«Ռուդաքի»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ռուդաքի''', (ամբողջական անուն՝ {{lang-fa|ابو عبدالله جعفر ابن محمد رودکی}}, {{lang-tg|Абуабдуллоҳ Ҷаъфар ибни Муҳаммад Рӯдакӣ}}՝ ''Աբու Աբդալլահ Ջաֆար իբն Մոհամմադ Ռուդաքի'') հայտնի [[բանաստեղծ]], [[երաժիշտ]] և [[երգիչ]]:։ Ստացել է լավ կրթություն. տիրապետել է [[արաբերեն]]ին, հրաշալի գիտեր [[Ղուրան]]ը:ը։ Ավելի քան 40 տարի գլխավորել է [[Բուխարա]]յի Սամանիների արքունիքին կից բանաստեղծների խումբը. արժանացել է մեծ փառքի և հարստության:հարստության։ Ըստ ավանդության՝ ի ծնե կույր է եղել, սակայն ենթադրվում է, որ կրոնական-աղանդավորական հայացքների համար կյանքի վերջին տարիներին կուրացրել են և հեռացրել [[պալատ]]ից: ից։

Ռուդաքիի գրական հսկայական ժառանգությունից (130 հզ. բանաստեղծություն) պահպանվել են 1000 [[բեյթ]] (երկտող բանաստեղծություն), 2 քասիդ (բանաստեղծության տեսակ արևելյան պոեզիայում)՝ «[[Գինի|Գինու]] մայրը» ([[933]] թվական) և ինքնակենսագրական` «Ծերունական կասիդա», 2 մարսիա (եղերերգ), առանձին բեյթեր՝ «Սինդիբադնամե» ու «Արեգակի շրջապտույտը» բանաստեղծություններից, «[[Քալիլա և Դիմնա]]» առակագրքից ([[932]] թվականին թարգմանել է արաբերենից):։

[[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական գերիշխանության]] դեմ մղված պայքարում կարևորել է ազգային լեզվի՝ [[պարսկերեն]]ի նշանակությունը. Ռուդաքին առաջինն է գրել ժողովրդին հասկանալի լեզվով:լեզվով։ Նրա ստեղծագործությունները շաղախված են ժողովրդական բառ ու բանով և հագեցած կենսափիլիսոփայական ընդհանրացումներով:ընդհանրացումներով։ Ռուդաքին [[երգ|երգել]]ել է բնությունը, սիրած էակի գեղեցկությունը, սիրո վեհությունը, [[գինի|գինու]] զվարթացնող ուժը:ուժը։ Խոհափիլիսոփայական բեյթերում և քասիդներում անդրադարձել է աշխարհի ունայնությանը, արժևորել գիտելիքը, խրախուսել բարեգործությունը:բարեգործությունը։

Ռուդաքին, լինելով արքունական բանաստեղծ, գովերգել է ավատատիրական իրականությունն ու իշխանավորներին, թեպետ համարձակորեն քննադատել է նաև կյանքի անարդարությունները, կոչ է արել առողջ բանականության ու գիտության միջոցով հաղթահարել չարիքի բուն պատճառները՝ ագահությունը և շահամոլությունը:շահամոլությունը։

Ռուդաքիի ստեղծագործության մեջ են առաջին անգամ հանդիպում մասնավի (պոեմ), [[կասիդա]], կիտա (մենառիթմային բանաստեղծություն), ռուբաի (քառյակ) արևելյան, հատկապես [[արաբական բանաստեղծություն|արաբական]] և պարսկական բանաստեղծական ձևերը:ձևերը։ Բանաստեղծի լեզուն պարզ է, պատկերավոր ու երաժշտական. նրա ոճն անվանել են «ռուդաքիավար» (այլ կերպ՝ [[Խորասան]]ի կամ [[Թուրքեստան]]ի), որը պահպանվել է մինչև [[XII դար]]ը:ը։

Ռուդաքիի գործերից հայերեն թարգմանել են [[Վահագն Դավթյան]]ը, [[Սերգեյ Ումառյան]]ը, [[Միքայել Հարությունյան]]ը, [[Շողիկ Սաֆյան]]ը, [[Մկրտիչ Խերանյան]]ը, [[Արամայիս Սահակյան]]ը:ը։

Ռուդաքիի ենթադրյալ գերեզմանի վրա կառուցվել է դամբարան:դամբարան։ Նրա անունով կոչվել են խառնարան Փայլածու (Մերկուրի) մոլորակի վրա, [[Դուշանբե]]ի (Տաջիկստան) գլխավոր պողոտան, [[Սամարղանդ]]ում և Դուշամբեում կանգնեցվել են հուշարձանները:հուշարձանները։