«Նախնադարյան Հայաստան»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Նախնադարյան Հայաստան''', եզրույթ, որն օգտագործվում է բնութագրելու [[Հայաստան]]ը ([[Հայկական լեռնաշխարհ]]) [[նախնադար]]ում։

Երկրաբանական և հնագիտական հետազոտություններով ապացուցվել է, որ Չորրորդական դարաշրջանում (0, 6-3, 5 մլն տարի առաջ) [[Հայկական լեռնաշխարհ]]ում նախամարդու բնակության և մարդկային հասարակության զարգացման համար առկա են եղել բարենպաստ բոլոր պայմանները։ Այստեղ է ձևավորվել [[հայ]] ժողովուրդը ու անցել պատմական զարգացման բոլոր փուլերը։

Նախնադարյան հասարակության պատմությունն ընդգրկել է նախամարդու տարածումից մինչև վաղ դասակարգային հասարակության ձևավորման ժամանակաշրջանը (մոտ 2 մլն տարի առաջ  -  մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակի վերջ), որը համընկել է քարի դարաշրջանին։ Հնագիտական պարբերացմամբ՝ քարի դարաշրջանը բաժանվել է հնաքարի ([[հունարեն]]` [[պալեոլիթ]]), միջնաքարի ([[հունարեն]]` [[մեզոլիթ]]) և նորաքարի ([[հունարեն]]` [[նեոլիթ]]) ենթաշրջանների։ Նորաքարի ենթաշրջանի եզրափակիչ փուլում Հայկական լեռնաշխարհի բնակչությունը յուրացրել է [[պղինձ|պղնձի]] մշակությունը և աստիճանաբար անցել մետաղի դարաշրջանին։ Անցման այդ ժամանակաշրջանը (մ.թ.ա. 5-4-րդ հազարամյակներ) անվանում ենք պղնձաքարի ([[հունարեն]]` [[էնեոլիթ]]) դարաշրջան։

Նախնադարյան համայնական հասարակարգի քայքայումը, ցեղային միությունների և վաղ պետականության սաղմերի ձևավորումը։ Մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակի վերջին Հայկական լեռնաշխարհում սկզբնավորվել է [[բրոնզ]]ի դարաշրջանը (մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակի վերջ  -  մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակի վերջ), որը հատկանշվել է տոհմատիրական հասարակարգի քայքայմամբ, վաղ քաղաքային կյանքի և քաղաքացիական հասարակության ձևավորմամբ, նշանագրերի գյուտով։

Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն քաղաքական կազմավորումներից է համարվում խեթական արձանագրություններում հիշատակվող Խայաշա-Ացցի ([[Հայասա-Ազզի]]) ցեղամիությունը։