«Բարակ աղիք»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ հեռացվել է Կատեգորիա:Բարակ աղիք ՀոթՔաթ գործիքով |
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-` +՝) |
||
Տող 1.
{{unreferenced}}
'''Բարակ աղիքը''' կամ '''նրբաղիքը''' (intestinum tenue) սկսվում է [[ստամոքս]]աելքից և, իր ճանապարհին մի շարք օղակաձև գալաներ առաջացնելով, վերջանում է [[հաստ աղիք]]ի սկզբին։ Ամբողջ նրբաղիքի երկարությունը [[տղամարդ]]կանց դիակների վրա մոտավորապես 7 մ է, իսկ [[կին|կանանց]] դիակների
[[Պատկեր:Stomach colon rectum diagram.svg|մինի|Բարակ աղիք]]
Տող 9.
== Բաժինները ==
Բարակ աղիքը բաժանվում է երեք
# Տասներկումատնյա աղի
# Աղիճ աղիք
Տող 22.
# վերին հորիզոնական հատվածը(pars horisontalis superior) առաջին գոտկային [[ող]]նի մակարդակին ուղղվում է ստամոքսաելքից հետ, քիչ աջ, մեկ անգամ ծալվում է (fiexura duodeni superior) և սկիզբ տալիս վայրէջ հատվածին.
# վայրէջ հատվածը(pars descendens) [[ողնաշար]]ի աջ կողմով իջնում է մինչև գոտկային III [[ող]]նը, այստեղ նա շրջվում է երկրորդ անգամ (fiexura duodeni inferior), ուղղվում է ձախ և գոյացնում,
# ստորին հատվածը(pars inferior), որն իր հերթին բաժանվում է երկու
==== Ձևերը և դիրքը ====
Կենդանի մարդու տասներկումատնյա աղիքի ձևը և դիրքը շատ փոփոխական են։ Գոյություն ունի նրա ձևի և դիրքի 3 հիմնական տարբերակ։
* Պայտաձև տասներկումատնյա աղիք, տեղակալված
* Խիստ ծալված, ծնկաձև, ուղղաձիգ դիրքով տասներկումատնյա աղիք։ Խիստ ծալված վիճակի և ուղղաձիգ դիրքի հետևանքով տարբերում են միայն երկու
* Խիստ ծալված, ծնկաձև, ճակատային դիրքով տասներկումատնյա աղիք։ Խիստ ծալման և հորիզոնական դիրքի պատճառով տարբերում են միայն երկու
=== Աղիճ աղի և զստաղի ===
Աղիճ
Աղիճ աղիքը և զստաղիքը միասին կոչվում են [[միջընդերքի բարակ աղիներ]], նրանք լրիվ ծածկված է [[շճամիզ|շճամզով]] և [[միջընդերք]]ի միջոցով կպչում է [[որովայնի խոռոչ]]ի հետին պատին։ Թեև ցայտուն կերպով արտահայտված սահման չկա աղիճ աղիքի (intenstinum jejunum) (այս անունը ծագում է այն հանգամանքից, որ այս հատվածը [[դիակ]]ի վրա սովորաբար դատարկ է լինում) և զստաղիքի( intestinum ileum) միջև, այնուամենայնիվ, այս երկու բաժինների տիպիկ մասերը(jejunum-ի և ileum-ի ստորին մասերը ) ունեն ակնհայտ տարբերություններ. jejunum-ի տրամագիծը մեծ է, պատերը հաստ են, ավելի հարուստ է [[արյունատար անոթ|անոթներով]]: Տարբերությունները աստիճանաբար մեղմանում են մի հատվածից մյուսը անցնելիս։
Տող 39.
== Կազմությունը ==
Բարակ աղիքի [[լորձաթաղանթ]]ը բազմաթիվ [[աղիքային թավիկներ]]ով(villi intestinales) ծածկված լինելու հետևանքով ունի [[թավիշ|թավշի]] տեսք։
Թավիկները մոտ 1 մմ բարձրությամբ լորձաթաղանթային ելուններ
Բարակ աղիքի բոլոր բաժիններում չէ, որ շրջանաձև ծալքերը միևնույն բնույթ ունեն տասներկումատնյա աղիքի սկզբնական մասում, ստամոքսաելքի մոտ ծալքեր չկան, իսկ մնացած բաժիններում և աղիճ աղիքի վերին կեսում նրանք բարձր են և խիտ դասավորություն ունե, ավելի ներքև նրանք ցածրանում են ու նոսրանում, իսկ աղիճ աղիքի վերջում անհետանում են։ Բացի շրջանաձև ծալքերից, տասներկումատնյա աղիքի լորձաթաղանթի վրա կա նաև մի երկայնաձիգ ծալք (pilca longitudjnalis duodeni), որը տեղավորված է վայրէջ հատվածի միջային պատի վրա ու բաժանվում է վերին ու ստորին հատվածների, վերինը թմբի տեսք ունի (torus) և վերջանում է պտկիկով (papilia duodeni major), ստորինը կոչվում է սանձիկ (frenulum)։ [[Պտկիկ]]ի վրա մի ընդհանուր բացվածքով բացվում են լեղածորանր և ենթաստամոքսային գեղձի արտազատիչ ծորանը։ Այս ընդհանուր [[ծորան]]ը, նախքան տասներկումատնյա աղիքի մեջ բացվելը, լայնանում է։ Մեծ պտկիկին մոտ գտնվում է մի ավելի փոքր
Բարակ աղիքի, նաև հաստ աղիքի ամբողջ երկարությամբ, լորձաթաղանթում դասավորված են բազմաթիվ մանր պարզ խողովակավոր [[գեղձ]]եր, որոնք կոչվում են աղիքային
Վնասակար նյութերը և [[միկրոօրգանիզմներ]]ը վնասազերծելու համար լորձաթաղանթում կան հատուկ ավշային կառույցներ, որոնք հանդես է գալիս կամ մենավոր ավշային հանգույցների ձևով կամ կույտերով(պեերյան բծեր)։ [[Կորեկ]]ի մեծության մենավոր ավշապատճուկները (noduli lymphatici solitarii) ցրված են բարակ աղիքների ամբողջ
[[Մկան]]ային պատյանը (tunica muscularis) խողովակին ձևին համապատասխան բաղկացած է արտաքին երկայնաձիգ ու ներքին շրջանաձև հարթ մկանաթելերի շերտերից. շրջանաձև շերտը ավելի է զարգացած քան երկայնաձիգը, մկանային պատյանը աղիքների ստորին հատվածում գնալով բարակում է։ Մկանային թելերի կծկումներն ունեն գալարակծկանքային բնույթ։ Կծկումները աղիքների նման հաջորդաբար տարածվում են դեպի ստորին ծայրը։ Այս պրոցեսում օղաձև մկանաթելերը կծկվելիս նեղացնում են աղիքի լուսանցքը, իսկ երկայնաձիգ թելերը նպաստում են նրա լայնանալուն։
|