|
|}
Հստակ երկբարբառները երկար են, հնչել են որպես երկու ձայնավոր (բայց մի վանկում), αι և οι կարող են լինել բառի վերջում և՛ երկար, և ՛ կարճ, երկրորդ եպքում երկրորդ բաղադրիչը թուլանում է և կարող է հնչել որպես [j]:։ Երկգիր ει և ου ոչ միշտ են նշանակել երկբարբառ [ei] և [oü]:։ Երբեմն դրանք դրվել են նշանակելու [ẹ] և [ọ] երկար կրծքային հնչյունները՝ այսպես կոչված «կեղծ երկբարբառները»:։ Ընդհանրապես ου երկբարբառը Ք. ա. 5-րդ դարի վերջին սկսեց փոխվել [u] մենաբարբառի, բայց ավանդաբար շարունակվեց ου երկգիր գրությունը:գրությունը։ Ինչ վերաբերում է տարբեր վանկերում երկու ձայնավորներին, այսինքն՝ երբ 2 ձայնավոր գտնվում են իրար կողք, բայց չեն կազմում երկբարբառ, ι կամ υ երկրորդ բաղադրիչի վրա դրվում է ումլաուտ, օրինակ՝ αϋ:αϋ։
Թաքնված երկբարբառներ են երեք զուգակցումներ՝ αι [āi], ηι [ēi], ωι [ōi], որոնք ատտիկյան բարբառում Ք. ա. II—I դարերում կորցրել են վերջավոր տարրը:տարրը։ Հետագայում Բյուզանդիայում 12-րդ դարից վերականգնվեց երկգրությունը, տառի ներքևում գրվում էր փոքր [[Յոտա (տառ)|յոտա]], որն ստացել է «ստորագիր յոտա» անվանումը, օրինակ՝ ᾄδω՝ «Ես երգում եմ»:։ Չնայած երկրորդ բաղադրիչը չէր արտաբերվում՝ նախկին երկբարբառը որոշ ձևաբանական կարգերի ցուցիչ էր (օրինակ՝ եզակի տրական հոլովը թեմատիկ (ο/ε) հոլովների ժամանակ), որտեղ ստորագիր յոտան հանդես էր գալիս ձևային տարբերակման գործառույթով, ինչպես՝ նշված եզակի տրական ձևում և թեմատիկ խոնարհման ուղղական/հայցական երկակի թվում, սեռական և տրական հոլովներում ատտիկյան խոնարհման ժամանակ:ժամանակ։ Թաքնված երկբարբառի՝ բառասկզբում հայտնվելու և մեծատառով գրվելու անհրաժեշտության դեպքում յոտան չի գրվում ստորագիր, այլ գրվում է կողքին և կոչվում է համապատախանաբար «առդիր (կցված) յոտա»:։ Առաջին բաղադրիչում երկար ձայնավոր և երկրորդում υ ունեցող երկբարբառներից ատտիկյան բարբառում պահպանվել է ηυ երկբարբառը, որը հանդես է գալիս միայն որոշակի բայաձևերում:բայաձևերում։ Երկբարբառ ωυ գոյություն է ունեցել այլ հոնիական բարբառներում, բայց ոչ ատտիկյանում:ատտիկյանում։
==== Շեշտ ====
Հին հունարենում բառային շեշտը երաժշտական էր, որը բնութագրվում է շեշտվող ձայնավորի հնչողության փոփոխությամբ:փոփոխությամբ։ Կարճ (մեկ [[ամանակ]] ունեցող) շեշտվող ձայնավորը կարող էր ունենալ միայն բարձրացող հնչողություն, որը նշվում է ուժգին, սուր շեշտի նշանով՝ ´, երկու ամանակային (երկար) ձայնավորները կամ երկբարբառները կարող էին ունենալ ինչպես '''սուր''' շեշտ (երկրորդ ամանակում բարձրացող), այնպես էլ '''պարույկային''' (բարձրացող-իջնող) շեշտ (˜ կամ ῀ նշանով)՝ բեկվող հնչողությամբ՝ ծագելով առաջին ամանակում և վարընթաց երկրորդ ամանակում:ամանակում։ Շեշտը բառափոխման ժամանակ (բառի տարբեր ձևերում) շարժական է: է։
Ատտիկյան բարբառում շեշտը որոշվում էր եռավանկի օրենքով (''τρεῖς''՝ երեք, ''συλλαβή'' — վանկ), որն ազատ էր բառի վերջին երեք վանկերի սահմանում:սահմանում։ Բոլոր բառերը բաժանվում էին պարտադիր շեշտ ունեցողների, նախադիր շեշտվող և շեշտազուրկ վերջահար բառերի:բառերի։ Պարտադիր շեշտ ունեցող բառերը բաժանվում էին հինգ խմբի, որից երեքը սուր շեշտ ունեցող, երբ շեշտը կարող է լինել վերջին վանկերից որևէ մեկում՝
* օքսիտոն - երբ ուժգին շեշտ ունի բառի վերջին վանկը
* պարօքսիտոն - շեշտվում է վերջից երկրորդ վանկը
և երկու տիպ բարձրացող-իջնող շեշտով՝ բառի վերջին երկու վանկերում՝
* պերիսպոմեն - երբ բառի վերջին վանկը բարձրացող-իջնող շեշտով է
* պրոպերիսպոմեն - երբ բարձրացող-իջնող շեշտ ունի նախավերջին վանկը:վանկը։
Այն բառաձևերը, որոնցում շեշտվում է ոչ վերջին վանկը, միավորված են բարիտոն կոչվող տեսակում (βαρύτονος — ցածր հաճախականություն, βαρύς — ծանր և τόνος — տոն, հնչողություն)։
Շեշտող ձայնավորով սկսվող բառերում, երբ գրվում է մեծետառ, շեշտի նշանը դրվում է տառի ձախ կողմում և ոչ թե վրա։ Մեկ մեծատառով ձայանավորի դեպքում շեշտի նշանը չի դրվում։
==== Շնչեղացում ====
Ձայնավորը հին հունարենում բառասկզբի դիրքում բնորոշվում էր շնչեղացմամբ։ Տարբերակվում են շնչեղացման երկու տեսակ՝ թույլ (գրելիս՝ ʼ) և ուժեղ (գրելիս՝ ʽ), որոնք արահայտվում էին որպես [γ] կամ [h] շփականներ։ Թույլ շնչեղացման բնույթի մասին ոչինչ հայտնի չէ։ [υ] հնչյունը ատտիկյան բարբառում բառասկզբի դիրքում միշտ հնչում էր ուժեղ շնչեղությամբ։
Բաղաձայն ρ հնչյունի վրա բառասկզբում դրվում է ուժեղ շնչեղացման նշան (ῥ), քանի որ այդ դիրքում այն շնչեղ բնույթ ունի, որը արտահայտվում է լատինական փոխառություններում, ինչպես՝ {{lang-lat|Rhodus}} — Հռոդոս։
==== Հին հունարեն տեքստերի վերընթերցման տիպեր ====
Բացահայտելով անտիկ ժառանգությունը [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] դարաշրջանում՝ եվրոպացի գիտնականներն սկսեցին կարդալ հին հունարեն տեքստերը միջնադարյան՝ բյուզանդական արտասանությամբ:արտասանությամբ։ [[Յոհան Ռեյխլին]]ը նպաստել է այսօրինակ ընթերցման տարածմանը [[Գերմանիա]]յի տարածքում՝ հետագայում ստանալով «ռեյխլինյան» անվանումը:անվանումը։ Հոլանդացի գիտնական [[Էրազմ Ռոտերդամցի]]ն, համեմատելով հունարեն բառերը և հին հունարենից լատիներեն փոխառությունները, եկավ այն եզրահանգման, որ ռեյխլինյան ընթերցումը արտացոլում է միջնադարյան հունարենի հնչյունաբանությունը, և ոչ թե հին հունարենի, ապա մշակեց ընթերցման այընտրանքային համակարգ:համակարգ։ Սակայն էրազմյան ընթերցումը նույնպես լիովին չի արտացոլում հին հունարենի հնչյունաբանությունը՝ որոշ չափով կամայական լինելով:լինելով։ Ժամանակակից [[հունարեն]]ի ընթերցման կանոնները փաստացի համապատասխանում են ռեյխլինյան արտասանությանը, դրան են համապատասխան նաև հին հունարեն տեքստերի ընթերցումը ծիսական պրակտիկայում, միևնույն ժամանակ աշխարհիկ ուումնական հաստատություններում ընդունված է հին հունարենի ուսուցումը էրազմյան ընթերցմամբ, որը կարող է տարբեր լինել՝ կախված տվյալ տարածքի հնչյունական առանձնահատկություններից:առանձնահատկություններից։ Օրինակ՝ գերմանացիները կարող են ''ευ'' երկբարբառը կարդալ [oj], քանի որ դրա [[Գրադարձություն|գրադարձությամբ]] [[գերմաներեն]]ով ''eu'' կարդացվում է այդպես:այդպես։ Ներքևի աղյուսակում տրված են ռեյխլինյան և էրազմյան արտասանությունների տարբերությունները:տարբերությունները։
{| {{prettytable}}
| 