«Մոդեռն»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

«Մոդեռն» առաջացել է բուրժ․ մշակույթի ճգնաժամի պայմաններում, որպես նեոռոմանտիկական բողոքի տարատեսակ՝ ընդդեմ գռեհկության, քաղքենիության, հակաէսթետիգմի, պոզիտիվիզմի և պրագմատիզմի։ «Մոդեռն»-ի գեղագիտությունը ձևավորվել է սիմվոլիզմի և էսթետիզմի, Ֆ․ Նիցշեի «Կյանքի փիլիսոփայության» գաղափարների ազդեցությամբ։ Ըստ նրա մի շարք տեսաբանների (բելգիացի Հ․ Կ․ վան դե Վելդե, որը հենվում էր Ու. Մորիսի սոցիալիստական ուտոպիաների վրա), «Մոդեռն» պետք է դառնար իր իսկ ազդեցությամբ ձևավորվող նոր հասարակության կյանքի ոճը, մարդկանց շուրջը գեղագիտորեն հագեցված առարկայական տարածական ամբողջական միջավայր ստեղծեր, նոր, ոչ ավանդական ձևերով ու հնարներով օժտված արվեստների սինթեզի, ժամանակակից նյութերի ու կոնստրուկցիաների օգնությամբ արտահայտեր դարաշրջանի հոգևոր բովանդակությունը։ «Մոդեռն» ամենից ավելի հետևողականորեն իրագործվել է մենատների ճարտարապետության մեջ, բայց կառուցվել են նաև վարչական շենքեր, կամուրջներ, կայարանատներ, թատրոններ՝։ «Մոդեռն» ձգտել է վերացնել XIX դ. բուրժ․ մշակույթին բնորոշ գեղարվեստական և ուտիլիտար սկզբունքների հակադրությունը, գեղագիտորեն իմաստավորել կառուցվածքային նոր համակարգերը, արվեստին հաղորդակցել կյանքի բոլոր ոլորտներն ու մարդուն դարձնել գեղարվեստական ամբողջության մասնիկը։ Կապիտալիստական հասարակության շրջանակներում արվեստի միջոցով աշխարհը վերափոխելու ձգտումը խորապես ուտոպիստական էր։ Եվ գործնականորեն այն դարձավ բուրժ․ կենցաղը ձևավորող առաջին, համեմատաբար ամբողջական գեղարվեստական ոճը։ «Մոդեռն» XIX դ․ [[էկլեկտիզմ]]ին հակադրել է ոճավորված, ընդհանրացված, ռիթմիկորեն կազմավորված ձևի միասնությունը, ամբողջականությունն ու զարգացման ազատությունը, որի խնդիրն էր շնչավորել նյութաառարկայական միջավայրը, արտահայտել բեկումնային դարաշրջանի տագնապն ու լարվածությունը։ «Մոդեռն»-ի կազմավորման շրջանին (XIX—XX դդ․ սահմանագիծ) բնորոշ են ազգային-ռոմանտիկական հովերը, միջնադարի և ժող․արվեստի նկատմամբ հետաքրքրությունները: