«Մագնիսական դաշտ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[Պատկեր:VFPt cylindrical magnet thumb.svg|մինի|250px|Իդեալական գլանաձև [[մագնիս]]ի մագնիսական դաշտը:]]
'''Մագնիսական դաշտը''' [[էլեկտրական հոսանք]]ի և [[մագնիս|մագնիսական նյութեր]]ի մագնիսական ազդեցության մաթեմատիկական նկարագրությունն է։
Մագնիսական դաշտը ներկայացվում է երկու բաղադրիչներով՝ ''ուղղությամբ'' և ''մագնիտուդով'' (կամ ուժով); որպես այդպիսին այն [[վեկտորական դաշտ]] է։
Մագնիսական դաշտ - ուժային դաշտ է որը ազդում է շարժվող էլեկտրական լիցքերի և մարմիննրի վրա, որոնք անկախ իրենց շաըժման վիճակից ունեն մագնիսական մոմենտ: Մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ լիցքավորված մասնիկների հոսանքով և/կամ ատոմում էլեկտրոնների մագնիսական մոմենտով: Բացի դրամից այն առաջանում է ժամանակի ընթացքում էլեկտրական դաշտի փոփոխության առկայության դեպքում: Մագնիսական դաշտի հիմնական ուժային բնութագիրը հանդիսանումէ մագնիսական ինդուկցիայի վեկտորը '''В''' : Մաթեմատիկական տեսանկյունից '''B=B(x,y,z)''' - մագնիսական դաշտի ֆիզիկական իմաստը որոշող և կոնկրետացնող վեկտորական դաշտ:
Մագնիսական դաշտի մեկ այլ հիմնարար բնորոշում է ( մագնիսական ինդուկցիաին փոխարինող և նրա հետ սերտորեն կապակցված, գրեթե հավասար նրան ֆիզիկական արժեքով) վեկտորական պոտենցիալը:
**Հաճախ գրականության մեջ վակուումում որպես մագնիսական դաշտի հիմնական բնութագրերի (այսինքն մագնիսական միջավայրի բացակայության դեպքում) ընտրում է ոչ թե մագնիսական ինդուկցիան վեկտոր '''B'''-ն, այլ մագնիսական դաշտի լարվածության վեկտորը` '''H''' ,որ կարող է այնպես անել , որ վակուումում այս երկու վեկտորները համնկնեն,սակայն մագնիսական միջավայրում վեկտոր '''H'''չի կրում այդ նույն ֆիզիկական իմաստոը : Այդ պատճառով, վակուումի համար` երկու մոտեցումնեի պայմանական համարժեքություըան դեպքում,սիստեմատիկ տեսանկյունից պետք է համարել հիմնական բնորոշ մագնիսական դաշտ '''B''' -ն:
Մագնիսական դաշտը կարելի է անվանել մատերիայի հատուկ ձև,որի հետևանքով իրականացվում է փոխազդեցություն շարժվող լիցքավորված մասնիկների կամ մարմինների միջև,
մագնիսական մոմենտով օժտված: Մագնիսական դաշտերը պարտադիր պայման են էլեկտրական դաշտերի գոյության համար:Միասին, մագնիսական և էլեկտրական դաշտերի ձևավորում են էլեկտրամագնիսական դաշտ, որոնք արտահայտվում են մասնավորապես թեթև եւ այլ էլեկտրամագնիսական ալիքների միջոցով:
== Մագնիսական դաշտի աղբյուրներ ==
Մագնիսական դաշտը ստեղծվում(գեներացվում) է լիցքավորված մասնիկների հոսանքով, կամ ժամանակի ընթացքում փոփոխվող էլեկտրական դաշտով, կամ ներքին մագնիսական մոմենտների մասնիկներով :
== Մագնիսական դաշտի առաջացումը ==
Մագնիսական դաշտը առաջանում է մասնիկների և մարմիններիի փոխազդեցությունից,շարժվող լիցքավորված մասնիկների փոխազդեցությունից (կամ հոսանքի առկայության դեպքում): Մագնիսական դաշտում շարժվող էլեկտրականապես լիցքավորված մասնիկի վրա ազդող ուժնը կոչվում է Լորենցի ուժ, որը միշտ ուղղահայաց է ուղղված '''v'''-ին և '''B''' վոկտորնորին: Այն համեմատական է '''q'''մասնիկի լիցքին, արագություն բաղադրիչը '''V'''-ն է,ուղղահայաց է'''B''' մագնիսական դաշտի վեկտորին և ''B'' մագնիսական դաշտի ինդուկցիայի մեծությանը: SI համակարգում հավասարումը ունի հետևյալ տեսքը` '''F=q(v×B)'''
''' Երկու մագնիսների փողազդեցություն'''
Առօրյա կյանքում ամենահաճախ հանդիպող մագնիսական դաշտի դրսևորումներից մեկը դա երկու մագնիսների փողազդեցություն է` նույնանունները վանում են, տարանուննորը ձգում:
== Մաթեմատիկական պատկերացում ==
Մագնիսական դաշտի մակրոսկոպիկ բնութագիրը ներկայացված է երկու տարբեր վեկտորական դաշտերում` '''H''' և '''B''' նշանակվող: '''H''' անվանում են մագնիսական դաշտի լարվածությունը, '''B'''` մագնիսական ինդուկցիա: ''Մագնիսական դաշտ'' տերմինը կիրառվում է այդ երկու դաշտերի համար էլ(սակայն շամանակին կիրառվում էր առաջնահերթ '''H''' ի համար): '''B''' Մագնիսական ինդուկցիան համարվում է մագնիսական դաշտի հիմնական բնութագիր, քանի-որ առաջին հերթին հենց նա է որոշում լիցքի վրա ազդող ուշը, իսկ երկրորդ '''B''' և '''E''' ն իրականում հանդիսանում են միևնույն տենզո էլեկտրամագնիսական դաշտի բաղադրիչ:Նույն կերպ '''H''' ը և '''D''' Էլեկտրական ինդուկցիան միավորվում են միևնույն տենզորի մեջ: Իր հերթին էլեկտրամագնիսական դաշտի բաժանումը էլեկտրականի և մագնիսականի համարվում է պայմանական և կախված է տեղեկատվական համակարգի ընտրությունից,այդ իսկ պատճառով '''E''' և '''B''' վեկտորները պետք է ընտրվեն միասին: Այսինքն, վակուումում, հետևաբար նաև ֆունդամենտալ մակրոսկոպիկ մակարդակում '''H''' և '''B''' -ն համնկնում են, ինչը թույլ է տալիս ավտոմատ ռեժիմում մագնիսական հոսանքի ֆունդամենտալ նկարագրության համար ընտրել '''H ''' և '''B'''-ն կամայականորեն:
== Մագնիսական հոսանքի էներգիա ==
Մագնիսական հոսանքի էներգիայի խտության մեծացումը հավասար է` '''dω=H×dB''', որտեղ '''H'''-ը մագնիսական դաշտի լարվածությունն է, իսկ '''B''' -ն մագնիսական ինդուկցիան:
== Նյութերի մագնիսական հատկությունները ==
Ֆունդամենտալ տեսանկյունից մագնիսական դաշտը կարող է առաջանալ փոփոխական էլեկտրական դաշտով,էլեկտրական հոսանքներով լիցքավորված մասնիկների հոսքի տեսքով կամ մասնիկների մագնիսական մոմենտով: Հստակ միկրոսկոպիկ կառույցները և տարբեր նյութերի հատկությունները բերում են նրան որ մակրոսկոպիկ աստիճանում արտաքին մագնիսական ազդեցության ներքո նրանք կարող են իրենց դրսևորել տարբեր կերպ: Դրա հետևանքով նյութերը իրենց մագնիսական հատկությունների նկատմամբ բաժանվում են հիմնական խմբերի`
**Դիամագնիսականություն` այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին հակառակ ուղղությամբ:
**Պարամագնիսականություն`այն երևույթն է, երբ նյութը մագնիսանում է արտաքին մագնիսական դաշտին ուղղությամբ:
**Ֆեռիմագնիսականություն` նյութի մագնիսակարգավորված վիճակ, երբ նյութի մասնիկների մագնիսական մոմենտները կազմում են երկու կամ ավելի թվով մագնիսական ենթացանցեր, որոնցից յուրաքանչյուրի մագնիսական մոմենտներն ունեն միևնույն ուղղությունը։
**Ֆեռոմագնիսականություն`նյութեր, որոնցում որոշակի կրիտիկական ջերմաստիճանց ցածր լինենու դեմքում սահմանվում է մագնիսական մոմենտների հեռահար ֆեռոմագնիսական կարգ:
**Հակաֆեռիմագնիսականություն` նյութեր, որոնցում սահմանվում է ատոմների և իոնների մագնիսական մոմենտների հակաֆեռիմագնիսական դասակարգում:
== Մագնիսական դաշտի գաղափարների զարգացման պատմություն ==
Չնայած mագնիսներ 7 մագնիսականություն, որոնք հայտնի են եղել շատ ավելի վաղ,մագնիսական դաշտի ուսումնասիրությունը մագնիսական դաշտի սկսվել է 1269 - ին,երբ Ֆրանսիայի գիտնական Փիթեր Պերիգրինը նկատել է մագնիսական դաշտ գնդաձև մագնիսի վրա, օգտագործելով պողպատե ասեղներ հայտնաբերել է որ արդյունքում ստացբող մագնիսական ուժագծերը հատվում են երկու կետում որոնք նա անվանել է «բևեռներ» Երկրի բևեռների նման: Գրեթե երեք դար անց, Ուիլիամ Գիլբերդ Կոլչեստեր - ը օգտագործելով Փիթեր Պերիգրին աշխատությունները և առաջին անգամ սահմանեց որ Երկրիը ինքնին մագնիս է:
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}
| |||