«Արյեժ (գավառ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: , → , (12) oգտվելով ԱՎԲ
չ clean up, փոխարինվեց: → (12) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 59.
|Ծանոթագրություններ =
}}
'''Արյեժ''' (''[[ֆրանսերեն|ֆր․]]''` Ariėge), դեպարտամենտ Ֆրանսիայի հարավ-արևմուտքում, անունն ստացել է [[Արյեժ (գետ)|Արյեժ]] գետից:
 
* Արյեժ դեպարտամենտի կարգային թիվն է` 09։
== Աշխարհագրական տվյալները ==
Արյեժն արևմուտքում և հյուսիսում սահմանակից է [[Վերին Գարոն]], արևելքում՝ [[Օդ (դեպարտամենտ)|Օդ]] և հարավ-արևելքում՝ [[Արևելյան Պիրենեյներ]] դեպարտամենտներին, ինչպես նաև՝ [[Իսպանիա]]յին և [[Անդորրա]]յին` հարավում:<br />
 
Զբաղեցնելով 4 890 կմ<sup>2</sup> տարածք` Արյեժը բաժանվում է երեք շրջանների՝ Ֆուա, Պամյե և Սեն-Գիրոն։<ref>[http://www.ariege.pref.gouv.fr/Publications/Cartographie-SIG/Les-cartes-du-departement Departmental Maps of Ariège], préfecture website, consulted on 4 July 2013 {{fr icon}}</ref><br />
Բաղկացած է 23 կանտոններից և 332 համայնքներից։ 2009թ. Արյեժ Պիրենեյների բնական զբոսայգին զբաղեցնում էր դեպարտամենտի տարածքի շուրջ 40%-ը։
 
== Պատմությունը ==
Արյեժը [[Ֆրանսիական մեծ հեղափոխություն|Ֆրանսիական հեղափոխության]] ժամանակ 1790 թ. մարտի 4-ին կազմավորված առաջին 83 դեպարտամենտներից մեկն է։<br />
[[Ֆուա]]ն Արյեժի ադմինիստրատիվ կենտրոնն է։ Այն բլրի վրա կառուցված ամրոցով միջնադարյան քաղաք է։ Ամրոցը բազմաթիվ անգամներ գրոհել են, այդ թվում, նաև՝ [[:fr: Simon IV de Montfort|Սիմոն դը Մոնֆորը]] սակայն, գրավել չի հաջողվել։ Այն օգտագործվել է նաև որպես բանտ և պատերին գրված անգլիացի բանտարկյալների անունները մինչև հիմա պահպանվել են։ <br />
 
Մի այլ նշանավոր ամրոց կառուցված է Մոնսեգյուրում՝ 1200 մետր բարձրության ժայռոտ բլրի վրա։ 1244 թ. ամրոցը ենթարկվել է խիստ ավերածությունների, երբ ավելի քան երկու հարյուր քահանաների վառել են ցցերի վրա որպես հերետիկոսներ։ Ամրոցը ռոյալիստների կողմից մասամբ վերակառուցվել է հաջորդ երեք հարյուր տարիների ընթացքում։<br />
 
Տասնյոթերորդ դարի սկզբում տարածաշրջանը դարձավ [[բողոքականություն|բողոքականների]] և [[կաթոլիկություն|կաթոլիկների]] բախման տարածք։ 1621թ. [[հուգենոտներ]]ի ուժերն ավերեցին Տուր-դյու-Կրիյո եկեղեցին։ <br />
 
Տասնիներորդ դարի արդյունաբերական զարգացումը պայմանավորված առատ ջրային ռեսուրսներով և երկաթի հանքաքարի արդյունահանումով։ 1817 թ. է հիմնվել Պամյեի պողպատի արտադրության գործարանը, ինչը դարձավ տարածաշրջանի տնտեսության առաջատարը։
 
==Տուրիզմ==
Տող 87.
== Արյեժ դեպարտամենտի հետ կապ ունեցած նշանավոր մարդիկ ==
*[[Գաբրիել Ֆորե]] (1845-1924)` երգահան, ծնվել է [[Պամյե]] քաղաքում:
*[[Պյեր Բեյլ]] (1647-1706)` փիլիսոփա և գրող, [[Կարլա-Բեյլ]]ում (այդ ժամանակ անունը եղել է՝ «Կարլա-լը-Կոմտե», համայնքի անունը փոխել են նրա պատվին)։
*[[:fr: Fabien Barthez|Ֆաբյեն Բարտեզ]]՝ ֆուտբոլիստ, ծնվել է 1971թ. հունիսի 28-ին, [[Լավլանե]] համայնքում։
 
== Արտաքին հղումներ ==
Տող 94.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
[[Կատեգորիա:Ֆրանսիայի դեպարտեմաներ]]