«Պարիս Հերունի»–ի խմբագրումների տարբերություն

:Խոր ցավով տեղեկացա ակադեմիկոս Պարիս Հերունու մահվան մասին: <br>

:Պարիս Հերունին այն երախտավորներից էր, ում տաղանդի ու աշխատանքի շնորհիվ ճշգրիտ գիտությունների հայկական դպրոցը վերահաստատեց իր առաջատար դիրքը: Նրա պրպտումների ու ուսումնասիրությունների արդյունքները վերաճեցին գիտության առանձին ենթաճյուղերի: Ականավոր գիտնականը նաեւ կազմակերպական մեծ կարողություններով օժտված գործիչ էր: <br>

:Նրա նպատակը գիտելիքի նոր բարձունքների նվաճումն էր, իսկ հավատամքը` անմնացորդ ծառայելը գիտությանը, հայրենիքին ու մեր ժողովրդին: <br>

'''Պարիս Միսակի Հերունի''' ([[1933]] [[դեկտեմբերի 17]], [[Երևան]], [[Հայկական ԽՍՀ]] &nbsp;- &nbsp;[[2008]] [[դեկտեմբերի 5]], [[Երևան]], [[Հայաստան]]), հայազգի ականավոր ֆիզիկոս-ճարտարագետ, ռադիոտեխնիկական համակարգերի, ռադիոֆիզիկայի, ռադիոտեխնիկայի, ռադիոչափումների, ռադիոաստղագիտության և ռադիոհոլոգրաֆիայի ոլորտներում։

Ավարտել է [[Մոսկվա]]յի էներգետիկայի ինստիտուտը (1957 թ․), տեխնիկական [[գիտությունների թեկնածու]] (1965 թ․), [[դոցենտ]] (1968 թ․), տեխնիկական [[գիտությունների դոկտոր]] (1972 թ․), [[պրոֆեսոր]] (1983 թ․), [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (1996 թ․, թղթակից անդամ՝ 1982 թ․)։ Եղել է աշխարհի մի շարք ակադեմիաների և միջազգային ընկերությունների անդամ, ծավալել ընդարձակ գիտակազմակերպչական գործունեություն։

Ծնվել է [[Երևան]]ում մանկավարժների ընտանիքում։ Հայրը՝ Միսակ Մաթևոսի Հերունի, ծնվել է 1906 թ. [[Կիլիկիա]]յի [[Հաճըն]] քաղաքում (այժմ՝ [[Թուրքիա]]յում)։ Մահացել է [[Երևան]]ում 1986 թ.։ Մայրը՝ Սեդա Նիկողոսի Հերունի (օրիորդ Ագաթյան), ծնվել է 1908 թ. [[Իգդիր]] քաղաքում (այժմ՝ Թուրքիայում)։ Մահացել է Երևանում 1982 թ.։ Պարիս Հերունին ամուսնացած էր, ուներ երկու որդի և մեկ դուստր։ Նրա գիտական, կազմակերպչական, հասարակական գործունեության ժամանակագրությունը և որոշ կենսագրական տվյալները հայերենով, ռուսերենով և անգլերենով բերված են նրա հեղինակած «Հայերը և հնագույն Հայաստանը» գրքի<ref name=hhh>[http://giteliq.am/pdf/Paris-Herouni-Hayer@-ev-Hnaguyn%20Hayastan@.pdf Պարիս Մ․ Հերունի, Հայերը և հնագույն Հայաստանը (Հիմքերը հայոց)։ Արխաեաստղագիտություն։ Լեզվաբանություն։ Հնագույն պատմություն, Երևան, Տիգրան Մեծ, 2006 թ․, 320 էջ։] Բնօրինակը՝ "Paris M. Herouni, Armenians and Old Armenia: Archaeoastronomy, Linguistics, Oldest History. Armenia, Yerevan: Tigran Metz Publishing House, 2004"։ Անգլերենից թարգմանությունը՝ Մերի Սարգսյանի։ [http://www.worldcat.org/oclc/773955059/ OCLC: 773955059], [http://www.worldcat.org/isbn/9789994101771/ ISBN: 9789994101771], [http://www.worldcat.org/isbn/9994101773/ ISBN: 9994101773]</ref> 291-314 էջերում։

1968-71 թթ. աշխատել է [[Մոսկվա]]յի Ֆիզիկա և ռադիոտեխնիկական չափումների համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտում, որպես Ռադիոֆիզիկական չափումների հայկական բաժնի ղեկավար։

1983 թ. [[Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարան|Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ]]ում հիմնել և ղեկավարել է Անտենային համակարգերի ամբիոնը։

Հրապարակել է շուրջ 340 գիտական աշխատություն և 3 մենագրություն<ref name=hhh /> {{փաստ|անհրաժեշտ են մենագրությունների առանուն հղումները}}։

Ուսումնասիրություններ է կատարել նաև հնագիտական աստղագիտության ոլորտում։ Նա երկրագնդի տարբեր կետերում գտնվող 4 աստղադիտակների միջոցով հետազոտել է [[Զորաց քարեր]]ը ([[Սյունիքի մարզ]]ում) և եզրահանգել, որ այն ավելի քան 7․500 տարվա պատմություն ունեցող աստղադիտարան է։ <ref name=hhh />

*1965-1992 թթ․ [[ԽՍՀՄ]] Գիտությունների ակադեմիայի և Միջգերատեսչական կոորդինացիոն մի շարք Գիտական խորհուրդների անդամ (Հոլոգրաֆիայի, Անտենաների, Չափագիտության և այլ հարցերով), [[Մոսկվա]]

*1980 թ․-ից «Չափոխ տեխնիկա» ({{lang-ru|Измерительная техника}}) գիտական ամսագրի խմբագրական կոլեգիայի անդամ, [[Մոսկվա]]

*1990-1996 թթ․ Միջազգային Գիտական Ռադիո Միության (LJRSI, [[Մեծ Բրիտանիա]]) անդամ, երկու ժամկետով՝

*1998 թ․-ից Էլեկտրատեխնիկայի և Էլեկտրոնիկայի Ինժեներների Միջազգային Ինստիտուտի (IEЕЕ) անդամ, [[ԱՄՆ]]

* [[1965]]թ. – Տեխնիկական [[գիտությունների թեկնածու]] ([[Մոսկվա]]),

* [[1968]]թ. – [[Դոցենտ]], ([[Հայաստանի պետական ճարտարագիտական համալսարան|Երևանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ]]),

* [[1972]]թ. – Տեխնիկական [[Գիտությունների դոկտոր|գիտությունների դոկտոր]] (Մոսկվա),

* [[1982]]թ. – [[ՀՀ ԳԱԱ]] թղթակից-անդամ ([[Երևան]]),

* [[1983]]թ. – [[Պրոֆեսոր]] (ՌՉՀԳՀԻ),

* [[1996]]թ. – [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[ակադեմիկոս]] (Երևան)

* [[1999]]թ. – Հայաստանի Ճարտարագիտական ակադեմիայի ակադեմիկոս (Երևան),

* [[2001]]թ. – Էկոլոգիական և կենսագործունեության անվտանգության գիտությունների Միջազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս (IAELPS) (Սանկտ Պետերբուրգ),

* 2001թ. – Հայաստանի Տեխնոլոգիական ակադեմիայի ակադեմիկոս (Երևան)։

* [[1985]]թ․ &nbsp;- &nbsp;[[ՀՀ]] [[Տեղեր]] գյուղի պատվավոր բնակիչ,

* [[1998]]թ․ &nbsp;- &nbsp;[[Հայաստանի նկարիչների միություն|ՀՀ Նկարիչների միության]] պատվավոր անդամ,

* [[2003]]թ․ &nbsp;- &nbsp;Գիտության վաստակավոր գործիչ (կոչումը շնորհվել է ''МАНЭБ''-ի կողմից, Սանկտ Պետերբուրգ)։

Աշխատանքային կարմիր դրոշի (1983 թ․), Աշխատանքի վետերանի և [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ի Գիտնականի աստղի (2003 թ․) շքանշաններով, [[Ֆրանսիա]]յի Արտաքին գործերի նախարարության բրոնզե, [[Ռուսաստան]]ի Գիտությունների Ակադեմիայի Լոմոնոսովի անվան ոսկե, [[Վազգեն Ա Բուխարեստցի|Նորին Սուրբ Օծություն Տ.Տ. Վազգեն Ա-ի]] արծաթե (1984 թ․), [[ՀՀ ԳԱԱ]] ոսկե և [[ՀՀ կրթության և գիտության նախարարություն|ՀՀ Կրթության և գիտության նախարարության]] ոսկե (2003 թ․) մեդալներով, գիտության ոլորտում [[Հայաստան]]ի (1985 թ․) և [[ԽՍՀՄ]] (1986 թ․) պետական մրցանակներով<ref>[http://www.sci.am/members.php?mid=148&langid=2 ՀՀ ԳԱԱ իսկական անդամներ՝ ակադեմիկոս Պարիս Միսակի Հերունի]</ref>։

Ռադիոօպտիկական աստղադիտակ ՌՕԴ<ref>[http://libgen.org/scimag2/10.1007/BF02044713.pdf J . M. Martin and C.Rosolen, Perspectives of the ROT 54/32/2.6 in Astronomy. Astrophysics, Vol. 38, No. 4, 1995, pp. 361-363]։{{ref-en}} [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[Աստղաֆիզիկա (հանդես)]], 38(4), 1995 թ․, էջ 361-363։ DOI: [http://doi.org/10.1007/BF02044713 10.1007/BF02044713], {{ISSN|1573-8191}}, {{ISSN|0571-7256}}։</ref> <ref>[http://rnas.asj-oa.am/2542/1/73.pdf Paris M. Herouni, Measured Parameters of Large Antenna of ROT-54/2.6 Tell about Absence of Big Bang].{{ref-en}} [[ՀՀ ԳԱԱ զեկույցներ]], 107(1), 2007, էջ 73-78. {{ISSN|0321-1339}}</ref><ref>[http://www.armmonuments.am/pages.php?al=home&id=12160&act1=more&act=filter&mtype=132 ՌԱԴԻՈՖԻԶԻԿԱՅԻ ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏԻ ԱՐԱԳԱԾԻ ԳԻՏԱԿԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆԻ ՀԱՄԱԼԻՐ (ՌԳՀԻ ԱԳԿ)]</ref>

1990-ական թվականներին Հայաստանում էներգետիկ ճգնաժամը և երկրի շրջափակումը դրդեցին Պարիս Հերունուն մշակել ու ստեղծել էներգիայի արևային աղբյուրների արդյունավետ համակարգեր։ [[1991]]թ․–ին նա ներկայացրեց իր «Արև» ջերմաէլեկտրակայանի նախագիծը, որը պաշտպանված էր միջազգային 7 և հայկական 2 հեղինակային արտոնագրերով , միջազգային այլ համանման նախագծերից ուներ առավել մեծ արդյունավետություն, և արդեն իսկ արժանացել էր միջազգային խոշոր կազմակերպությունների և զարգացած երկրների ուշադրությանը։ Նախագիծը գնելու ցանկություն էին հայտնել [[Չինաստան]]ը, [[Մեծ Բրիտանիա]]ն, [[Ռուսաստան]]ը, [[ԱՄՆ]]–ն, [[Հունաստան]]ը և այլ երկրներ,<ref>[http://news.am/arm/news/52796.html Պարիս Հերունու բազմաթիվ արտոնագրերի արժանացած «Արև» էլեկտրակայանի ծրագիրը վտանգված է]</ref> սակայն Հերունին նպատակ ուներ արևային ջերմաէլեկտրակայանների նախագիծն իրականացնել [[Հայաստան]]ում։ <ref>Голос Армении N118 (18623) 21 октября 2000 года ст. 1</ref><ref>[http://gayanepoghosyan.blog.com/?p=487 Արեւի մարդկանց երկիրը։] Զրույց ակադեմիկոս Պարիս Հերունու հետ ծննդյան 70-ամյակի կապակցությամբ, 2004 թ․, [http://gayanepoghosyan.blog.com Գայանե Պողոսյան]։</ref>

Ակադեմիկոս Պարիս Հերունու ղեկավարած արշավախմբերը [[1994]]–ից [[1997]], [[1999]] և [[2001]] թվականներին մանրամասն ուսումնասիրություններ են կատարել Քարահունջում և հարակից տարածքում, որի ժամանակ կազմվել է կառույցի տոպոգրաֆիկ քարտեզը, չափվել է նրա աշխարհագրական լայնությունն ու երկարությունը, տեղի մագնիսական շեղման անկյունը, ինչպես և կատարվել են հորիզոնին գտնվող լեռնաշղթաների անկյունային բարձրությունների չափումները 360° ազիմուտների համար։ Չափվել են քարերի անցքերում եղած բոլոր անցքերի ուղղվածության ազիմուտները և տեղի անկյունները և այլ կարևոր բնութագրեր։ Կազմվել է 223 քարերի լիակատար կատալոգը նրանց չափերի ու վիճակի նկարագրությամբ, և բոլոր այդ քարերը համարակալվել են։ Հայտնաբերվել են բազմաթիվ նախնադարյան աստղագիտական քարե գործիքներ և որոշվել է նրանց ճշգրտությունը։ <ref>[http://rnas.asj-oa.am/6033/1/1998-h98-4(307).pdf Парис, М. Геруни, Доисторическая каменная обсерватория Карахундж-Карениш]{{ref-ru}}. [[ՀՀ ԳԱԱ զեկույցներ]], 98(4), 1998, էջ 307-328. {{ISSN|0321-1339}}</ref>

| style="text-align: left;" | Եթե ինձ հարցնեին, թե մեր մոլորակի վրա որտեղ կարելի է ամենից շատ հրաշքներ տեսնել, ես կասեի՝ Հայաստանո՛ւմ։

Պարիս Հերունին ծավալուն ուսումնասիրություններ է իրականացրել Հայոց հնագույն պատմությունը պարզելու և այն հիմնավոր ներկայացնելու համար։ Ուսումնասիրությունների արդյունքները ամփոփվել են նրա «Հայերը և հնագույն Հայաստանը» գրքում (2004 թ․՝ անգլերեն, 2006 թ․՝ հայերեն)։ <ref name=hhh /> Հնագիտական աստղագիտության, լեզվաբանության և աշխարհի հնագույն պատմության փաստերի համադրման միջոցով հեղինակը նորովի ներկայացնում է Հայոց հնագույն պատմությունը։ Գիրքը մեծ արձագանք է գտել ինչպես մասնագիտական շրջանակներում, այնպես էլ շարքային ընթերցողների մոտ։ Գրքում շարադրված գաղափարների, մոտեցումների, հետևությունների և արդյունքների մասին մասնագիտական դեմ և կողմ բուռն քննարկումները չեն դադարում առ այսօր։

File:Ancient Armenian Sun Moon and Star dial Reconstructed by academician Paris Herouni Yeravan Armenia.jpg|Հին հայկական արևային, լուսնային և աստղային ժամացույց (վերաստեղծել է ակադեմիկոս Պարիս Հերունին)։

File:Ancient Armenian Sun Moon and Star dial Tomar Reconstructed by academician Paris Herouni Yeravan Armenia.jpg|Հին հայկական տոմարը (վերաստեղծել է ակադեմիկոս Պարիս Հերունին)։

* [http://www.youtube.com/watch?v=IaSWrPUyuN8 «Մարդու ժամանակը». Պարիս Հերունի] (ֆիլմ)

* [http://gayanepoghosyan.blog.com/?p=487 Արևի մարդկանց երկիրը։] Զրույց ակադեմիկոս Պարիս Հերունու հետ ծննդյան 70-ամյակի կապակցությամբ, 2004 թ․, [http://gayanepoghosyan.blog.com Գայանե Պողոսյան]։

* Պարիս Հերունին [[Վարդան Հովհաննիսյան (հասարակական գործիչ)|Վարդան Հովհաննիսյանի]] «[[Վարդանանք (հեռուստահաղորդում)|Վարդանանք]]» ծրագրում ([http://www.youtube.com/watch?v=Q3SC1nBGR7w մաս 1, 2001 թ.], [http://www.youtube.com/watch?v=o5l2nA8yOSU մաս 2, 2001 թ.], [http://www.youtube.com/watch?v=1CrPU0eulD4 մաս 3, 2003 թ.])