«Բոնն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Arman musikyan տեղափոխեց էջը «Բոն»-ից «Բոնն»: Ավելի ճիշտ անվանում
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Բնակավայր
| կարգավիճակ = քաղաք
| հայերեն անվանում = ԲոնԲոնն
| բնօրինակ անվանում = Bundesstadt Bonn
| ենթարկում = Գերմանիա
| երկիր = Գերմանիա
| պատկեր = BonnÜbersicht.jpg
| պատկերի նկարագրում = Բեթհովենի հուշարձանը, Villa Hammerschmidt-ը, ԲոնիԲոննի տեսարանը, Ընտրական պալատը, ԲոնիԲոննի համալսարանը
| զինանշան = Wappen-stadt-bonn.svg
| զինանշանի լայնություն =
Տող 61.
| կայք = [http://www.bonn.de/ www.bonn.de]
}}
'''ԲոնըԲոննը''' [[Հռենոս (գետ)|Հռենոս]] գետի ափին կառուցված քաղաք է [[Գերմանիա]]յում՝ [[Հռենոս-Վեսթֆիլիա]]յում: Բնակչությունը 309,869 մարդ է: Քաղաքը Գերմանիայի նախագահի երկրորդ պաշտոնական տարածքն է, [[Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն|Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության]] 8-րդ պատգամավորների նստավայրն է: ԲոնըԲոննը գտնվում է Հռենոս-Ռուրից հարավ: Գերմանիայի ամենաընդարձակ մետրոպոլիտեն ունեցող տարածքն է:
 
Կառուցվել է [[1-ին դար|1-ին դարում]]՝ որպես [[Հռոմեական կայսրություն|հռոմեական]] նստավայր: ԲոնըԲոննը Գերմանիայի ամենահին քաղաքներից է: [[1597]]-[[1794]] թվականներին ԲոնըԲոննը եղել է [[Քյոլն]]ի ընտրազանգվածի մայրաքաղաքը: [[1949]] թվականին Խորհրդարանը ընդունեց [[Գերմանիայի սահմանադրություն]]ը ԲոննումԲոնննում: Մինչ [[Բեռլին]]ը խորհրդապես էր կոչվում մայրաքաղաք, [[1949]]-[[1990]] թվականներին ԲոնըԲոննը արևմտյան Գերմանիայի փաստացի մայրաքաղաքն էր: [[1990]]-[[1999]] թվականներին, երբ [[Բեռլինի պատ]]ը փլուզվել էր, ԲոնըԲոննը դարձավ կառավարության նստավայրը:
 
Երկու կազմակերպություններ՝ «Deutsche Post DHL»-ը և «Deutsche Telekom»-ը տեղակայված են ԲոնումԲոննում: Այն հայտնի է որպես [[Միացյալ Ազգերի Կազմակերպություն|Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության]] 19 համալսարաններով, ինչպես նաև [[ԲոնիԲոննի համալսարան]]ով:
 
[[Պատկեր:Beethoven.jpg|100px|մինի|Աշխարհահռչակ կոմպոզիտոր [[Լյուդվիգ վան Բեթհովեն|Լյուդվիգ վան Բեթհովենը]], ում ծննդավայրն է ԲոնըԲոննը]]
 
== Պատմություն ==
Տող 73.
Քաղաքի պատմությունը թվագրվում է [[Հռոմեական կայսրություն|Հռոմեական ժամանակաշրջանին]]: Մոտ [[11-րդ դար]]ում հռոմեական բանակը հայտնվում է փոքր տարածքում տեղակայվելու, որը համարվում էր քաղաքի պատմական հատվածը: Ավելի շուտ բանակը վերակազմավորել էր գերմանական ցեղական խմբին՝ [[Ուբի|Ուբիին]] ({{lang-en|Ubii}}): Տարածքի համար հաստատված «Bonna» անունը կարող է կապված լինել տեղում բնակված Էբերունների գերմանական տոհմի անվան հետ։
 
[[11-րդ դար|11-րդ]] և [[13-րդ դար|13-րդ]] դարերում՝ [[Գերմանական Ազգի Սրբազան Հռոմեական կայսրություն|Գերմանական կայսրության]] տարիներին, ստեղծվում է ԲոնիԲոննի ռոմանական արվեստը, և [[1597]] թվականին ԲոնըԲոննը դարձավ [[Քյոլնի արքպիսկոպոս]]ի նստավայրը: Քաղաքը սկսեց ավելի մեծ ազդեցություն թողնել և արագորեն աճել: [[Օգյուստ Քլեմեն]]ը հանձնարարեց կատարել [[բարոկկո]] ոճի շինությունների շարքի վերանորոգման աշխատանքներ, որոնք այժմ էլ հաղորդում են քաղաքին առանձնահատյություններ: Մեկ այլ հիշարժան թագավոր է [[Մաքս Ֆրանց]]ը, ով կառավարել է [[1784]]-[[1794]] թվականներին և հիմնադրել է ԲոնիԲոննի դպրոցը: Որպես հավելում՝ նա երիտասարդ [[Լյուդվիգ վան Բեթհովեն]]ի հովանավորն էր:
 
[[1794]] թվականին քաղաքը դարձավ [[Ֆրանսիական Կայսրություն|Ֆրանսիական առաջին Կայսրության]] մասը: [[1815]] թվականին Նապոլոնական պատերազմի հետևելով՝ ԲոնըԲոննը դարձավ [[Պրուսիայի թագավորություն|Պրուսիայի Թագավորության]] մասը: Այն կառավարվում էր Պրուսական [[Հռենոս (թագավորություն)|Հռենոսի]] թագավորության կողմից, սակայն մտնում էր Գերմանական Կայսրության կազմում: ԲոննԲոննն այս ժամանակահատվածում ոչ էական դեր էր կատարում:
 
[[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի]] ժամանակ ԲոնըԲոննը կատարում էր ռազմական մեծ դեր իր ռազմավարական հարմար դիրքի շնորհիվ: Այն գտնվում էր Ռայն գետի մոտ, ինչը բնական խոչընդոտ էր համարվում գերմանական տարածքներ ներթափանցելու դեմ:
 
[[Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի]] ընթացքում ԲոնըԲոննը Բրիտանական գաղութ էր, իսկ [[1949]] թվականին փաստացի դարձավ նոր ձևավորված [[Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն|Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության]] մայրաքաղաքը: Այսպիսի ժամանակավոր մայրաքաղաքները սերտորեն կապված են պատմության հետ: Սակայն Գերմանիայի կանցլեր [[Ադենյուր|Ադենյուրը]] և այլ առաջատար քաղաքական գործիչներ առաջարկեցին Բեռլինը դարձնել մայրաքաղաք և զգացին, որ [[Ֆրանկֆուրտ|Ֆրանկֆուրտի]] և [[Համբուրգ|Համբուրգի]] նման մայրաքաղաքների դիրքը ենթադրում էր մայրաքաղաք լինելու մշտականությունը և արևմտյան Գերմանիայի վերամիավորումը:
 
Համեմատաբար փոքր չափերի պատճառով ԲոնըԲոննը հաճախ կատակով նշվում է որպես «'''B'''undeshauptstadt '''o'''hne '''n'''ennenswertes '''N'''achtleben» (Դաշնային մայրաքաղաք առանց արժանի անվան) կամ որպես ''«'Bundesdorf»''' (Դաշնային գյուղ): [[Սառը պատերազմ|Սառը պատերազմից]] հետո ԲոնումԲոննում է գտնվում [[Ամերիկայի դեսպանատուն|Ամերիկայի դեսպանատունը]], որն ունի հազարավոր մարդկանցից բաղկացած անձնակազմ:
 
[[Գերմանիայի վերամիավորում|Գերմանիայի վերամիավորումից]] ([[1990]]) հետո Բեռլինը կրկին դարձավ Գերմանիայի մայրաքաղաքը: Սակայն դա չէր նշանակում, որ քաղաքական կառույցները նույնպես պետք է տեղափոխվեն: Առաջարկվեց դրանք պահպանել ԲոնումԲոննում:
 
Թեժ բանավեճից հետո Գերմանիայի պառլամենտը՝ [[Բունդեստագ|Բունդեստագը]] [[1991]] թվականի [[հունիսի 20]]-ին տեղափոխվեց Բեռլին: Քվեարկությունը մեծ տարածում գտավ տարածաշրջանում՝ հարավում և արևմուտքում օրենսդիր մարմինները կողմ էին կառավարության՝ ԲոնումԲոննում մնալուն, իսկ հյուսիսում և արևելքում՝ Բեռլինում մնալուն:
 
Մինչ կառավարությունը տեղափոխվում էր Բեռլին, պատգամավորներից շատերը շարունակում էին մնալ ԲոնումԲոննում և գնում Բեռլին միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում: Չկար ոչ մի պլան այս բաժինները տեղափոխելու համար, ուստի ԲոնըԲոննը ոչ պաշտոնապես կոչվեց Գերմանիայի երկրորդ մայրաքաղաք: ԲոնումԲոննում մնում էին 8,000 դաշնային բյուրոկրատական կառավարիչներ՝ 18,000-ից:
 
<gallery>
image:Uno HQ Langer Eugen.jpg|ՄԱԿ-ի կենտրոնը
image:Bonn old ruins.jpg|ԲոնիԲոննի հին կառույցներից
image:Altes Rathaus Bonn.jpg|Հին քաղաքի պալատ (տեսարանը՝ շուկայից)
</gallery>
 
== Հիմնական տեսարժան վայրերը ==
Բեթհովենի ծննդավայրը տեղակայված է Բոնգասսում՝Բոննգասսում՝ շուկայի մոտ: Շուկայի դիմաց Հին քաղաքի պալատն է՝ կառուցված [[1737]] թվականին՝ [[ռոկոկո]] ոճում: Այն օգտագործվում է քաղաքի հյուրերի ընդունելության համար: Այն նաև քաղաքապետի նստավայրն է: Դրա մոտ է գտնվում «Kurfürstliches Schloss»-ը, որը կառուցաված է որպես թագավորանիստ և այժմ այն [[ԲոնիԲոննի համալսարան|ԲոնիԲոննի համալսարանի]] հիմնական շենքն է:
 
«Poppelsdorfer Allee»-ը միավորում է «Kurfürstliches Schloss-ը Poppelsdorfer Schloss»-ին, այն ստեղծվել է [[18-րդ դար|18-րդ դարի]] առաջին կեսին, և նրա հիմքն այժմ բուսաբանակն այգի է: Այդ առանքը ընդհատվել է «Bonn Hauptbahnhof» երկաթուղային գծի պատճառով: Շինությունը ապամոնտաժվել է [[1883]]-[[1884]] թվականներին:
 
Բեթհովենի հուշարձանը կանգնած է Münsterplatz-ում՝ [[ԲոնիԲոննի աշտարակ|ԲոնիԲոննի աշտարակում]], որը Գերմանիայի ամենահին եկեղեցիներից է:
 
Քաղաքի ամենաբարձր 3 շենքերը Bonn-Venusberg-ի «WDR» ռադիոկայանը, Փոստ աշտարակը՝ «Գերմանական ամրոց» կոչվող և «Langer Eugen» կառավարության նստավայրը, որն այժմ «UN Campus»-ի նոր նստավայրն է:
Տող 106.
<gallery?
image:Godesburg 2 db.jpg|Գոդեսբուրգի բերդը
image:Bonn Hofgarten.jpg|ԲոնիԲոննի համալսարանը և դաշտային պարտեզը
image:Posttower Bonn 001.jpg|Deutsche Post շենքը
image:Bonn LangerEugen Posttower.jpg|UN Campus ընկերության շենքը
image:Bonner Münster 2010-07-07.jpg|ԲոնիԲոննի աշտարակը
</gallery>
 
Տող 134.
* Museum Mile with
** [[Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland]] (Սոլոմոն Գուգոնհեյնի՝ 2006-2008 թվականների հավաքածուի ցուցադրություններ)<ref>[http://www.kah-bonn.de/index_e.htm/ Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland ] </ref>
** [[Kunstmuseum Bonn]] (Ժամանակակից արվեստի թանգարան) ԲոնումԲոննում<ref>[http://kunstmuseum.bonn.de/start_e.htm/ Kunstmuseum Bonn] </ref>
** [[Haus der Geschichte]] (Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության պատմության թանգարան) <ref>[http://www.hdg.de/index.php?id=1&L=1/ Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության պատմության թանգարան ] </ref>
** [[Museum Koenig]] Այստեղ է տեղի ունեցել խորհրդարանի առաջին հանդիպումը:<ref>[http://de.wikipedia.org/wiki/Museum_Koenig/ Museum Koenig ] </ref>
* [[Beethoven House]], (Բեթհովենի տուն-թանգարան)<ref>[http://www.beethoven-haus-bonn.de/sixcms/detail.php/ Բեթհովենի տուն-թանգարան ] </ref>
* [[Rheinisches Landesmuseum Bonn]] (ԲոնիԲոննի տարածաշրջանային թանգարան)<ref>[http://de.wikipedia.org/wiki/Rheinisches_Landesmuseum_Bonn/ ԲոնիԲոննի տարածաշրջանային թանգարան ] </ref>
* [[Bonn Women's Museum]]
* [[August-Macke-Haus]], օգյուստ Մեքին նվիրված թանգարան
Տող 153.
== Կրթությունը ==
[[Պատկեր:Dfg.jpg|մինի]]
ԲոնիԲոննի համալսարանը Գերմանիայի ամենամեծ համալսարաններից է: Այստեղ է տեղակայված նաև գերմանական «Deutsche Forschungsgemeinschaft» համալսարանի հետազոտական համալսարանը:
 
Բոնի՝Բոննի՝ նախկինում գործած համալսարանները
* [[Aloisiuskolleg]]
* Amos-Comenius-Gymnasium
Տող 170.
 
== Շրջաններ ==
ԲոնիԲոննի շրջանում ապրում է մոտ 70,000 մարդ: Այն բաժանված է մի քանի մասի՝
* Բեդ Գոդեսբերգ
* Բյուել
* Բոնն
* Բոն
* Հարթբերգ
<gallery>
image:Bonn Stadtbezirke.png|ԲոնիԲոննի շրջանները
image:Bonn Stadthaus.jpg|«Ստադհաուս» քաղաքային սրահ
image:Karneval Bonn 2006.jpg|Դիմակահանդես ԲոնումԲոննում 2006 թվականին
</gallery>
 
[[Պատկեր:Bonn from the ISS.jpeg|100px|մինի|ԲոնիԲոննի տրանսպորտային ցանցը]]
 
== Համայնքներ ԲոնումԲոննում ==
{| class="wikitable"
|-
Տող 200.
|}
 
[[Պատկեր:General view over bonn.jpg|1000px|կենտրոն|մինի|ԲոնԲոնն քաղաքի տեսարանը]]
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Բոնն» էջից