«Ջազ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (28), → oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Virginia Minstrels, 1843.jpg|300px|մինի|]]
'''Ջազ''' ([[անգլերեն|անգլ.]]` Jazz), [[19-րդ դար]]ի վերջում - [[20-րդ դար]]ի սկզբում [[Աֆրիկա|աֆրիկյան]] և [[եվրոպա]]կան [[երաժշտություն|երաժշտական]] ոճերի սինթեզման արդյունքում առաջացած երաժշտական արվեստի ձև։ Ջազ երաժշտության բնորոշ գծերից էին իմպրովիզացիան, սինկոպացված ռիթմերի վրա հիմնված պոլիռիթմիան և ռիտմիկ ֆակտուրայի կատարման ունիկալ եղանակների համալիրը` սվինգը։
Ջազը կառուցվածքով և առանձնահատկություններով արևմտաաֆրիկյան (սևամորթների) և արևմտաեվրոպական (սպիտակամորթների) 300-ամյա երաժշտական ավանդույթների միահյուսումն է:է։ Ջազին բնորոշ է կատարողի հանպատրաստից ստեղծագործելը:ստեղծագործելը։
 
==Ջազի պատմություն==
1920–30-ական թվականներին, երբ [[Արևմտյան Եվրոպա|Արևմտյան Եվրոպայում]]յում ընդունվել է ամերիկյան ջազային երաժշտությունը, [[ԱՄՆ]]-ում այն արդեն ճանաչված ու սիրված արվեստ էր:էր։ Այդ ժամանակաշրջանը հայտնի է որպես «ջազային տենդի» տարիներ, երբ ջազն արագորեն տարածվել է ողջ աշխարհում՝ գրեթե ամենուր հարմարվելով տվյալ ժողովրդի երաժշտական մշակույթին:մշակույթին։
1940-ական թվականների 2-րդ կեսից բի-բոփ ուղղությամբ սկսվել է ժամանակակից ջազի զարգացումը. սաքսոֆոնահար [[Չառլզ Փարկեր|Չառլզ Փարկերի]]ի և շեփորահար Դիզի Գիլլեսպիի շնորհիվ ջազը հասել է պրոֆեսիոնալ նոր մակարդակի:մակարդակի։ Հետագայում հաջորդել են քուլ (Մայլզ Դևիս, Լեսթեր Յանգ), ֆրի (Ջոն Քոլթրեյն, Թելոնիուս Մոնկ), մոդալ (Քեյթ Ջալեթ), լատինո և ժամանակակից ջազի այլ ուղղություններ:ուղղություններ։ Վոկալ ջազում հանրահայտ են Էլլա Ֆիցջերալդը, Լուի Արմսթրոնգը, Բիլլի Հոլիդեյը, Կարմեն Մակ Ռեյը, Նեթ Քինգ Քուլը և ուրիշներ:ուրիշներ։
Ջազի ազդեցությամբ համաշխարհային երաժշտության մեջ ստեղծվել են ժամանակակից փոփ երաժշտության տարբեր ոճեր (սոուլ, փոփ-ջազ):։ XX դարի կոմպոզիտորներ Կլոդ Դեբյուսին, Մորիս Ռավելը, Սերգեյ Ռախմանինովը, Դմիտրի Շոստակովիչը, Արամ Խաչատրյանը և ուրիշներ դիմել են ջազի արտահայտչամիջոցներին:արտահայտչամիջոցներին։
Ջազի առաջին դասական գործերից են Ջորջ Գերշվինի «Բլյուզի ոճով ռապսոդիան» և Դաշնամուրային կոնցերտը:կոնցերտը։
Հայաստանում առաջին ջազային նվագախմբերն ստեղծվել են [[1935]] թվականին:թվականին։
[[Երևան|Երևանի]]ի [[Մոսկվա կինոթատրոն|«Մոսկվա» կինոթատրոնում]]՝ բացման օրվանից ([[1936]]) գործել է ջազային նվագախումբ, որը ղեկավարել է երաժշտագետ [[Ռոբերտ Աթայան|Ռոբերտ Աթայանը]]ը, [[1937]] թվականին՝ շեփորահար Ցոլակ Վարդազարյանը:Վարդազարյանը։ [[1938]] թվականին [[Արտեմի Այվազյան|Արտեմի Այվազյանը]]ը ձևավորել է նոր նվագախումբ:նվագախումբ։ Նա իր ստեղծագործություններում յուրովի զուգորդել է էստրադային երաժշտությանը բնորոշ գծեր և հայկական ժողովրդական մեղեդիների ռիթմն ու հնչերանգը, որոնք հետագայում կիրառել են [[Կոնստանտին Օրբելյան|Կոնստանտին Օրբելյանը]]ը, Ստեփան Շաքարյանը, Մարտին Վարդազարյանը և ուրիշներ:ուրիշներ։ [[1956]] թվականից նվագախումբը ղեկավարել է Կ. Օրբելյանը:Օրբելյանը։ 1960–1970-ական թվականներին հայկական ջազարվեստը ճանաչվել է նաև արտասահմանում. հայ երաժիշտները հյուրախաղերով շրջագայել են եվրոպական երկրներում և ԱՄՆ-ում, մասնակցել միջազգային փառատոների:փառատոների։
1954 թվականին Կ. Օրբելյանի ստեղծած գործիքային նվագախմբի (5 հոգի) հիման վրա ստեղծվել է Հայաստանի ռադիոյի և հեռուստատեսության էստրադային-սիմֆոնիկ նվագախումբը (երկացանկում՝ սվինգ ջազային ուղղության գործեր), որը ղեկավարել են Մարտին Վարդազարյանը (1954–1972 թթ.), Մելիք Մավիսակալյանը (1972–1986 թթ.), 1986 թվականից ղեկավարում է Երվանդ Երզնկյանը:Երզնկյանը։
1980-ական թվականներին հանրահայտ էր Դավիթ Ազարյան (դաշնամուր), Գրիգոր Բալաղյան (հարվածային գործիքներ), Գևորգ Գևորգյան (կոնտրաբաս) ջազային եռյակը:եռյակը։ Կոմպոզիտոր, դաշնակահար Արտաշես Քարթալյանի եռյակի, ապա՝ քառյակի ստեղծագործության կորիզը ֆոլկլորն էր, որն էլ հետագայում դարձավ հայկական ֆոլկ-ջազի ձևավորման հիմքը:հիմքը։ Այդ տարիներից հայկական ջազում մեծ ներդրում ունեն հայտնի դաշնակահար, կոմպոզիտոր Արմեն Մարտիրոսյանը, Տիգրան Սահակյանը (գործիքավորող), դաշնակահար Վահագն Հայրապետյանը, երգչուհիներ Տաթևիկ Հովհաննիսյանը, Էլվինա Մակարյանը և ուրիշներ:ուրիշներ։
1990-ական թվականների սկզբին ստեղծված Արմեն (Չիկո) Թութունջյանի ջազային խումբը՝ «Չիկոն և ընկերները», խթանել է Հայաստանում ջազի հետագա զարգացումը. կատարում է դասական ջազի երկեր:երկեր։ Դասական ստեղծագործությունների ջազային մշակումներով հանդես է գալիս «Ուլիխանյան հնգյակը», հայտնի էր նաև էթնո-ջազ ուղղության «Թայմ Ռիփորթ» («Time Report») հնգյակը՝ սաքսոֆոնահար Արմեն Հյուսնունցի և կոմպոզիտոր, դաշնակահար Խաչատուր Սահակյանի ղեկավարությամբ:ղեկավարությամբ։ Մեծ ճանաչում ունի [[Արտո Թունջբոյաջյան|Արտո Թունջբոյաջյանի]]ի «Արմինիան Նեյվի Բենդ» («Armenian Navy Band») խումբը, որի ստեղծագործության հիմքը հայկական ֆոլկլորն է:է։
Ջազային խմբեր են գործում նաև Գյումրիում, Կապանում, Իջևանում և այլուր:այլուր։ 2005 թվականին Արցախում ստեղծվել է ջազային նվագախումբ (գեղարվեստական ղեկավար և դիրիժոր՝ Տիգրան Լալայանց):։
1998 թվականին Երևանում կազմակերպվել է ջազային երաժշտության առաջին միջազգային փառատոնը՝ «Ջազ արտ» («Jazz art») ակումբի ղեկավար Լևոն Մալխասյանի և պրոդյուսեր Արթուր Ասատրյանի ջանքերով:ջանքերով։
2000 թ-ի փառատոնի հյուրն էր ամերիկացի աշխարհահռչակ դաշնակահար Չիկ Կորեան, որի հետ իր առաջին ելույթն է ունեցել 13-ամյա, այժմ՝ հանրաճանաչ դաշնակահար Տիգրան Համասյանը:Համասյանը։
2005 թվականից Երևանում կազմակերպվում են ջազի ամենամյա փառատոներ (կազմակերպիչ՝ Ա. Թութունջյան):։
 
== Տես նաև ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ջազ» էջից