|
'''ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԿԱՊԵՐ (PR)'''
'''Հանրային կապերը''' (անգլ. public relations )մասնագիտություն է, որի հիմնական նպատակը հասարակության կողմից կառույցի նկատմամբ վստահության ձեռք բերման, հետևաբար նաև լավ հեղինակության ձևավորման տեխնոլոգիաներ մշակելը և իրականացնելն է:է։
Գիտական աշխատանքներում տեխնոլոգիան սահմանվում է այսպես. ''Տեխնոլոգիան (հունարեն texne-մշակույթ, հմտություն և logos-գիտություն) նպատակաուղղված, հաջորդական, ի սկզբանե էֆեկտիվ գործողությունների ամբողջություն է, որոնք կոչված են հասնելու առաջադրված դրական արդյունքներին'':։ Հանրային կապերի ոլորտում ևս տեխնոլոգիան առաջադրված նպատակին հասնելու համար իրականցվող որոշակի գործողությունների ամբողջություն:ամբողջություն։ Այդ գործողությունները հիմնականում բաղկացած են 4 տարբեր, բայց իրար հետ փոխկապակցված մասերից.
1.վերլուծություն, հետազոտություն, խնդրի գիտակցում
2.ծրագրերի մշակում
3.հաղորդակցություն և ծրագրերի իրականացում
4.արդյունքների հետազոտում, գնահատական և հնարավոր
վերամշակումներ։
վերամշակումներ:
Այս 4 մասերը հաճախ անվանում են '''RACE''', որը հետևյալ բառերի հապավումն է` '''Research''' (հետազոտում), '''Action''' (գործողություն), '''Communication''' (հաղորդակցություն), '''Evaluation''' (գնահատական): ։
Հանրային կապեր (PR) երևույթն ուղղակիորեն կապված է ժողովրդավարության հետ:հետ։ Այն երկրները, որտեղ դեմոկրատիան ավելի բարձր մակարդակի վրա է, հանրության հետ փոխադարձ կապի անհրաժեշտությունն ավելի շատ է կարևորվում:կարևորվում։ Պատճառն այն է, որ այդպիսի պայմաններում բոլոր կառույցները` պետական, մասնավոր, ստիպված են հարգելու հանրության իրավունքները, պայքարելու նրանց վստահության համար, քանի որ իրենց գործունեության հաջողությունը պայմանավորված է հանրային կարծիքով:կարծիքով։ ՙԺողովրդավարական երկրներում հանրային կարծիքն ազդում է երկրի քաղաքականության, օրենսդրական, տնտեսական գործընթացների, քաղաքական կուսակցությունների վարքագծի, անգամ մշակութային միջոցառումների կազմակերպման և անցկացման վրա: վրա։
Շուկայական հարաբերությունների հաստատումը ևս նպաստեց, որպեսզի կարևորվի հանրային կապերի դերը:դերը։ Մրցակցության պայմաններում ընկերություններից յուրաքանչյուրը ձգտում է դեպի իրեն գրավել սպառողներին, ձեռք բերել նրանց վստահությունը, դրական իմիջ ձևավորել:ձևավորել։
Թեև Հայաստանում հանրային կապերը դեռևս կարճ պատմություն ունի, սակայն, որպես գործունեության ինքնուրույն ճյուղ, այն վերաբերում է 20-րդ դարի սկզբին:սկզբին։
ՙPR-ի առաջին բյուրոն ստեղծվել է '''1912թ.-ին''' ամերիկյան հեռախոսահեռագրային միավորմանն առընթեր:առընթեր։ 1918թ.-ին PR-ի դասընթացներն առաջին անգամ ընդգրկվեցին Իլլինոյս նահանգի ուսումնական ծրագրում:ծրագրում։
1923թ.-ին '''Է. Բերնեյսը''' հրատարակեց PR -ի մասին առաջին գիրքը` <<Բյուրեղացնելով հասարակական կարծիքը>>:։ Արդեն 1930թ.-ին ԱՄՆ-ում հանրային կապերը ձևավորվեցին որպես կառավարման հատուկ գործառույթ: գործառույթ։
==Հանրային կապերի սահմանումները==
PR-ի բազմաթիվ սահմանումներ կան. հանրային կապերի մասնագետներից յուրաքանչյուրն իր սահմանումն է ներկայացնում: ներկայացնում։ Սակայն դրանց բոլորի հիմնական գաղափարը գրեթե նույնն է:է։ Ոլորտի հայտնի մասնագետ Սեմ Բլեկի սահմանումը հետևյալն է. <<Դա փոխըմբռնման միջոցով ներդաշնակության ձեռքբերման մշակույթ և գիտություն է, որը հիմնված է ճշմարտության և բացարձակ տեղեկատվության վրա>>:։
1948թ.-ին Մեծ Բրիտանիայում հիմնադրված հանրային հարաբերությունների ինստիտուտը հետևյալ սահմանումն է տալիս.<<Հանրային կապերը պլանավորված, երկարատև աշխատանք է, որն ուղղված է հանրության և կազմակերպության միջև փոխադարձ կապի, բարիդրացիական հարաբերությունների ստեղծմանն ու պահպանմանը>>:։
Անհրաժեշտ է նաև ուշադրություն դարձնել <<հանրություն>> հասկացությանը:հասկացությանը։ Հանրությունն այն զանգվածն է, որի հետ տվյալ կազմակերպությունն առնչվում է ինչպես ներսում ( ծառայողներ, աշխատակիցներ, ներդրողներ, բաժնետերեր) , այնպես էլ նրա շրջանակից դուրս (ընտրողներ, տեղացի բնակիչներ, պատվիրատուներ, գնորդներ, շահառուներ):։
==Հանրային կապերը և ԶԼՄ-ները==
Հաղորդակցության և ծրագրերի իրականացման փուլում PR-ը սերտ համագործակցում է ԶԼՄ-ների հետ, քանի որ հիմնականում դրանց միջոցով է հանրության հետ հաղորդակցություն իրականացվում:իրականացվում։ Այստեղ կարևոր է ընդգծել, որ շատերը, հանրային կապեր ասելով, հասկանում են միայն ԶԼՄ-ների հետ կապը:կապը։ Այնինչ, դա գործունեության ընդամենը մի մասն է:է։
ԶԼՄ-ների միջոցով հնարավոր է դառնում երկխոսություն ապահովել կառույցի և հանրության միջև, որի ընթացքում պարզ է դառնում, թե ինչ պահանջներ ունի հանրությունը, ինչ քայլեր ձեռնարկել վերջինիս գոհացնելու համար:համար։ Սա բխում է թե հանրության, թե կառույցի շահերից:շահերից։ Առաջինը ներկայացնելով ճշմարիտ և ամբողջական տեղեկատվություն գործունեության, ծրագրերի, խնդիրների մասին ` կարելի է խուսափել անցանկալի, հեղինակությանը վնասող տեղեկատվությունից:տեղեկատվությունից։ Այս դեպքում հանրությունը, որը միշտ այլընտրանք ունի, սկսում է վստահել: վստահել։
Հաճախ այն ընկերությունները, ովքեր հաշվի չեն առնում հանրության պահանջները, կարծիքը, նրանց հետ չեն փոխհամաձայնեցնում իրենց քայլերը, այլ փորձում են պարտադրել իրենց ծառայությունները, կարճ կյանք են ունենում:ունենում։ Այս ընկերությունները չեն կարողանում հաղթահարել դժվարությունները, ճգնաժամը, քանի որ չունեն լավ հեղինակություն, որը հանրային կապերի միջոցով է ձևավորվում:ձևավորվում։
ՙ'''Հեղինակությունը ընկերության արժանիքների և թերությունների մասին ընդհանուր գնահատականը, կարծիքն է:է։ Ի տարբերություն իմիջի, որը մենք, կարելի է ասել, արհեստականորեն ենք ստեղծում, հեղինակությունը ձևավորվում է ռեալ փաստերի և գործողությունների հիման վրա:վրա։ Հեղինակությունը կարող է լինել ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական:բացասական։ Լավ հեղինակությունը լրացուցիչ ֆինանսական հոսքերի ձևավորման հիմք է հանդիսանում:հանդիսանում։ Հեղինակության կառավարումը երկարատև և մշտական պրոցես է, որը ուղղված է ոչ թե այժմրոպեական շահ ունենալուն, այլ ընկերության ապագային:ապագային։'''
==PR-ը և հարակից մասնագիտությունները:==
Հաճախ շփոթում են դրան շատ մոտ ժամանակակից այլ մասնագիտությունների հետ, ինչպիսիք են բրենդինգը, գովազդը, մարքեթինգը, իմիջմեյքինգը, փաբլիսիթին,
սփիչռայթինգը, լոբբիստական աշխատանքը և այլն:այլն։ Մասնագետների մեծ մասը սրանք համարում է առանձին մասնագիտություններ:մասնագիտություններ։ Սակայն ոլորտի հայտնի ռուս մասնագետ
Վադիմ Կուզնեցովը գտնում է, որ վերոնշյալ մասնագիտությունները PR-ի ՙենթաոլորտները՚, ՙենթամասնագիտություններն՚ են:են։ Հանրային կապերի ոլորտում կարծես աշխատանքի բաժանում է կատարված. այս մասնագիտություններից յուրաքանչյուրն ունի իր ուսումնասիրության կոնկրետ առարկան, սակայն դրանց բոլորի ընդհանուր նպատակը մեկն է.
ստեղծել ընկերության դրական կերպարը, վստահություն ձեռք բերել, նպաստել սպառողների թվի ավելացմանը, ընկերության երկարակեցությանը:երկարակեցությանը։ Այս մասնագիտություններից յուրաքանչյուրը ուսումնասիրության առանձին առարկա է:է։
ՙԻմիջմեյքինգը ( անգլերեն image -կերպար և making -ստեղծում, արարում) մենեջմենթի հնագույն տեսակներից մեկն է, որի գլխավոր խնդիրը ընկերության կամ դրա ղեկավարների դրական կերպարի ստեղծումն է, նրանց հանրային տարբեր խմբերի համար համակրելի դարձնելն է:է։
Մամուլի հետ փոխհարաբերությունները (media relations) ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների հետ գրագետ փոխհարաբերություններ հաստատելու մշակույթ է, քանի որ ԶԼՄ-ների միջոցով ենք թիրախ խմբերին ներկայացնում մեր ընկերության մասին ինֆորմացիան:ինֆորմացիան։
Լոբբիստական աշխատանքը ևս հանրային կապերի տարատեսակ է, որի նպատակն է կապ հաստատել պետական պաշտոնյաների հետ:հետ։ Լոբբիստական խմբերի խնդիրն է համոզել իրավասու մարմիններին կայացնել այս կամ այն որոշումը, ընդունել օրենքներ, որոնք բխում են լոբբիստական խմբերի շահերից:շահերից։
Սփիչռայթինգը ընկերության ղեկավար մարմինների համար ելույթների տեքստեր գրելն է՚:է՚։
ՙՄարքեթինգը` շուկայագիտությունը, ապրանք ստեղծելու գործընթացն է, գների պլանավորումը և ձևավորումը, ապրանքի առաջխաղացումը և ապրանքը վաճառելու շահագրգռումը, որի դեպքում գնորդը և վաճառողը ստանում են որոշակի շահույթ:շահույթ։
Բրենդինգը բրենդ ստեղծելու գործընթացն է, իսկ բրենդը` ապրանքանիշ, հեղինակություն, իմիջ, տպավորություն է, որը առաջանում է մարդկանց գիտակցության մեջ այն պահին, երբ նրանք ընկալում են օբյեկտին բնորոշ մանրամասները:մանրամասները։ Պետք է հիշել, որ բրենդը ոչ թե վերաբերում է ապրանքի նշանին` լոգոտիպին, այլ ապրանքանիշին` որոշակի արտադրողի որոշակի արտադրանք կամ ապրանքախումբ:ապրանքախումբ։
Փաբլիսիթին` հրապարակայնությունը, ընկերության կամ արտադրանքի մասին ԶԼՄ-ում տարածվող բազմազան տեղեկատվությունն է, որի նպատակը հանրության ուշադրությունը գրավելն է:է։ Սակայն հրապարակայնության համար ընկերությունը գումար չի վճարում լրատվամիջոցին:լրատվամիջոցին։
Գովազդը տեղեկություն է, որը տեղադրվում է ԶԼՄ-ում հատուկ գովազդատուի կողմից, ով վճարում է գովազդի տեղի կամ ժամանակի համար:համար։ Գովազդն ունի մեկ նպատակ` ապահովել տվյալ ապրանքի վաճառքը՚:վաճառքը՚։
ՙՀանրային կապերի կազմում գովազդը կոչված է էմոցիոնալ և ամփոփ ձևով հանրային խմբերին հասցնել կառույցում տեղի ունեցող գործընթացների էությունը:էությունը։
Այս մասնագիտություններից յուրաքանչյուրի հիմքում ընկած է ինֆորմացիան, որը նրանցից յուրաքանչյուրն իր ձևով է մշակում և ներկայացնում հանրությանը:հանրությանը։ Եվ հանրության վրա դրանց ազդեցությունների համագումարի արդյունքում ընկերությունը հաջողակ գործունեություն է ծավալում:ծավալում։
'''Գրականություն'''
*Сем Блек, Паблик рилейшнз. Что это такое?.Москва, 1990
*Тимофеев М. И, .,,Связи с общественностью,,, Учебное пособие, второе издание, РИОР Москва, 2006
*Чумиков А. Н., Связи с общественностью, МГУ, Институт государственного управления и социальных исследований, Издательство ,,Дело,,, Москва, 2000
*Доскова И.С., ,,Паблик рилейшнз. Теориа и практика,,, Альфа-пресс, Москва, 2007
*Кузнецов В.Ф.,,Связи с общественностью; теория и технологии., учебник для студентов вузов, ,,Аспект-пресс,,, Москва, 2008
*Ավետիսյան Ա. Շ. <<Հանրային կապեր>> դասախոսություններ, <<Անտարես>> հրատարակչություն, խմբ.` Հովսեփյան Մ, Երևան , 2008թ
| 