'''Գերմանացիներ''', (ինքնանվանումը՝ ''Deutsche''), ազգ, [[Գերմանիա]]յի հիմնական բնակչությունը։ Լեզուն [[գերմաներեն]]ն է, կրոնը՝ հիմնականում [[Բողոքականություն|բողոքական քրիստոնեություն]]։
Գերմանական ժողովուրդը կազմավորվել է ֆրանկներից, սաքսերից, ալեմաններից, թյուրինգներից, ցեղային այլ միավորումներից։ Ֆեոդալական մասնատվածության և տնտ․ ընդհանրության բացակայության հետե- վանքով մինչև XIX դ․ չի եղել Գ-ի ազ–գային և պետական միասնություն։ Բայց առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրյակին Գևրմանիան արդեն քաղ․ և տնտ․ կուռ միավոր էր։ Երկրորդ հա–մաշխարհային պատերազմից հետո, 1949-ին, Գ․ բաժանվել էր 3 մասի (ԳՖՏ, ԳԴՏ և Արևմտյան Բեռլին), որոնց սո- ցիալ-տնտ․ և մշակութային զարգացումն ընթացավ տարբեր ուղիներով (տևս Գեր–մանիա, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հան–րապետություն և Գերմանական Դեմոկ–րատական Հանրապետություն)։ 1989 թվականին Գերմանիան վերամիավորվեց:
Գերմանական ժողովուրդը կազմավորվել է ֆրանկներից, սաքսերից, ալեմաններից, թյուրինգներից, ցեղային այլ միավորումներից։ Ֆեոդալական մասնատվածության և տնտ․ ընդհանրության բացակայության հետե- վանքով մինչև XIX դ․ չի եղել Գ-ի ազ–գային և պետական միասնություն։ Բայց առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրյակին Գևրմանիան արդեն քաղ․ և տնտ․ կուռ միավոր էր։ Երկրորդ հա–մաշխարհային պատերազմից հետո, 1949-ին, Գ․ բաժանվեց 3 մասի (ԳՖՏ, ԳԴՏ և Արևմտյան Բեռլին), որոնց սո- ցիալ-տնտ․ և մշակութային զարգացումն ընթացավ տարբեր ուղիներով (տևս Գեր–մանիա, Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հան–րապետություն և Գերմանական Դեմոկ–րատական Հանրապետություն)։ Գրկ․ Энгельс Փ․, К истории древних германцев, Маркс К․, Энгельс Ф․, Соч․, 2 изд․, т․ 19; Колесницкий Н․, Об этническом и государственном развитии сред–невековой Германии, в сб․։ Средние века, в․ 23, М․, 1963․ ԳԵՐՄԱՆԱՑԻՆԵՐ հին, հնդեվրոպա–կան լեզվաընտանիքի ցեղերի խումբ։ Մին–չև մ․ թ․ ա․ I դ․ զբաղեցրել են ստորին Տռենոսի և Վիսլայի, Դանուբի և Բալթիկ ու Տյուսիսային ծովերի միջև ընկած տա–րածությունները, ինչպես նաև՝ Տարավա–յին Սկանդինավիան։ Գ-ի մասին տեղե–կություններ են հաղորդում Տուլիոս Կե–սարը և Տակիւոոսը։ Գ․ առաջին անգամ հռոմեացիների հետ շփվել են մ․ թ․ ա․ II դ․։ Մ․ թ․ ա․ 58-ին Կեսարը պարտու–թյան է մատնել սվևներին, իսկ 55-ին ուզիպետներին և տենկտերներին մղել Տռենոսից այն կողմ։ Մ․ թ․ ա․ I դ․ հռո–մեացիներին հաջողվել է իրենց իշխանու-՝ թյանը ենթարկել Տռենոսից արլ․ ապրող Գ-ին,* սակայն խերուսկների և այլ ցեղե–րի ապստամբությունից հետո (մ․ թ․ I դ․) Տռենոսը և Դաևուբը դարձել են սահման Գ-ի և Տռոմի միջև։ Գերմանական ցեղերը բնակվել են Տռենոսի, Մայնի և Վեգերի միջև (բաաավներ, բրուկւոերներ, խաւո- տեր ևն), Տյուսիսայիև ծովի ափին (խավ- կեր, անգլեր, վարիներ, ֆրիզներ), միջին և վերին Էլբայից մինչև Օդեր (սվևներ, մարկոմաններ, կվադներ, լանգոբարդ- ներ, սեմնոններ), Օդերի և Վիսլայի միջև (վանդալներ, բուրգունդներ, գոթեր) և Սկանդինավիայում (սվիոններ, հաոււո- ներ)։ Մ․ թ․ ա․ I դ․ գերմանական մի շարք ցեղերի (հատկապես Տյուսիսային Գեր–մանիայի և Ցուտլանդիայի) համար բնո–րոշ էր նստակեցությունը, ուր առաջնա–կարգ դեր ունևր երկրագործությունը (մ․ թ․ ա․ I դ․ օգտագործվել են արորը և եր–կաթե գութանը), իսկ որոշ ցեղեր հիմնա¬ կանում զբաղվել են անասնապահությամբ։ Տիմնական տնտ․ միավորը տոհմական համայնքն էր։ Մ․ թ․ I դ․ երևան է եկել հողագործական համայնքը, պարբերա–բար կատարվել է հողի վերաբաժանում։ Գոյություն է ունեցել նահապետական ստրկություն, որի հիմնական աղբյուրը եղևլ է պատերազմը։ Տողը, իշխանու–թյունը և շարժական գույքն աստիճանա–բար անցել են տոհմական ավագանու ձեռքը։ Գերագույն իշխանությունը պատ- կանել է ժողովրդական ժողովին, որը լուծել է պատերազմի ու հաշտության, տոհմավագների ու ռազմական առաջ–նորդների ընտրության հարցերը։ Զին- վորակաև առաջնորդը, որ սովորաբար ընտրվել է ավագանուց, պատերազմի ժա–մանակ առաջնորդել է աշխարհազորը։ Մ․ թ․ սկզբին տոհմային կարգերն սկսել են քայքայվել և որոշ ցեղերի մոտ առա–ջացել է թագավորական իշխանություն, որը սահմանափակել է ժողովրդական ժողո- վը։ II—III դդ․ ուժեղացել ևն Գ-ի հարձա–կումները Տռոմեական կայսրության սահ–մանների վրա։ III դ․ ալեմանևերը գրա–վել են Տռևնոսի, Դանուբի և Նեկկարի միջև ընկած հողերը, իսկ III դ․ վերջին Տռոմը գոթերին զիջել է Դակիան։ ժողո- վուրդների մեծ գաղթի ժամանակ (IV— V դդ․) Գ․ տարածվևլ են Եվրոպայում և Արևմտյան Տռոմեական կայսրության տա–րածքում, ստեղծել բարբարոսական թա–գավոր ութ յուններ։ Գերմանական ցեղերը հիմք են հանդիսացել Արևմտյան Եվրո–պայի շատ ժողովուրդների (գերմանա–ցիներ, հոլանդացիևեր, ֆլամանդացիներ, դանիացիներ, շվեդներ, նորվեգացիներ ևն) կազմավորման համար։ Գրկ ․Энгельс Փ․, К истории древ–них германцев, Маркс К․ и Эн–гельс Ф․, Соч․, 2 изд*, т․ 19; Кор–нел лий Тацит, Соч․, т․ 1, Л․, 1970; Древние германцы․ Сб․ документов под ред․ А․ Д․ Удальцова, М․, 1937; Alt-Germanien Voider und Normengeschichtliche Untersu- chungen, Lpz․ — B․, 1934․
== Գրականություն ==
* Энгельс Փ․, К истории древних германцев
* Маркс К․, Энгельс Ф․, Соч․, 2 изд․, т․ 19
* Колесницкий Н․, Об этническом и государственном развитии сред–невековой Германии, в сб․։ Средние века, в․ 23, М․, 1963․
|