«Տարսոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Տարսոն''', քաղաք [[Դաշտային Կիլիկիա]]յում, Կյուդնոս գետի զույգ ափերին։ Տարսոնի հիմնադրումն վերագրում է Տարսիսին (Նոյի որդի Հաբեթի սերնդից)։ Որոշ ուսումնասիրողներ այն նույնացնում են [[Աստվածաշունչ|Աստվածաշնչում]] հիշատակված վաճառաշահ Թարշիշին։ Տարսոնում գտած խեթական կնիքները վկայում են, որ այն մտել է խեթական պետության կազմի մեջ։ Մթա XII-VII դդ եղել է երկաթի մշակման , արհեստագործության ու առևտրի կենտրոն, կարևոր դեր խաղացել Կիլիկիայում կազմավորված հնագույն թագավորության կյանքում։ Մթա VII դ ընկել է [[Ասորեստան]]ի, մթա VI-IV դդ՝ [[Աքեմենյան Իրան]]ի, այնուհետև՝ [[Սելևկյաններ]]ի տիրապետության ներքո։ Վերջիններիս օրոք Տարսոնում ծաղկել և զարգացել է հելլենիստական մշակույթը, դարձել գիտության առաջատար կենտրոն։ Տարսոնում են ստեղծագործել անտիկ գիտնականներ [[Արտեմիդորոս]]ը, [[Դիոդորոս]]ը, [[Արտեմիդորոս]]ը, [[Նեստոր Ակադեմիա]]ն, [[Արքեմադոս]]ը։ Տարսոնը ունեցել է ազատ ու ինքնավար քաղաքի արտոնություն, հատել դրամներ։ Մքա 80-70-ական թթ Տարսոնը մտել է [[Տիգրան Բ Մեծ]]ի հելլենիստական տերության, ապա ՝ Հռոմեական կայսրության մեջ։ Եղել է [[Կիլիկիա]] կայսերական նահանգի կենտրոնը։ [[Հուլիոս Կեսար]]ը, վերակառուցելով Տարսոնը, այն վերանվանել է Հուլիոպոլիս։ Հռոմի եռապետ [[Մարկոս Անտոնիոս]]ը Տարսոնը դարձրել է իր տերության մայրաքաղաքը և մեծ շուքով այնտեղ կատարել հարսանեկան հանդեսը [[Եգիպտոս]]ի թագուհի [[Կլեոպատրա]]յի հետ։ Հռոմեական և բյուզանդական տիրապետության ժամանակաշրջանում Տարսոնը եղել է բարգավաճ քաղաք, իսկ IV դարից՝ արքեպիսկոպոսանիստ։ Տարսոնում ծնվել է հրեա [[Պողոս առաքյալ]]ը։ VII դ վերջին Տարսոնը նվաճել են արաբները՝ այն դարձնելով ռազմական խոշոր հենակետ Բյուզանդիային դեմ։ Արաբա-բյուզանդական կռիվների ժամանկ Տարսոնի քրիստոնյա բնակչությոան զգալի մասն արտագաղթել է, անկում է ապրել քաղաքի տնտեսությունը, մշակութային կյանքը։ X դ Տարսոնում բնակվող հույների, ասորիների և արաբների համեմատությամբ հայերը կազմել են գերակշռող մեծամասնություն։ 973-ից եղել է հայկական արքեպիսկոպոսության կենտրոն։ 1040-80-ին այն մտել է հայ իշխան [[Աբլղարիբ Արծրունի|Աբլղարիբ Արծրունու]] տիրության մեջ և եղել հայկական զորակայան։ XII դ քաղաքն անցել է մերթ հայերին, մերթ բյուզանդացիներին, մերթ խաչակիր ասպետների ձեռքը։