«ՀՀ բուսաբուծություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 2.
 
=== Հացահատիկային մշակաբույսեր ===
[[Պատկեր:WildWheat Erebuni Reserve.jpg|250px|մինի|աջից|[[Էրեբունի արգելոցումարգելոց]]ում աճող վայրի [[ցորեն]]]]
[[Պատկեր:Hordeum-barley.jpg|200px|մինի|աջից|Գարի]]
Հանրապետությունում [[ցորեն]]ի հիմնական ցանքատարածությունները [[Շիրակ]]ի, [[Գեղարքունիք]]ի, [[Արմավիր]]ի, [[Սյունիք]]ի մարզերում են։ Մշակում են ցորենի աշնանացան Բեզոստայա-1, Կանգուն-20, Սպիտակահատ տեղական, Արմյանկա-60 և այլն, գարնանացան Գալգալոս (Քռիկ), Շիրակի-1 և այլ սորտեր։
 
Ցորենի առանձին տեսակների հայրենիքը [[Հայկական լեռնաշխարհնլեռնաշխարհ]]ն է։ Հնագիտական պեղումներով հայտնաբերվել են [[ցորեն]]ի ածխացած հատիկներ, և պարզվել է, որ 2,5 հազար տարի առաջ [[Արարատյան դաշտ]]ում մշակել են միահատիկ ու փափուկ ցորեններ։ Բացի այդ՝ [[Վայոց ձոր]]ի, [[Արարատ]]ի և այլ մարզերում հայտնաբերվել են վայրի ցորենի բազմաթիվ տեսակներ։
 
ՀՀ-ում [[գարի]]ն զբաղեցնում է հացահատիկային ցանքատարածության մոտ 40 %-ը։ Մշակում են մեծ մասամբ գարնանացան գարի՝ գյուղատնտեսական բոլոր գոտիներում, իսկ աշնանացանը՝ [[Արարատ]]ի, [[Սյունիք]]ի, [[Լոռի|Լոռու]] և [[Տավուշ]]ի մարզերում։ Մշակության մեջ տարածված են երկշար, բազմաշար և միջանկյալ գարու տեսակները։
 
Հայաստանի[[Հայաստան]]ի տարածքում գարու մշակությունն սկսվել է 5-6 հազար տարի առաջ։ Պեղումների ժամանակ հայտնաբերված հատիկների մաքրությունը և միատարրությունը վկայում են, որ մ.թ.ա. 9-6-րդ դարերում մշակել են բազմաշար գարու բարձրարժեք փոփոխակներ, որոնցից պատրաստել են գարեջուր։
 
Աշորան՝[[Աշորա]]ն՝ որպես պարենային և կերային բույս, սահմանափակ տարածույամբ մշակվում է լեռնային մարզերում, եգիպտացորենը՝ գրեթե բոլոր մարզերում. շրջանացված են Հիբրիդ-1, Աբովյան-2 հիբրիդները։ Հայաստանում [[եգիպտացորեն]] մշակվում է [[17-րդ դարիդար]]ի վերջից, այդ մասին հիշատակում է [[Ղևոնդ Ալիշան]]ը «Հայ-Բուսակ կամ Հայկական բուսաբառութիւն» երկում։
 
Վայրի հացազգի ([[ցորեն]], գարի, աշորա, այծակն) բույսերը պահպանելու համար [[Կոտայք]]ի և Արարատի մարզերի սահմանագծին ստեղծվել է [[Էրեբունի արգելոց]]ը։ Ոլորտի զարգացման համար [[ՀՀ կառավարություն|ՀՀ կառավարություն]]ը [[2007]] թվականից իրականցնում է «Պետական աջակցություն գյուղատնտեսական հողօգտագործողներին», իսկ հացահատիկային մշակաբույսերի ցանքատարածությունն ավելացնելու նպատակով՝ «ՀՀ [[2010]]-[[2014]] թթ.թվականներ ցորենի սերմնարտադրության զարգացման» ծրագրերը։
 
=== Խաղողագործություն (այգեգործություն) ===