«Ստեփան Դեմուրյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

{{ոճ}}{{անաղբյուր}}'''Ստեփան Գուրգենի Դեմուրյան''' (12 հունիսի, 1871, Թիֆլիս  -  13 հունվարի, 1934թ Երևան), հայ երաժշտագետ, ֆոլկլորագետ, մանկավարժ, կոմպոզիտոր և երգիչ։ Ստեան Դեմուրյանը մեծ դեր խաղաց հայ երաժշտական ժառանգության պահպանման և զարգացման գործում, իր անգնահատելի ներդրումն ունեցավ իր ազգագրագիտական, երաժշտագիտական, մանկավարժական գործունեության շնորհիվ։

Ստեփան Դեմուրյանը ծնվել է 1872 թ հունիսի 12-ին, Թիֆլիսում, ձկնորսի ընտանիքում։ XIX դ վերջին Թիֆլիսը մտնում էր Ռուսական Կայսրության կազմում։ Մոր ջանքերով 1883 թ ընդունվում է [[Ներսիսյան դպրոց]]՝ իբրև գիշերօթիկ սան և սովորում է մինչև 1892 թ։ Այստեղ սովորում է խմբավարություն, երգ-երաժշտություն, իսկ 1892 թ դասեր է առնում [[Մակար Եկմալյան]]ի մոտ։ 1892 թ սկսվում է Դեմուրյանի ստեղծագործական կենսագրությունը։ 1898-ին մեկնում է Պետերբուրգ, ընդունվում է կոնսերվատորիա, սովոում է Ս. Գաբելի մոտ՝ վոկալ արվեստ։ Մասնավոր կարգով զբաղվել է նաև կոմպոզիցիայով։ Ի դեպ, այս դասերի ծախսերը հոգացել է [[Ալեքսանդր Սպենդիարյան]]ը։ 1901 թ ստիպված վերադառնում է հայրենիք՝ անավարտ թողնելով ուսումը և նորից սկսում է աշխատել։ 1904 թ ամուսնանում է Օսաննա Հովհաննեսի Յարալյանի հետ (հետագայում՝ Սոֆյա Իվանովնա Դեմուրյան)։ Դեմուրյանի որդիներն են՝ Գուրգեն Դեմուրյանը՝ գիտությունների թեկնածու, բիոքիմիկոս, և Թամարա Դեմուրյանը՝ ՀՀ վաստակավոր արտիստուհի, ասմունքի վարպետ։

Իբրև երգ-երաժշտության դասատու և խմբավար դեմուրյանն աշխատել է Շուշի քաղաքի թեմական և Մարիամյան դպրոցում (1892-1917, ընդմիջումներով), Գորիում՝ 1895-1898, Ռուսաստանի, Անդրկովկասի և Հյուսիսային կովկասի զանազան քաղաքներում (1903-1924թթ), Բաքվում (1924-1926), Երևանի Աբովյանի և Միասնիկյանի դպրոցներում (1926-1934)։

1921 թ Դեմուրյանն աշխատում է Պյատիգորսկում որպես ուսուցիչ։Այնտեղուսուցիչ։ Այնտեղ նա անվճար համերգներ է տալիս կարիքավոր ընտանիքների համար և բեմադրում է [[Արմեն Տիգրանյան]]ի [[Անուշ օպերան]]։

Դեմուրյանների տունը հավաքատեղի էր հայ մտավորականներից շատերի համար։ Այստեղ կարելի էր հանդիպել կոմպոզիտորներ [[Ռոմանոս Մելիքյան]]ին, [[Արամ Քոչարյան]]ին, [[Սպիրիդոն Մելիքյան]]ին, [[Մարտին Մազմանյան]]ին, երգչուհի [[Արուս Բաբայան]]ին, երգիչ [[Պավել Լիսիցյան]]ին և երաժշտագետ [[Ռուբեն Թերլեմեզյան]]ին, գրողներ [[Չարենց]]ին, [[Ազատ Վշտունի]]ին, [[Գուրգեն Մահարի]]ին, դերասաններ [[Ջանան]]ին և [[Հրաչյա Հերսիսյան]]ին, ռեժիսոր [[Վարդան Աճեմյան]]ին և ճարտարապետ [[Գևորգ Քոչար]]ին, նկարիչ [[Միքայել Արուտչյան]]ին։

1934 թ հունվարի 13-ին կարճատև բայց տառապալից հիվանդությունից (արյան զեղում) վախճանվեց Ստեփան Դեմուրյանը։

Ստեփան Դեմուրյանի գործունեությունը կարող ենք բնորոշել իբրև լուսավորչական:լուսավորչական։ Այն փաստորեն շարունակությունն էր հայ իրականության մեջ դեռևս XIX դարի կեսերից սկսված ազգային ինքնաճանաչման գործընթացի, որը ստեղծագործական լայն ասպարեզ բացեց մշակութային տարբեր բնագավառներում:բնագավառներում։ Դեմուրյանն իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում հավաքեց և կորստից փրկեց հայ երգի բազմաթիվ նմուշներ, կրթական գործունեություն ծավալեց, պրոպագանդեց երգ-երաժշտություն, փորձեց իր ուժերը երաժշտական տեսության բնագավառում, ներդաշնակեց ժողովրդական երգեր և վերջապես, հորինեց իր սեփական ստեղծագործությունները:ստեղծագործությունները։

Դեմուրյանի ստեղծագործական գործունեությունը հիմնականում ծավալվել է անսամբլային ժանրում:ժանրում։

Դեմուրյանի կյանքը սերտորեն կապված էր բեմի հետ:հետ։ Օրինակ. նա կազմակերպել է հայ օպերաների բեմադրություններ (Ա. Տիգրանյանի «Անուշը» և Դ. Ղազարյանի «Գյուլնազ տատի հեքիաթը» 1917-ին Շուշիում, «Անուշը»` 1921-ին Պյատիգորսկում և այլն), ապա` նկարահանվել «Երկու գիշեր» կինոֆիլմում, ընդ որում Դեմուրյանի խաղը ռազմական ղեկավարի դերում բարձր գնահատականի է արժանացել:արժանացել։ Նա կատարել է նաև Պեպոյի դերը ուսուցչական ուժերով կազմակերպած «[[Պեպո]]» ներկայացման մեջ:մեջ։

Երեք տարվա ընթացքում նա աշխատել է Գորի քաղաքում (1895-1898թթ.), որտեղ նրա կազմած երգեցիկ խումբը համերգներ է տվել ինչպես այդ քաղաքում, այնպես և մոտակա գյուղերում ու շրջաններում` Սուրամում, Ախալքալաքում և այլուր:այլուր։

[[Շուշի]]ում իր գործունեությունը ավարտելուց հետո Դեմուրյանը վերադառնում է Հայաստան, ուր 1926թ. ամռանը համերgներ է կազմակերպում [[Լենինական]]ում և [[Երևանում]]:։ Նույն թվականից նա Երևանի Մյասնիկյանի և Աբովյանի անվան դպրոցի ուսուցիչ էր, ուր աշխատել է մինչև կյանքի վերջը:վերջը։ Բազմաթիվ համերgներ է տվել Կարմիր բանակի զինվորների համար:համար։

1929թ. ամռան ամիսներին [[Ստեփանակերտ]]ում կազմակերպել է մասսայական համերgներ, հանդես է եկել տարբեր ակումբներում: ակումբներում։