«Մաստարա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Մաստարա''', գյուղ [[Հայկական ԽՍՀ]] [[Թալին|Թալինի]]ի շրջանում, շրջկենտրոնից 8 կմ հյուսիս:հյուսիս։ Անասնապահական խորհրդային տնտեսությունն զբաղվում է նաև հացահատիկի և կերային կուլտուրաների մշակությամբ:մշակությամբ։ Ունի միջնակարգ դպրոց, կուլտուրայի տուն, գրադարան, 2 մանկապարտեզ, կինո, կենցաղսպասարկման տաղավար, կապի բաժանմունք, բուժկայան:բուժկայան։ Մաստարաում գործում է [[Երևան|Երևանի]]ի ժամացույցի գործարանի մասնաճյուղը:մասնաճյուղը։ 1957-58-ին Մաստարաում լույս է տեսել «Մաստարայի կոլտնտեսական» թերթը:թերթը։ Բնակիչների նախնիները եկել են [[Ալաշկերտ|Ալաշկերտից]]ից և [[Մուշ|Մուշից]]ից, [[1809]]-ին:ին։

Մաստարան պատմական [[Այրարատ]] նահանգի Արագտծոտն գավառի Մազդարա բնակավայրի տարածքում է:է։ Ըստ Հ. Շահխաթունյանի, այստեղով անցել է [[Արքունի]] ճանապարհը, որի վրա եղել է «իջևանատուն արքունի»:Մաստարաի։Մաստարաի տարածքում պահպանված հնագիտական և ճարտարապետական [[Հուշարձան|հուշարձաններըհուշարձան]]ները վկայում են, որ միջնադարում այն եղել է նշանավոր բնակավայր:բնակավայր։ Գյուղի արևելյան կողմում միջնադարյան գերեզմանոցն է և հնագույն [[Մատուռ|մատուռիմատուռ]]ի ավերակները, գերեզմանոցից արևելյան, [[Գյուղ|գյուղիգյուղ]]ի սահմանը կազմող բլրի լանջին, Մաստարաի մեծ [[Խաչքար|խաչքարնխաչքար]]ն է (1223), հյուսիս-արևմտյան բարձունքի վրա պահպանվել են միջնադարյան ամրոցի ավերակները և հնագույն մատուռի տեղում կառուցված Ստեփանոս Նախավկայի [[Եկեղեցի|եկեղեցինեկեղեցի]]:Մաստարաին։Մաստարաի տարածքում կան մի քանի մատուռներ:մատուռներ։ Հատկապես նշանավոր է Մաստարաի Ս.Հովհաննես եկեղեցին՝ [[Միջնադարյանմիջնադարյան Հայաստան|միջնադարյան Հայաստանի]]ի հնագույն ու ամենակատարյալ կառույցներից մեկը:մեկը։ [[Եկեղեցի|Եկեղեցու]] աղոթասրահը քառանկյունի է (12* 11,20 ), անկյուններում ձգված հսկա տրոմպները այն վեր են ածում ութանկյան, երկրորդ շարք տրոմպները՝ տասնվեցանկյան, որի վրա բարձրացող թմբուկն ավարտվում է 16 փոքր տրոմպների շարքով, դառնալով [[Գմբեթ|գմբեթիգմբեթ]]ի հիմքը:հիմքը։ Թմբուկը դրսից ութանիստ է, անկյունները հատված են եռանկյունաձև խորշերով:խորշերով։ Գմբեթածածկ քառանկյունի ծավալի նիստերին կցված են խորաններ՝ ներսից պայտաձև, դրսից հնգանիստ:հնգանիստ։ Արևելյան խորանի երկու կողմում, խորանի ծավալից զգալի ցածր, փոքր սենյակներ են:են։ Եկեղեցու վեղարը կոնաձև է, սալածածկ (նախնականը եղել է կղմինդրյա, կորագիծ նկարվածքով), ունի մուաքեր արևմտյան և հարավային խորաններից, ութ լուսամուտ թմբուկի, ինը՝ աղոթարանի ծավալի վրա:վրա։ Մաստարաի եկեղեցին բազմիցս վերանորոգվել է, հատկապես մեծ վերանորոգում է եղել [[VII-րդ դար|VII դ]].:։ Եկեղեցու նախնական շարվածքը իրականացված է շագանակամանուշակագույն մեծ չափերի քարերով (շարքի բարձր.՝ 0,62 մ-0,77 մ), վերանորոգվել է նարնջադեղնավուն ոչ մեծ չափի քարերով (շարքի բարձըր.՝ 0,47 մ-0,60 մ):։ Մաստարաի եկեղեցին վերանորոգվել է նաև X-XIII դ.:։ XVIII դ. եկեղեցին շրջապատված է եղել բարձր պարիսպներով, որը 1889-ին գյուղի քահանան քանդել է տվել և վերանորոգել հուշարձանը (արձանագրությունը ավագ խորանի հարավային կողմ սվաղի վրա է):։ Եկեղեցու վրա պահպանվել են ոմն Գրիգորաս վանականի երեք արձանագրությունները, որոնցում նա իրեն անվանում է եկեղեցու շինող:շինող։ Արձանագրությունները թվագրված են VII դ., ըստ որի թվագրվել է նաև եկեղեցին:եկեղեցին։ Սակայն Մաստարաի եկեղեցու ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ հիշյալ արձանագրությունները վերաբերում են նրա VII դ. վերանորոգմանը, և որ այն կառուցվել է Y դ., որի ապացույցն են ճարտարապետական խիստ աշխարհիկ հատկանիշները՝ պատերի մեծ հաստությունը (1,30 մ), խորանների, կամարների ու [[Գմբեթ|գմբեթիգմբեթ]]ի պայտաձևությունը, նախնական քարերի մեծ չափերը, անկյունային սենյակների մուտքերի բարավորների հավասարաթև արխաիկ խաչերը, քերովբեների գծաքանդակները, արևմտյան ճակատի խաչքանդակը զույգ [[Թռչուններ|թռչուններովթռչուններ]]ով, կամարակապ պսակն ավարտող աղավնիների բարձրաքանդակները և այլն, որոնք բնորոշ են IV-V դդ.:։ Այս թվագրումը հաստատում է նաև հուշարձանի հնագույն շարքի վրա պահված հուն, արձանագրությունը:արձանագրությունը։ Եկեղեցու թվագրման վերաբերյալ կան նան այլ տեսակետներ (YI դ., VII դ.):Մաստարաի։Մաստարաի [[Եկեղեցի|եկեղեցինեկեղեցի]]ն բացառիկ է իր ներսի տարածության լուծմամբ, առավել ամբողջական է, ընդարձակ, գմբեթի և ցածի ծավալների կատարյալ հավասարակշռությունը աղոթարանի կերպարին հաղորդում է վեհ անդորրություն, իսկ լայնաթոիչք գմբեթն ու այն կրող զորեղ տրոմպները՝ հզորություն և առնականություն:առնականություն։ Մաստարաի եկեղեցու կառուցվածքը պլաստիկ մակերեսներով ստեղծված մոնոլիտ համակարգ է՝ իրականացված քարով, աշխատում է որպես շրջված գանգ, որի ծանրության կենտրոնը բարձրության 1/3-ի վրա է:է։ Կառուցվածքի այս համակարգով է պայմանավորված եկեղեցու բացառիկ կայունությունն ու սեյսմակայունությունը, որը միաժամանակ նրա գեղարվեստական արտահայտչականության հիմնական միջոցն է:է։ Մաստարայատիպ են [[Ոսկեպար|Ոսկեպարի]]ի (VI դ.), [[Արթիկ|Արթիկի]]ՄեծիՄեծ (VII դ.), [[Հառիճավանք|Հառիճավանքի]]ի (YII դ.) ու [[Կարս|Կարսի]]ի Առաքելոց (X դ.) [[Եկեղեցի|եկեղեցիներըեկեղեցի]]:ները։