«Դեմոկրատական սոցիալիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Նոր էջ ««ԴԵՄՈԿՐԱՏԱԿԱՆ ՍՈՑԻԱԼԻԶՄ», ռեֆոր–միստական տեսություն, ըստ որի սոցիա–լիզմը արդի դարաշրջանում կո...»: |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[File:Marx4.jpg|thumb|100px|Կառլ Մաքս]]
[[Պատկեր:John Maynard Keynes.jpg|thumb|100px|Ջոն Մեյնարդ Քեյնս]]
[[Պատկեր:Bernst1.jpg|thumb|100px|Էդուարդ Բերնշտեյն]]
'''Դեմոկրատական Սոցիալիզմ''', ռեֆորմիստական տեսություն, ըստ որի սոցիալիզմը արդի դարաշրջանում կորցնելով դասակարգայինպրոլետարական բնույթը, դասակարգերի «հաշտության» հիման վրա վերածվել է «ընդհանուր դեմոկրատական» հոսանքի, իսկ մարքսիզմլենինիզմը սոցիալիստական, [[Կոմունիստ (այլ կիրառումներ)|կոմունիստական]] շինարարության, բանվոր դասակարգի հեղափոխական պայքարի իրականացման ընթացքում դարձել է «սոցիալիզմից կտրված ճյուղ»։ Դասակարգային բովանդակությամբ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ» աջ օպորտունիզմի ն ռնիզիոնիզմի հակակոմունիստական միտումների հետևողական արտահայտությունն է, աջ սոցիալ դեմոկրատիայի գաղափարական հիմքերի տրամաբանական զարգացումը (Ավստրոմարքսիզմ, Օպորտունիզմ, Ռևիզիոնիզմ, Աջ սոցիաիստներ)։
== Հասկացություն ==
«Դեմոկրատական սոցիալիզմ» հասկացությունը ռեֆորմիստական գրականության մեջ գործածվում է [[19-րդ դար]]ի վերջերից։ Դրանով նշանաբանվել է «պետական սոցիալիզմի» ուղղություններից մեկը, որը բուրժուադեմոկրատական պետությունը նախընտրում էր միապետությունից։ [[20-րդ դար]]ի սկզբներից սոցիալդեմոկրատիայի աջ առաջնորդները առաջ են քաշում [[կոմունիզմ]]ին հակադրվող սոցիալիզմի իրենց ըմբռնումը։
«Դեմոկրատական սոցիալաիզմ» հանդես է գալիս պրոլետարիատի [[դիկտատուրա]]յի դեմ, ռևիզիայի է ենթարկում մարքսլենինյան հայացքները կապիտալիստական հասարակության մասին։ [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ]]ից հետո պետական մոնոպոլիստական կապիտալիզմի զարգացման նոր երևույթները, որոնք հատկապես պայմանավորված են գիտատեխնիկական հեղափոխությամբ, ներկայացվում են որպես կապիտալիզմի «ձևափոխություն»։
== Գաղափարախոսություն ==
Մինչև [[1950]] թվականը ձևավորվեց «Դեմոկրատական սոցիալիզմ»ի արդի դոկտրինան, որը հռչակեց, այսպես կոչված՝ «մաքուր» սոցիալիստական հասարակություն, ուր կբացակայեն արտադրության միջոցների հասարակական սեփականությունը, բանվոր դասակարգի և նրա քաղաքական ավանգարդի ղեկավարությամբ իրականացվող աշխատավորների իշխանությունը, մարքսլենինյան գաղափարախոսությունը։ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ»ի տեսաբաններ Բ․ Կաուցկին ([[Ավստրիա]]), Տ․ Տեյթսքելը, Զ․ Քոուլը, Ա․ Քրոսլենդը, Տ․ Լասկին, Տ․ Մորիսոնը, Ջ․ Մտրեյչին, Մ․ Ֆիլիպսը ([[Մեծ Բրիտանիա]]), Ն․ Թոմասը ([[ԱՄՆ]]), Ֆ․ Շտեռնբերգը սոցիալիզմը մեկնաբանում են իբրև հասարակական և անձնական կյանքի բոլոր ոլորտներում կիրառվող սոցիալբարոյական իդեալ, որը ձևավորվում է ռեֆորմիստակաև միջոցառումների շնորհիվ և կոչված է յուրաքանչյուր առանձին դեպքում ապահովելու «առավել լրիվ դասակարգային ներդաշնակություն», «առավել հնարավոր համընդհանուր բարօրություն», «ազգային եկամտի առավել արդարացի բաշխում» և դրանով իսկ նպաստելու բուրժուականհասարակարգի հիման վրա և դրա շրջանակներում «տնտեսության սոցիալիստականացմանը»։
Արտադրության միջոցների հասարակական, պետական սեփականության փոխարեն՝ որպես «Դեմոկրատական սոցիալիզմ»ի հավասարազոր հիմք անհրաժեշտ է համարվում պետական հսկողությունը «[[խառը էկոնոմիկա]]յի» նկատմամբ, որը մոնոպոլիաների տիրապետության պայմաններում պետական կապիտալիստական ձեռնարկությունների կողքին տեղ է տալիս նաև մասնավոր կապիտալիստական ձեռնարկություններին ու մրցակցությանը։
Ըստ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ»ի դոկտրինայի Էկոնոմիկայի նկատմամբ բուրժուազիայի պետության վերահսկողությունը ներկայացվում է որպես սոցիալիստական միջոցառում, որի մշակումը կախված է, առաջին հերթին, «բարոյական բարեփոխումից», ռեֆորմների անցկացման մասին «ընդհանուր համաձայնության» ձեռքբերումից՝ աշխարհայացքների տարբերության պահպանմամբ, բոլոր հայացքները (բացառությամբ կոմունիզմի) հանդոլրժելու պայմաններում։ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ»ի գաղափարը դարձել է Սոցիալիստական ինտերնացիոնալի նշանաբանը։
== Դեմոկրատական սոցիալիզմի անտաջումը մարքսիզմից ==
[[1951]] թվականին Սոցիալիստական ինտերնացիոնալի [[Ֆրանկֆուրտ]]ի (ԳՖՏ) կոնգրեսի դեկլարացիան ձևականորեն ևս անջրպետվեց մարքսիզմից, իր հիմնական դոկտրինան հռչակելով «Դեմոկրատական սոցիալիզմ», որը կոչված Էր տալ բարձր զարգացած երկրներում սոցիալական հարցերի միակ հնարավոր լուծումը։ [[1970]]-ական թվականներին համար Սոցիալիստական ինտերնացիոնալի կուսակցությունները առաջ քաշեցին «սոցիալական դեմոկրատիայի» հասնելու խընդիրները։ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ» գաղափարները լայնորեն օգտագործվում են կապիտալիզմի պաշտպանության համար մոնոպոլիստա–կան կապիտալի երկրներում, սոցիալիզմի կառուցման պրակտիկայի վրա ոտնձգություններ գործելու և սոցիալիստական երկրներում կապիտալիզմը վէրականգնելու փորձերը քողարկելու համար։ «Դեմոկրատական սոցիալիզմ» տերմինը գիտական չէ, քանի որ իբրև սոցիալիզմի վերնաշենք այն ընդունում է բուրժուական դեմոկրատիայի համակարգը և հնարավոր է համարում ոչ դե–մոկրատական կառուցվածքի գոյությունը սոցիալիզմի պայմաններում։ Մինչդեռ սոցիալիզմի կառուցումը հնարավոր է միայն պրոլետարիատի դիկտատուրայի և սոցիալիստական դեմոկրատիայի պայմաններում։
== Գրականություն ==
* Լենին Վ․ Ի․, Իմպերիալիզմը որպես կապիտալիզմի բարձրագույն ստադիա, հ․ 22։
* Программные документы борьбы за мир, демократию и социализм, М․, [[1961]]; Международное Совещание коммунистических и рабочих партий․ Москва, [[1969]] (Сборник материалов), Прага, [[1969]]; Идеология совре–менного реформизма, М․, [[1970]];
* Thomas N․, Democratic socialism, N․ Y․, 1953; Sozialdemokratie in Europa, Hannover, 1966․
| |||