Վիքիպեդիա

«Ալֆրեդ Գուտշմիդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
Հաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Նոր էջ «ԳՈՒՏՇՄԻԴ Ալֆրեդ (Տերման Ալֆրեդ մարկիզ ֆոն Գուաշմիդ, 1831, Լոսքվից- 2․3․1887, Թյուբինգեն), գերմանացի ար...»:
 
No edit summary
Տող 1.
'''Ալֆրեդ Գուտշմիդ'', Հերման Ալֆրեդ մարկիզ ֆոն Գուաշմիդ, ([[1831]]-[[մարտ 2|մարտ 2]], [[1887]] թվական, Թյուբինգեն), գերմանացի արևելագետ, հայագետ։
ԳՈՒՏՇՄԻԴ Ալֆրեդ (Տերման Ալֆրեդ մարկիզ ֆոն Գուաշմիդ, 1831, Լոսքվից- 2․3․1887, Թյուբինգեն), գերմանացի արե- վելագեւո, հայագետ։ Ավարտել է Բոևնի համալսարանը։ Դասախոսել է Լայպցի- գի, Ենայի և այլ համալսարաններում։ Լատ․, գերմ․ շարադրված երկերը վերա–բերում եև Տին Արևելքի, Տունաստանի, Իրանի, Ասիայի ոչ սեմական ժողովուրդ- ների պատմությանը։ Առանձին ուսումնա–սիրություն ունի Օսրոյենեի թագավորու–թյան, Իրանի և հարևան երկրների պատ–մության մասին։ Տետազոտել է Եվսեբիոս Կեսարացու «Կանոններ»-ի հրատարակու–թյունները։ Ընդհանուր պատմությանը վե–րաբերող աշխատություններում երբեմն օգտագործել է հայկ․ սկզբնաղբյուրներ (Մովսես Խորենացի), կողմնակիորեն անդ–րադարձել Տին Տայաստանի պատմու–թյան առանձին հարցերին։ Տա յա գիտա–կան ուսումնասիրություններն ունեն բա–նասիրական բնույթ և նվիրված են գլխա¬ վորապես Մովսես իյորենացու և Ագա- թանգեղոսի աղբյուրագիտական քննու–թյանը։ խորենացու վերաբերյալ հոդվածում ենթադրել է, թե նա V դ․ պատմիչ Մովսես Խորհնացին չէ, այլ նրա անվամբ հանդես եկած մեկը, որն իր «Տայոց պատմու–թյուն՜ը շարադրել է 634—42-ի միջև։ Այս ենթադրությունը մերժել են ևետագա ուսումնասիրողները։ Գ․ կարծել Է, թե «Պիտոյից գրքի» թարգմանիչը Մովսես իյորենացին չէ, քանի որ այդ գրքի ոճը տարբերվում է ևրա ոճից։ Պատմիչի նկատ–մամբ ծայրահեղ քննադատական վերա–բերմունք է ցուցաբերել «Մովսես Ի՚որե- նացու Տայոց պատմության արժանահա–վատության մասին» (1876) աշխատության մեջ։ Այստեղ Գ․ հայ պատմիչի երկում նշում է ժամանակագրական անճշտու–թյուններ, աղբյուրների անուշադիր օգ–տագործման դեպքեր, միտումնավոր հնարանքներ, տարբերություններ հուն, աղբյուրների համեմատությամբ։ Սե- բեոսին կից Անանունի Մար֊Աբաս Կա- տինայից վերցրած հատվածը Գ․ համա–րել է Խորենացու սևագրությունը։ Նմաև կարծիքը որոշ չափով արդյունք էր Տայոց պատմության և մատենագիտության մա–սին Գ-ի ունեցած ոչ ճշգրիտ և ոչ լրիվ տեղեկությունների։ Գի դիտողություն–ները, միաժամանակ, նպաստել Են Ւարե- նացու երկի ավելի ճիշտ գնահատմանը։ Ագաթանգեղոսին նվիրված ուսումնասի–րության մեջ համեմատել է Ագաթանգեղոսի հայերեն և հուև․ օրինակները, նշել հուն, օրինակի միջանկյալ հատվածները։ Գ․ գտել է, որ հայերեն օրինակը սկզբից ևեթ շարադրված է եղել հայերենով։ Երկ․ Uber die Glaubwiirdigkeit der Arme- nischen Geschichte der Moses von Khoren, Lpz․, 1876 (հայերեն փոփոխված վերնագրով թրգմ․ «Բազմավեպ», 1877)։ Agathangelos, Lpz․, 1877 (հայերեն փոփոխված վերնագրով թրգմ․ «Բազմավեպ», 1878 — 79)։ Գրկ․ Շ ր ու մ պ ֆ Ա․, Ուսումնասիրու- թիւնք հայ լեզվի և մատենագրութեան, թրգմ․ և լրց․ Գ․ Զարբհանալյան, Վնւո․, 1895։ Գ․ Աբգարյան
 
== Կենսագրություն ==
Ավարտել է Բոևնի համալսարանը։ Դասախոսել է Լայպցիգի, Ենայի և այլ համալսարաններում։ Լատիներեն, գերմաներեն շարադրված երկերը վերաբերում եև [[Հին Արևելք]]ի, [[Հունաստան]]ի, [[Իրան]]ի, [[Ասիա]]յի ոչ սեմական ժողովուրդների պատմությանը։ Առանձին ուսումնասիրություն ունի Օսրոյենեի թագավորության, Իրանի և հարևան երկրների պատմության մասին։ Հետազոտել է Եվսեբիոս Կեսարացու «Կանոններ»-ի հրատարակությունները։ Ընդհանուր պատմությանը վերաբերող աշխատություններում երբեմն օգտագործել է հայկական սկզբնաղբյուրներ ([[Մովսես Խորենացի]]), կողմնակիորեն անդրադարձել Հին Հայաստանի պատմության առանձին հարցերին։ Հայագիտական ուսումնասիրություններն ունեն բանասիրական բնույթ և նվիրված են գլխավորապես Մովսես Խորենացու և [[Ագաթանգեղոս]]ի աղբյուրագիտական քննությանը։ Խորենացու վերաբերյալ հոդվածում ենթադրել է, թե նա 5-րդ դարի պատմիչ Մովսես Խորհնացին չէ, այլ նրա անվամբ հանդես եկած մեկը, որն իր [[«Հայոց պատմություն»|«Հայոց պատմությունը»]] շարադրել է [[634]]—42 թվականներիի միջև։ Այս ենթադրությունը մերժել են հետագա ուսումնասիրողները։
 
=== Գուտշմիդի կարծիքը Խորենացու մասին ===
Գուտշմիդը կարծել Է, թե «Պիտոյից գրքի» թարգմանիչը Մովսես Խորենացին չէ, քանի որ այդ գրքի ոճը տարբերվում է ևրա ոճից։ Պատմիչի նկատմամբ ծայրահեղ քննադատական վերաբերմունք է ցուցաբերել «Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության արժանահավատության մասին» աշխատության մեջ։ Այստեղ Գուտշմիդ հայ պատմիչի երկում նշում է ժամանակագրական անճշտություններ, աղբյուրների անուշադիր օգտագործման դեպքեր, միտումնավոր հնարանքներ, տարբերություններ հունարեն աղբյուրների համեմատությամբ։ [[Սեբեոս]]ին կից [[Մար Աբաս Կատինա|Անանունի Մար Աբաս Կատինա]]յից վերցրած հատվածը Գուտշինը համարել է Խորենացու սևագրությունը։ Նմաև կարծիքը որոշ չափով արդյունք էր Հայոց պատմության և մատենագիտության մասին Գուտշինի ունեցած ոչ ճշգրիտ և ոչ լրիվ տեղեկությունների։ Գիդիտողությունները, միաժամանակ, նպաստել են Խորենացու երկի ավելի ճիշտ գնահատմանը։ Ագաթանգեղոսին նվիրված ուսումնասիրության մեջ համեմատել է Ագաթանգեղոսի հայերեն և հուևարեն օրինակները, նշել հունարեն, օրինակի միջանկյալ հատվածները։ Գուտշինը գտել է, որ հայերեն օրինակը սկզբից ևեթ շարադրված է եղել հայերենով։
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Գերմանացի]]
[[Կատեգորիա:Արևելագետներ]]
[[Կատեգորիա:Հայագետներ]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ալֆրեդ_Գուտշմիդ» էջից