«Համաճարակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: , → , (41), ՝ → ՝ (4), → (45), ), → ), (3), ( → ( (11), : → ։ (12) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Համաճարակ''' ( էպիդեմիա), միատեսակ վարակիչ հիվանդությունների իրար հաջորդող պրոցես, որն արտահայտվում է որևէ կոլեկտիվում, բնակավայրում, շրջանում կամ երկրում դրանց նշանակալի տարածմամբ:տարածմամբ։ Համաճարակի բռնկմանը նպաստող նախադրյալներն են սանիտարական կանոնների խախտումը, վարակի աղբյուրների, փոխանցողների և բնակչության ընկալունության առկայությունը, առողջապահական օրգանների անբավարար կանխարգելիչ աշխատանքը և այլն:այլն։ Տվյալ վայրի և տվյալ պատմական պայմանների համար սովորական (նվազագույն) հիվանդությունը կոչվում է սպորադիկ, երբ արձանագրվում են հիվանդության իրար հետ կապ չունեցող առանձին դեպքեր:դեպքեր։ Ոչ մեծ տերիտորիայում (մեկ բնակավայր, քաղաքի կամ ավանի մի մաս, հանրակացարան, զորանոց) հիվանդության տարածումը, որն ընթանում է կարճ ժամանակամիջոցում, անվանում են համաճարակային բռնկում, իսկ մեծ տերիտորիաներում, երբեմն մի քանի երկրներում կամ մայրցամաքներում, բնակչության զանգվածային ախտահարումը՝ աշխարհավարակ (պանդեմիա):։ Երբ վարակիչ հիվանդությունը որոշակի տերիտորիայում գրանցվում է մշտապես և շատ տարիների ընթացքում, անվանում են տեղաճարակ (էնդեմիա) կամ հիվանդության տեղաճարակայնություն, իսկ որոշակի տերիտորիայում երկարատև գրանցվող և վատ պայմանների հետ կապված հիվանդությունը ([[որովայնային տիֆ]], [[Դիզենտերիա|դիզենտերիա]], [[բծավոր տիֆ]])՝ վիճակագրական համաճարակայնություն:համաճարակայնություն։ Եթե հիվանդությունը կապված է բնական որոշակի պայմանների առկայության հետ (օրինակ, ժանտախտի հարուցիչի մշտական շրջանառությունը ավազամկների, արջամկների, [[գետնասկյուռ]]ների միջև), անվանում են իսկական տեղաճարակայնություն:տեղաճարակայնություն։ Տվյալ բնակավայրին ոչ բնորոշ, այլ երկրներից ներմուծված վարակիչ հիվանդությունները կոչվում են էկզոտիկ՝ տարաշխարհիկ (օրինակ, [[ՍՍՀՄ]]-ի համար էկզոտիկ է [[Բնական ծաղիկ|բնական ծաղիկ]]ը):։ Նկատվում են վարակիչ հիվանդությունների քանակական տատանումներ՝ կապված տարվա եղանակների հետ (սեզոնականություն), որոնք պայմանավորված են փոխանցողների ակտիվության սեզոնային տատանումներով, վարակի աղբյուր հանդիսացող որոշ կենդանիների կյանքի առանձնահատկություններով (օրինակ, արջամկների և գետնասկյուռների ձմեռային քունը ընդհատում է դրանց շփումը մարդկանց հետ, և կանխվում է ժանաախտի տարածումը):։ Ամռան ամիսներին, մրգի և բանջարի օգտագործման հետ կապված, մեծանում է աղիքային վարակիչ հիվանդությունների թիվը:թիվը։ Համաճարակ կենդանիների, էպիզոոտիա, համաճարակային պրոցեսների ինտենսիվության բարձրացում, որն արտահայտվում է վարակիչ հիվանդությունների ([[դաբաղ]], [[ժանտախտ]]ներ, խոշոր եղջերավորների պերիպննմոնիա են) առավել լայն տարածմամբ:տարածմամբ։ Այն կարող է ընդգրկել տնտեսությունը, շրջանը, մարզը կամ երկիրը:երկիրը։ Համաճարակը բնորոշվում է հիվանդությունների զանգվածային բռնկումներով, վարակի աղբյուրների ընդհանրությամբ, գաղտնի շրջանի տևողության սահմաններում հիվանդության միաժամանակյա կամ հաջորդական առաջացմամբ և հիվանդության առանձին դեպքերի տարածքային մոտիկությամբ:մոտիկությամբ։
 
 
{{ՀՍՀ}}