«Միջին սիբիրական սարահարթ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Միջին սիբիրական սարահարթ''' Հյուսիսային Ասիայի կենտրոնական մասում, Արևելյա...»:
 
չ clean up, փոխարինվեց: եւ → և oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
'''Միջին սիբիրական սարահարթ''' [[Հյուսիսային Ասիա|Հյուսիսային Ասիայի]]յի կենտրոնական մասում, [[Արևելյան Սիբիր|Արևելյան Սիբիրում]]։ում։ Եզրավորվում է ԱրեւելյանԱրևելյան Սայանների, Սերձբայկալի և Հյուսիսային Անդրբայկալի լեռներով, Հյուսիս-Սիբիրական դաշտավայրով, Արևմտա-Սիբիրական և Կենտրոնական Յակուտական հարթավայրերով։ Տարածությունը մոտ 3,5 մլն կմ<sup>2</sup> է։ Գտնվում է Սիբիրական պլատֆորմի սահմաններում։ Տափարակ ընդարձակ միջագետք է՝ 500-700 մ միջին և 1701 մ (Պուտորանա սարավանդ)՝ առավելագույն բարձրությամբ։ Առավել բարձրադիր մասերը (Պուտորանայի, Վիլյույի սարավանդներ, Ենիսեյի բլրաշար և այլն) գտնվում են հյուսիս-արևմուտքում։ Կան [[նիկել|նիկելի]]ի, [[պղինձ|պղնձի]], [[երկաթ|երկաթի]]ի, [[ոսկի|ոսկու]], [[ալմաստ|ալմաստի]]ի, [[քարածուխ|քարածխի]], [[գրաֆիտ|գրաֆիտի]]ի, քարաղի, [[բնական գազ|բնական գազի]]ի հանքավայրեր։ Կլիման խիստ ցամաքային է։ Ձմեռը ցուրտ է, երկարատև։ Հունվարի միջին ջերմաստիճանը —20°C-ից —44°C է, հուլիսինը՝ 12—20°C։ Տարեկան տեղումները արևելքում 200-350 մմ են, արևմուտքում՝ 400—500 մմ, Պուտորանա սարավանդում՝ 700—800 մմ։ Գետերը մեծ մասամբ ջրառատ, արագընթաց և սահանքավոր են։ Խոշոր գետերն են Ստորին Տունգուսկան, Պոդկամեննայա Տունգուսկան, Անգարան, Լենան՝ Վիլյույի հետ, խատանգան, Անաբարը։ Մեծ տարածում ունի բազմամյա սառածությունը։ Գերակշռում է տայգան՝ թույլ պոդզոլացած և ճմապոդզոլացած հողերով ու խեժափիճու անտառներով։ Հյուսիսում տարածված է լեռնային տունդրան։ Հարավում կան սոճու անտառներ և անտառատափաստանների «կղզիներ»։ Բնորոշ կենդանիներից են լեմինգը, բևեռաղվեսը, սպիտակ նապաստակը, հյուսիսային եղջերուն, որմզդեղնը, գորշ արջը և այլն։ Կան շատ թռչուններ, գետերը հարուստ են ձկներով։ Արդյունագործական նշանակություն ունեն սկյուռը, սամույրը, մշկամուկը։
{{ՀՍՀ}}