը, [[1243]] թվականին Բռնոն ստացավ թագավորական անկախ քաղաքի իրավունք, իսկ [[XIII դար|XIII դարի]]ի վերջերում դարձավ մորավիան նստավայր։ [[XIV դար|XIV դարից]]ից տեղական ինքնակառավարման հարցերը սկսեցին լուծել մորավիան զրույց հավաքները, որոնք կազմակերպվում էին երկու տարին մեկ անգամ Բռնոյում։ Հուսիստների ապստամբության ժամանակ քաղաքը հավատարիմ մնաց թագավորին։ [[1454]] թվականին Լադիսլավ Պոգրոբեկի հրամանով քաղաքից աքսորվեցին բոլոր [[Հրեաներ|հրեաներըհրեաներ]]։ը։
Գաբսբուրգների ապագա տարածքը դառնալով ([[1526]]—[[1918]] թվական), Բռնոն հանդիսանում էր Մորավիայի էկոնոմիկ և մշակութային կենտրոն (Բռնոյի վրա լավ է անդրադարձել նրա աշխարհագրական դիրքը)՝ քաղաքում ամեն տարի անց էին կացվում բազմաթիվ միջազգային հանդիսություններ։ Մորավիայի մայրաքաղաք է եղել մինչև [[1619]] թվականը։
 
[[Երեսնամյա պատերազմ|Երեսնամյա պատերազմի]]ի ժամանակ երկու անգամ ( [[1643]] և [[1645]] թվականներին) գրոհվել է շվեդների կողմից։
[[Պատկեր:Veduta z obléhání Brna Švédy v roce 1645.jpg|225px|մինի|աջից|1645 թվականին շվեդների դեմ պայքարը]]
[[1742]] թվականին քաղաքը չհանձնվեց նաև պրուսյան զորքերին։ [[1777]] թվական այն դարձավ եպիսկոպոսության կենտրոնը։
Տող 79.
XIX դարում տեղի ունեցավ արդյունաբերության ձևավորումը՝ Բռնոն դարձավ Չեխիայի կարևորագույն քաղաքներից մեկը։ [[1899]] թվականին Բռնոն ստացավ իր համալսարանը (Տեխնիկական համալսարանը)։
 
[[1918]] թվականին քաղաքը մտավ [[Չեխոսլովակիա|Չեխոսլովակիայի]]յի կազմի մեջ։ Շատ մեծ ավերածություններ է տարել [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի]] ժամանակ, մասնավորապես անգլո–ամերիկյան ինքնաթիռների ռմբակոծություններից։ Ազատագրվել է [[1945]] թվականի [[ապրիլի 26]]–ին Ուկրաինական 2-րդ ճակատի զորքերի կողմից Բրատիսլավա–Բռնովյան գործողությունների ժամանակ։ 1945 թվականից հետո Բենեսի հրամանագրերի համաձայն գերմանացիների մեծ մասը արտաքսվել են։
 
== Բնակչություն ==
Բռնոյի բնակչության թվաքանակները [[1869]]-[[2009]] թվականներին
 
{|class="wikitable"
Տող 123.
|}
== Կլիմա ==
Բռնո քաղաքւմ կլիման բարեխառն ցամաքային է՝ թե ամռանը, թե՝ ձմռանը։ Միջին տարեկան ջերմաստիճանը՝ 9,4 &nbsp;°C, մաքսիմումը՝ 36,2 &nbsp;°C, մինիմումը՝ −26,4 &nbsp;°C. Ամառվա ընթացքում միջին ջերմաստիչանը՝ 17,8 &nbsp;°C, ձմռանը՝ −1,0 &nbsp;°C.<ref>[http://www.brno.cz/index.php?nav01=2222&nav02=8&lan=ru Официальный сайт г. Брно]</ref>
* Օդի միջին տարեկան ջերմաստիճանը՝ 9,1 &nbsp;°C
* Հարաբերական խոնավությունը՝ 75,0 %
* Քամու միջին արագությունը՝ 3,4 մ/վ
Տող 190.
| նոյ_միջ = 4.7 |
| դեկ_միջ = -0.3 |
| տարի_միջ = 9.7 |
 
| հունվ_միջ_նվազ = -3.9 | հունվ_միջ_առավ = 1.3
Տող 219.
Քաղաքում գործում է «Տուրժանի» օդանավակայանը (չեխերեն Tuřany)։ [[2007]] թվականին ամենահայտնի ուղղություններն էին՝ [[Լոնդոն]], [[Պրահա]], Ժիրոնա ([[Իսպանիա]]) և [[Մոսկվա]], ուր գնացել են ավելի քան 168 հազար մարդ։
 
Քաղաքը գտնվում է խոշոր մայրուղիների խաչմերուկում մինչև [[Պրահա|Պրահան]]ն և մինչև [[Բրատիսլավ|Բրատիսլավան]]ան (Սլովակիա)։ Քաղաքի միջով է անցնում եվրոպական երթուղին։
 
Քաղաքային տրանսպորտը ներկայացված է տրամվայով, տրոլեյբուսով (երկրում ամենամեծ ցանցը), ավտոբուսով և տաքսիներով։ Քաղաքի և հասարակական վարչակազմը քննարկում են ծրագրերը ստեղծել մասամբ երկաթուղային թեթև տրամվայ–մետրոտամ։
Տող 232.
=== Պատկերասրահներ ===
[[Պատկեր:Moravian Gallery.jpg|150px|մինի|ձախից|Մորավյան պատկերասրահ]]
Բռնոյի ամենամեծ գեղարվեստական պատկերասրահը Մորավյան պատկերասրահն է, ով իր ողջտարածքովմեկ լցված է լեգենդար նկարներով և իր մեջ պահպանում է ավանդական մշակույթի նմուշները սկսած [[1817]] թվականից:թվականից։ Ժամանակակից մշակույթի ցուցահանդեսում մասնագիտանում է «Քաղաք Բռնոյի մշակույթի տուն», որի նախատիպը «Պատկերասրահ G99» է:է։ Մշակութային ևս մի կենտրոն է «Քաղաք Բռնոյի մշակութային կենտրոն» (պատանիների ցուցասրահ, «Գրասենյակ» ցուցասրահ և «Բարի աշխատավորի մոտ» ցուցասրահ):։ Վաննիեկի անվան ցուցասրահը` տարածք արտաքաղաքային «Վանկովկի»-ում («Վանկովկի» ցուցասրահ), իրենից ներկայացնում է ցուցադրություններ, հյուրընկալություններ, շուկաներ կազմակերպելու հարմար վայր:վայր։
 
=== Թանգարաններ ===
[[Պատկեր:Palác Šlechtičen of Moravian Museum in Brno-Center.jpg|175px|մինի|աջից|Թանգարան Բռնոյում]]
Բռնո քաղաքի ամենահայտնի թանգարաններից է «Մորավյան հողի» թանգարանը,որին է պատկանում Դիտրիխշտեյնյան ամրոցի, Եպիսկոպոսյան պալատի, Մենդելիանումի, «Անթրոպոս» գաղտնի պավիլիոնի շենքերը:շենքերը։ Քաղաքում գործում են նաև «Քաղաք Բռնոյի թանգարան», «Բռնոյի տեխնիկական թանգարան» և «Ռոմանական մշակույթի թանգարան»:։
 
=== Գրադարաններ ===
[[Պատկեր:Library Jiri Mahen in Brno.JPG|150px|մինի|ձախից|Յիրի Մահեն գրադարանը]]
Բռնոյում է գտնվում «Մորավյան հողի» և քաղաքայի հասարակական «Բռնոյի Յիրժիխ Բագենի» գրադարանը իր մասնաճյուղերով:մասնաճյուղերով։
 
=== Փառատոններ ===
[[Պատկեր:Ignis Brunensis 2010 Montage 1.jpg|250px|մինի|աջից|Բռնոյի հայտնի հրավառությունը]]
Բռնո՝ քաղաք [[Եվրոպա|Եվրոպայի]]յի կենտրոնում, հայտնի ամենից առաջ իր «Իգնիս Բրունենսիս» հրավառությունների շքերթով։ Հունիսից մինչև սեպտեմբեր Բռնոյի կենտրոնում անց է կացվում մշակութային [[ամառ]], կազմված թատերական փառատոններից, որտեղ էլ բեմադրվում են Շեքսպիրի պիեսներից սկսած մինչև հատվածներ ժողովրդական տոներց։ Օգոստոսին ամեն տարի անց են կացվում Բռնոյի Օրեր՝ [[1645]] թվականին շվեդների հարձակմումից խույս տալու առիթով։ Իհարկե, բեմադրվում են այնպիսի ներկայացումներ, որոնք պարզ արտահայտում են այդ դարաշրջանի պատերազմական տեսարանները։ Բռնոյում անց են կացվում տարեկան երկու սիմֆոնիկ երաժշտության փառատոններ՝ Միջազգային երաժշտական փառատոնը Բռնոյում, 1965 թվականին հայտնի նույն անունով և Միջազգային երաժշտական «Շտիլբերգ» փառատոնը բաց երկնքի տակ։ Բազմաժանր «Semtex Culture» փառատոնը՝ ներկայացնում է հայտնի երիտասարդական երաժշտություն և «Alternativa Brno» փորձարարական երաժշտական փառատոնը՝ արտացոլող ժամանակակից ալտերնատիվ հոսքը։ [[2001]] թվականին ամենամյա միջոցառում դարձավ փուչիկներով և աէրոստատներով «Baloon Jam» կոչվողթռիչքը։
 
=== Սպորտ ===
[[Պատկեր:Warm up lap start, Formula Renault 3.5 Series, 2010 Brno WSR.ogv|175px|մինի|ձախից|Բռնոյի Մայրուղու ավտոդրոմի մրցումները]]
Բռնոյում գործում է երկրպագուների հին ավանդույթ։ Ֆուտբոլին հաճախումները ռեկորդակիր էին ոչ միայն [[Չեխոսլովակիա|Չեխոսլովակիայի]]յի, այլ նաև անկախ [[Չեխիա|Չեխիայի]]յի համար։ [[2001]] թվականին գլխավոր մարզադաշտի կատաստրոֆիկ վիճակի պատճառով ֆուտբոլային ակումբը տեղափոխվեց Լուժանիկից դեպի մարզադաշտ՝ Սերբիական փողոցի վրա գտնվող։ Ֆուտբոլի երկրպագուներին կվերակենդանացնի նոր մարզադաշտը, որը կկանգնացվի Լուժանիկի փոխարեն և ունենա հնարավորություն տեղավորելու 30 000 մարդ։
[[Պատկեր:All layouts of the Masaryk Circuit (Brno Circuit) between 1930 and today combined.png|225px|մինի|աջից|Բռնոյի Մայրուղու ավտոդրոմի հատակագիծը]]
Նաև Բռնոյից մի փոքր հեռու գտնվում է Բռնոյի Մայրուղի ավտոդրոմը, որտեղ կայանում են MotoGP–ի, FIA GT–ի, WTCC–ի և Formula 2–ի էտապները։
Տող 259.
կառուցված XVII դարերում, այստեղ թաղված են արիստոկրատ տոհմեր)։ Կենտրոնական մասը (հետիոտների մասը) պուրակների օղակը շրջապատող, կառուցված [[1860]]-ական թվականներին քանդված ամրոցների պատերի տեղում, հետագայում արդեն բնակելի շենք [[XIX-րդ դար|XIX]] և [[XX-րդ դար|XX]] դարերում։ Քաղաքի հյուսիս–արևելքում և հարավ–արևելքում տեղակայված են արդյունաբերական տարածքներ։ Քաղաքի վերակառուցման պլանը հաստատվել է [[1945]] թվականին։
 
XX դարի հիանալի ճարտարապետական կառույց է Օպերային թատրոնը, Միջազգային արդյունաբերական տոնավաճառների տարածքները, Տուգենդգատ վիլլան (կառուցված է [[1929]]—[[1930]] թվականներին Միս վան դեր Ռոե ճարտարապետի կողմից, [[ՅՈՒՆԵՍԿՈ |ՅՈՒՆԵՍԿՈ]]–ի հսկողության տակ է)։
 
Օգոստոսյան տաճարում իր փորձերն է կատարել [[Գրեգոր Մենդել|Գրեգոր Մենդելը]]։ը։
 
Բռնոյի մոտակայքում է գտնվում Սլովակների գյուղը, որտեղ տեղի է ունեցել հայտնի Աուստրելիցկյան կռիվը։
Տող 275.
* [[Մենդել Գրեգոր Յոհանն]] ([[1822]]—[[1884]]) — Ավստրիայի կենսաբան, գենետիկայի հիմնադիրը
* [[Միկշիչեկ Մետվեյ]] ([[1815]]—[[1882]]) — [[գրող]], ազգագրագետ և հայտնի գործիչ
* [[Պլուգարժ Զդենեկ]] ([[1913]]—[[1991]]) — չեխ գրող, հրապարակախոս, դրամատուրգ և [[սցենարիստ]]:։ Չեխոսլովակիայի ազգային արվեստի գործիչ
* [[Ռոսոլ Լուկաշ]] ([[1985]]) — թենիսիստ
* [[Լուցիա Շավարժովա]] ([[1987]]) — թենիսիստկա <ref>[http://www.lucie-safarova.com/cz/about-lucie/ Биография]</ref>
Տող 317.
|}
 
Բռնոյի անունով անվանել են [[1890]] թվականին հայտնաբերված [[աստերոիդ]] [[(290) Բրունա]]:։
[[Պատկեր:Brno - panorama I.jpg|950px|մինի|կենտրոն]]
[[Պատկեր:Brno (panorama).jpeg|950px|մինի|կենտրոն]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բռնո» էջից