«Հիդրոլիզ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: , → , (19), ։ → ։ (16), ՝ → ՝ (5), → (38), ), → ), , )։ → )։ , ( → ( (9) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: → (8) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Site of cleavage by beta-lactamase.jpg|մինի]]
'''Հիդրոլիզ''' (< հուն, հիդրո—ջուր և λύόις—քայքայում, տրոհում), [[ջրատարրալուծում]], [[իոնափոխանակման ռեակցիա]] ջրի և տարբեր նյութերի միջև։ Ընդհանուր ձևով Հիդրոլիզ կարելի է պատկերել A-B+H—OH<sup>→</sup><sub>←</sub>A-H+B-OH հավասարմամբ, որտեղ AB-ն հիդրոլիզվող նյութն է, AH-ն ու BOH-ը՝ hիդրոլիզի վերջնանյութերը։ Աղերի hիդրոլիզի պրոցեսում հավասարակշռությունը ենթարկվում է զանգվածների ներգործության օրենքին։ Եթե հիդրոլիզի արդյունքում առաջանում է անլուծելի կամ հեշտ ցնդող նյութ, ապա ելային աղն ամբողջովին տրոհվում է։ Մնացած դեպքերում աղերի հիդրոլիզ ընթանում է էլ ավելի լրիվ, որքան որ թույլ է աղն առաջացնող համապատասխան թթուն կամ հիմքը։ Թույլ թթվից և ուժեղ հիմքից գոյացած աղի (օրինակ, KCN-ի) հիդրոլիզի դեպքում լուծույթը կունենա հիմնային ռեակցիա։ Դա բացատրվում է նրանով, որ թույլ թթվի անիոնը մասնակիորեն կապում է ջրի դիսոցմամբ առաջացած H<sup>+</sup> իոնները, և լուծույթում մնում է OH<sup>-</sup> իոնների ավելցուկ՝ K<sup>+</sup>+CN<sup>+</sup>+HOH<sup>→</sup><sub>←</sub>HCN+K<sup>+</sup>+OH<sup>-</sup>։ Ուժեղ թթվից և թույլ հիմքից գոյացած աղի (օրինակ, NH<sub>4</sub>Cl) լուծույթն ունի թթվային ռեակցիա (NH<sub>4</sub><sup>+</sup>+Cl<sup>-</sup>+HOH<sup>→</sup><sub>←</sub>NH<sub>4</sub>OH+H<sup>+</sup>+Cl<sup>-</sup>)։ Եթե աղի կատիոնի (կամ անիոնի) լիցքը մեկից մեծ է, ապա հիդրոլիզը հաճախ բերում է թթու (կամ հիմնային) աղերի առաջացմանը՝ CuCl<sub>2</sub><sub>→</sub>Cu (OH)Cl<sub>→</sub>Cu (OH)<sub>2</sub>։ Աղերի հիդրոլիզը քանակապես բնութագրող հիդրոլիզի աստիճանը (α) որոշվում է լուծույթում մոլեկուլների հիդրոլիզված մասի կոնցենտրացիայի և տվյալ աղի ընդհանուր կոնցենտրացիայի հարաբերությամբ։ Շատ դեպքերում α-ն մեծ չէ։ Այսպես, նատրիումի քացախատի՝ CH<sub>3</sub>COONa և ամոնիումի քացախատի՝ CH<sub>3</sub>COONH<sub>4</sub> 0, 1 մոլյարանոց լուծույթներում, 25°C-ում α-ն համապատասխանաբար հավասար է [[0,01% և 0,5%]] ։ Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս և լուծույթը նոսրացնելիս α-ն մեծանում է։ Հիդրոլիզով է պայմանավորված բուֆերային համակարգերի գոյությունը։ Այդպիսի լուծույթներն ունեն ֆիզիոլոգիական կարևոր նշանակություն, որովհետև H<sup>+</sup> իոնների հաստատուն կոնցենտրացիան անհրաժեշտ է օրգանիզմի բնականոն կենսագործունեության համար։ Աղերի հիդրոլիզի հետ են կապված նաև երկրակեղևի երկրաբանական մի շարք փոփոխությունները, միներալների առաջացումը, բնական ջրի և հողի ձևավորումը։
{{ՀՍՀ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Հիդրոլիզ» էջից