«Արտազատական համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (37), → (63), → (11), ։Ա → ։ Ա (6), ։Դ → ։ Դ, ։Ե → ։ Ե (8), ։Ի → ։ Ի, ։Մ → ։ Մ (4), ։Յ → ։ Յ (5), ։Պ → ։ Պ, oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո... |
No edit summary |
||
Տող 23.
Երիկամները չափազանց հարուստ են [[արյունատար անոթներ]]ով։ Երիկամային զարկերակը,մտնելով երիկամ,ճյուղավորվում է մանր անոթների,որոնք էլ աստիճանաբար դառնում են փոքր լուսանցքով զարկերակներ։ Յուրաքանչյուր զարկերակ պատիճի խոռոչում առաջացնում է մազանոթային կծիկ։ Մազանոթային կծիկից կրկին առաջանում է զարկերակ,որը դուրս է գալիս պատիճից։ Յուրաքանչյուր զարկերակ պատիճից դուրս գալուց հետո
ճյուղավորվում է,առաջացնելով մազանոթներ,որոնք սերտորեն շրջապատվում են ոլորուն խողովակները։ Այդ մազանոթները միանալով վեր են ածվում փոքր լուսանցքով երակների,որոնք ի վերջո բացվում են երիկամային երակի մեջ։ Այսպիսով՝ երիկամներում զարկերակները կրկնակի մազանոթային ցանց են առաջացնում պատիճներում և ոլորուն խողովակների շուրջ։ Մեզի վերջնական ձևավորումը տեղի է ունենում ոլորուն խողովակներում։
Երիկամային մարմնիկները բարդ կենսաբանական ֆիլտրեր են,որոնց ֆիլտրող մակերեսը կազմում է մոտավորապես 5-6 մ<sup>2</sup></tt>։ Երիկամների միջոցով յուրաքանչյուր րոպեում հոսում է օրգանիզմի ամբողջ արյան 1/5-ը։ Երիկամներն [[արյուն]] են ստանում որովայնային աորտայից։
== Միզագոյացում ==
Միզագոյացումն իրականանում է երիկամային մարմնիկի պատիճում կծիկի մազանոթների և պատիճի պատերի միջև,որոնք ֆիլտրի դեր են կատարում:Պատիճի մազանոթներում արյան ճնշումն ավելի բարձր է,քան մարմնի մյուս մազանոթներում,որի պատճառով ֆիլտրման ուժն ավելի մեծ է,և պատիճի խոռոչ է մեջ է անցնում արյան պլազման իր բաղադրամասերով,բացի [[սպիտակուց]]ներից:Ֆիլտրված հեղուկը կոչվում է առաջնային մեզ:Օրական առաջանում է 150-170
առաջնային մեզ:Այն պատիճից անցնում է միզային խողովակի մեջ:Նրանց բարակ պատերն օժտված են ընտրողական թափանցելիությամբ,որի շնորհիվ առաջանային մեզից ջրի մեծ մասը և օրգանիզմի համար պիտանի նյութերը հետ են ներծծվում արյան մեջ:Որոշ նյութեր (օրինակ,գլյուկոզը) ամբողջությամբ հետ են ներծծվում,որոշները՝ մասնակի,իսկ երրորդները (օրինակ,միզանյութը) համարյա հետ չեն ներծծվում:Մնացած քիչ քանակով [[ջուր]]ը և օրգանիզմի համար ոչ պիտանի նյութերը միասին կազմում են երկրորդային մեզը,որը հոսում է բրգի խողովակի մեջ
և պտկիկների անցքով լցվում բաժակների և ապա՝ երիկամի ավազանի մեջ:Երիկամային մարմնիկի խողովակի մեջ կարող են արտազատվել նաև օրգանիզմ մտած դեղանյութեր,ներկեր և այլն:Մեկ օրվա ընթացքում առաջանում է 1,5-2 լ երկրորդային մեզ:
Մեզը թափանցիկ,դեղնավուն հեղուկ է,որի 96 %-ը ջուր է,իսկ 4 %-ը չոր նյութ:Մեզով հեռանում են ջրի,հանքային աղերի ավելցուկը,միզանյութ,միզաթթու,ֆոսֆատներ և ուրիշ նյութեր:Երբեմն մեզով կարող են հեռանալ նաև օրգանիզմի համար պիտանի նյութեր (օրինակ,գլյուկոզ):Ուստի երիկամները մասնակցում են արյան քիմիական կազմի հաստատունության պահպանմանը:
Երիկամային ավազանը խոռոչ է,որից սկիզբ է առնում միզածորանը:Երիկամներից մեզը երկու միզածորաններով լցվում է միզապարկի մեջ:
Միզապարկը մկանային կառուցվածքով պարկանման [[օրգան]] է,տեղավորված է կոնքի խոռոչում:Ներսից մակերեսը ծածկված է լորձաթաղանթով:Միզապարկից սկիզբ է առնում միզուկը,որի վրա կան մկանային երկու հաստացումներ՝ սեղմաններ:
[[Պատկեր:Urinary system.svg|մինի|ձախից|1. Արտազատական [[համակարգ]]ի [[օրգան]]ների [[կառուցվածք]]ը, 2.[[երիկամներ]], 4. [[միզածորաններ]], 5. [[միզապարկ]], 6. [[միզատար խողովակ]], 7. վերին [[երիկամ]], 8. [[երիկամ]]ային երակ և [[զարկերակ]], 9. ստորին սիներակ, 10. որովայնային զարկերակ, 12. [[լյարդ]], 13. [[հաստ աղիք]], 14. [[կոնք]]]]
| |||